Vuurpijl: Het verhaal achter de knal

Feiten

Een van de grootste ongelukken met vuurwerk aller tijden vond op 13 mei 2000 plaats in Enschede. 

Er brak brand uit bij vuurwerkimporteur S.E. Fireworks, en toen het vuur de centrale opslagbunker bereikte, vloog 177 ton vuurwerk de lucht in.

De hele wijk Roombeek werd hierbij weggevaagd. 23 mensen kwamen om het leven en een kleine 1000 raakten gewond. De rookpluim die bij de ontploffing ontstond was in de verre omtrek van Enschede te zien. 

De grootste vuurpijl tot nu toe werd op 13 oktober 2010 afgestoken door de Portugese vuurwerkvereniging. 

Het bakbeest woog 13,4 kilo en bereikte een hoogte van bijna 100 meter. Ter vergelijking: een huis-tuin-en- keukenvuurpijl weegt zo’n 100 gram.

 In grote delen van de wereld zijn nieuwjaar en vuurwerk onlosmakelijk met elkaar verbonden, maar vrijwel alleen in Noord- en West-Europa wordt het afsteken ervan niet aan professionele – en nuchtere – pyrotechnici overgelaten en is veel vuurwerk vrij verkrijgbaar.

Keukenzout geeft gele flitsen

De metaalzouten op de sterren bepalen de kleur waarmee ze branden. Geel wordt gevormd door natriumchloride – doodgewoon keukenzout.

• Blauw:  Koper
• Groen:  Barium
• Geel:  Natrium
• Wit:  Magnesium
• Oranje:  Calcium
• Rood:  Strontium
• Paars:  Kalium

Klik op de illustratie en zie hoe de vuurpijl het nieuwe jaar in schiet

Vuurwerk moest knallen

200 v.Chr.: Ontploffende bamboe jaagt boze geesten weg 

De Chinezen ontdekken dat de lucht in de stengel van brandende bamboe uitzet en uiteindelijk met een luide knal naar buiten komt. 

Dit geluid zou boze geesten verjagen, en bij allerlei ceremoniën, waaronder de Chinese nieuwjaarsviering, wordt nog steeds bamboe aangestoken.  

7e eeuw: Kruit knalt harder

De Chinese alchemist Li Tian is op zoek naar een elixer dat het eeuwige leven geeft, maar als hij salpeter, zwavel en houtskool mengt, vindt hij het buskruit uit. 

Als je deze stof aansteekt, knalt het harder dan bamboe en ontstaat er bovendien een vonkenregen. 

Al snel grijpt iedereen, van burger tot keizer, elke gelegenheid aan om vuurwerk af te steken. Overwinningen, bruiloften en feestdagen worden met knallen gevierd, want geluid staat centraal.

1295: Marco Polo neemt rotjes mee naar huis

Ontdekkingsreiziger Marco Polo wordt vaak gezien als de man die het kruit van China naar Europa bracht, maar al in 1267 schrijft de monnik Roger Bacon over het goedje in zijn Opus Majus. 

Wie het explosief dan ook naar het Westen heeft gehaald, al snel bedenken knappe koppen manieren om het in een oorlog toe te passen.

15e eeuw: Italianen houden wel van een feestje

Knallen en lichtflitsen worden een onmisbaar onderdeel van de feesten van de rijken. 

Het vuurwerk van Florence, dat als het beste van Europa geldt, ontploft in een vuurzee van geel en oranje.

Jaren 1830: De hemel verkleurt

Italiaanse pyrotechnici voegen meer kleuren toe aan vuurwerk. 

Dankzij de vooruitgang in de chemie komen er rode, groene en blauwe vuurpijlen. 

De Italianen ontdekken ook hoe ze vuurwerk feller kunnen later oplichten met stoffen die de temperatuur bij het branden reguleren.