Tien aparte huisdieren
Elizabeth I hield cavia's, de Franse generaal Lafayette had een alligator in de badkuip van het Witte Huis en Hendrik III kreeg een olifant van de Franse koning. 10 exotische huisdieren door de tijden heen.
De olifant van Hendrik III, getekend door Matthew Paris. De olifant, een geschenk van de Franse koning Lodewijk IX, werd een kostbaar genoegen voor de Engelse koning, vooral omdat zijn dieet bestond uit eersteklas vlees en dure rode wijn.
1. Stierf olifant aan alcoholvergiftiging?
In december 1254 gaf de Engelse koning Hendrik III de sheriff van het graafschap Kent een bijzondere opdracht. Hij moest voor een schip zorgen dat een olifant van Wissant bij Calais aan de Franse Kanaalkust naar Londen kon brengen. Bovendien moest er een speciale stal gebouwd worden voor het dier in de Tower of London.
De olifant was een geschenk van de Franse koning Lodewijk IX. In 1252-1253 was Lodewijk op kruistocht, en de emir van Egypte had hem een olifant geschonken om de strategische samenwerking in de oorlog tegen de moslims in Syrië kracht bij te zetten. Deze olifant kwam waarschijnlijk naar Londen, waar de stal inmiddels gereed was.
Een duur genoegen
Bronnen vermelden de kosten van het onderhoud van de olifant nauwkeurig. In 1256 kostte de olifant de staatskas ruim 24 pond, meer dan wat het kostte om een ridder in dienst van de koning te hebben. Maar ondanks de goude verzorging stierf de olifant op 14 februari 1257.
Slechte omstandigheden
Er wordt beweerd dat de olifant stierf omdat hij te veel rode wijn kreeg. Dat klopt vermoedelijk niet. De waarschijnlijkste doodsoorzaak zijn de slechte omstandigheden waaronder de olifant leefde, met name de strenge Engelse winter.
2. Giraf brak zijn nek
In het Europa van de renaissance had elke zichzelf respecterende vorst een menagerie, een verzameling exotische dieren. De heerser van Florence, Lorenzo de' Medici, overtrof iedereen toen hij in 1486 een giraf in zijn menagerie kreeg. Dit is het eerste gedocumenteerde voorkomen van een giraf in Europa sinds de oudheid.
Giraf was sensatie
Lorenzo's giraf wekte veel opschudding in Florence. "Mensen denken dat ze een toren zien in plaats van een dier," schreef de dichter Antonio Constanzo. De giraf liep rond het paleis en zorgde voor hilariteit als hij door de ramen op de eerste verdieping naar binnen keek.
… maar brak zijn nek
Lorenzo had slechte zenuwen, maar hij kon ontspannen als hij bij zijn dieren was. Daarom was het een tragedie toen de giraf kort na zijn aankomst in Florence klem kwam te zitten met zijn kop in het dak van de speciale stal, zijn nek brak en stierf.
Een grote prestatie
Toen de familie De' Medici lang na de dood van Lorenzo in 1492 de schrijver, architect en schilder Giorgio Vasari vroeg een schilderij van Lorenzo's grootste prestaties te maken, kreeg de giraf een centrale plaats, hoewel diens verblijf in Florence niet lang had geduurd.
3. Koningin zorgt voor caviamode
Men denkt dat de Engelse koningin Elizabeth I een cavia als huisdier had.
Dit kleine knaagdier komt oorspronkelijk uit Zuid-Amerika, waar het al rond 5000 v.Chr. door indianenstammen in het Andesgebergte werd gefokt als voedsel. De eerste Europese beschrijving van een cavia komt echter pas uit 1554. Rond die tijd namen Spaanse en Engelse handelaren het exotische dier mee naar Europa.
Elizabeth regeerde van 1558 tot 1603 en was een populaire vorst. Deze populariteit heeft er zeker aan bijgedragen dat het hip werd om cavia's te houden bij de Europese vorstenhuizen.
4. Begon een olifant de reformatie?
In 1513 ontving paus Leo X een ongebruikelijk geschenk. Koning Emanuel I van Portugal stuurde de paus een witte olifant als teken van loyaliteit aan de katholieke kerk.
Lievelingshuisdier van de paus ging dood
In Rome werd olifant Hanno al snel het lievelingshuisdier van de paus. Hij liet een speciale stal bouwen voor Hanno tussen de Sint Pietersbasiliek en het pauselijk paleis, en de olifant liep mee in processies door Rome. Maar slechts drie jaar na aankomst werd Hanno plotseling ziek, en hij stierf korte tijd later op de jonge leeftijd van zeven jaar.
Reformatie en protest tegen verkwisting
Het sterfgeval was niet de enige tegenslag voor Leo X. Maarten Luther spijkerde in 1517 zijn stellingen aan de kerkdeur in Wittenberg, waarmee de reformatie begon. Dit was ook een protest tegen de verkwisting en extravagantie van de katholieke kerk, waar Hanno een symbool van was.
Tien aparte huisdieren II
Napoleon Bonapartes vrouw Josephine had een grote belangstelling voor aparte huisdieren. Een van haar favorieten was een orang-oetan.
5. De zangvogels van de componist
Voor een componist was het niet ongebruikelijk om een zangvogel als huisdier te kiezen. Maar dit verhaal staal bol van de raadsels en onbeantwoorde vragen.
Inspiratie voor Mozarts composities?
Wolfgang Amadeus Mozart (1756-91) kocht in 1784 een spreeuw, en in zijn aantekeningen noteerde hij een melodietje dat de vogel in de winkel gefloten had. Er wordt beweerd dat Mozart regelmatig de melodieën van de spreeuw in zijn composities gebruikte, maar modern onderzoek naar spreeuwen spreekt dit tegen. Spreeuwenzang kent zo veel variaties dat Mozart maar heel af en toe een bruikbare herhaling gehoord kan hebben. Hij had beter een kanarie kunnen kopen.
Mozarts ode aan de zangvogel
De vogel was wel belangrijk voor Mozart, want toen hij drie jaar later stierf, schreef Mozart een ode aan de vogel. De diepe bedroefdheid die Mozart rond deze tijd trof, zal echter meer te maken hebben met de dood van zijn vader, Leopold Mozart, diezelfde week.
6. Orang-oetan die van koolrabi hield
De vrouw van Napoleon Bonaparte, keizerin Josephine, had een grote belangstelling voor aparte huisdieren. Maar afgezien van de hond Fortuné had ze een voorkeur voor planteneters. Dan konden de dieren namelijk vrij rondlopen rond het kasteel Malmaison buiten Parijs zonder elkaar op te eten.
Zeehond, gazelle en zwarte zwaan
Josephine bezat een zwarte zwaan, een struisvogel, een vliegende eekhoorn, een gazelle en een zeehond. De zwaan kwam uit Australië en was een van de vele dieren die de Franse cartograaf en natuurwetenschapper Nicolas Baudin terugstuurde van zijn grote expeditie tussen 1800 en 1804.
Baudin stierf aan tuberculose op de terugweg naar Frankrijk, maar een kangoeroe aan boord van het schip kwam heelhuids bij de keizerin aan.
Orang-oetan in jurk aan het diner
Josephines lieveling was een orang-oetan. Het was een vrouwtje, dat daarom jurken droeg en zich goed gedroeg als er gasten waren. Ze zat soms ook aan tafel, en kreeg dan haar lievelingsgerecht geserveerd: koolrabi.
7. Gevaarlijke grizzlyberen
De derde president van de Verenigde Staten, Thomas Jefferson, was gefascineerd door de nog niet gekoloniseerde gebieden in het westen. Toch maakte hij zich wat zorgen toen twee grizzlyberen uit het Wilde Westen in 1807 bij zijn woning werden afgeleverd. De begeleidende brief bij het geschenk arriveerde pas drie dagen later.
De wildste dieren van het continent, alstublieft
De beren bleken een cadeau van kapiteit Zebulon Pike te zijn, die naar de nieuwe gebieden in het westen was gereisd en de belangstelling van de president kende. In de brief verzekerde hij Jefferson dat "de oorspronkelijke bewoners dit zien als het wildste dier van het continent".
Beren werden afgemaakt
Hoewel de beren nog jong waren, zag Jefferson al snel dat Pike gelijk had. De beren konden niet blijven. Jefferson stuurde daarom een brief aan zijn vriend Charles Wilson Peale, die een museum met een natuurhistorische afdeling had. In de brief beschreef hij de beren als "buitengewoon vriendelijk" en "behoorlijk meegaand". Bovendien aten ze niet erg veel. Peale nam het aanbod meteen aan, maar in het museum bleken de beren toch een gevaar te vormen voor het gezin van Peale en het publiek. Uiteindelijk werden de beren afgemaakt en opgezet.
Tien aparte huisdieren III
De Franse generaal Lafayette, die een grote rol speelde in de Amerikaanse onafhankelijkheidsoorlog, ontving een alligator als geschenk. Tijdens zijn verblijf in het Witte Huis werd het dier in een badkuip ondergebracht.
8. Tamme beer als kamergenoot
De grote Engelse romantische dichter George Gordon Byron, beter bekend als Lord Byron, studeerde aan de universiteit van Cambridge. Hij woonde op Trinity College, waar het volgens de reglementen verboden was om honden te houden. Byron vroeg het na en kreeg te horen dat het verbod alleen voor honden gold, waarop hij liet weten een tamme beer aan te willen schaffen. Op de vraag waar hij het dier wilde houden, antwoordde hij dat het zijn kamergenoot zou worden.
”Ze waren niet zo blij met dit antwoord,” schreef hij in oktober 1807 aan een vrouwelijke kennis. Maar of hij zijn voornemen echt doorzette, vermeldt de geschiedenis niet.
Later in zijn leven had Lord Byron vele huisdieren, maar van het conventionele soort: honden.
9. Alligator in de badkuip
De Franse generaal Lafayette speelde een grote rol in de Amerikaanse onafhankelijksoorlog in de jaren 1770. Bijna een halve eeuw later reisde hij naar de VS en bezocht alle 24 staten. Overal op zijn reis werd hij gefêteerd. Er werden monumenten voor de generaal opgericht, omdat hij had geholpen om de koloniale heersers het land uit te zetten. Een aantal steden veranderden zelfs hun naam in Fayetteville.
Alligator als geschenk
Tijdens de reis ontving hij ook een bijzonder geschenk: een alligator. Toen Lafayette werd uitgenodigd voor een verblijf van enkele weken in het Witte Huis, werd de alligator daar in een badkuip gehuisvest.
Kreten van angst in het Witte Huis
De presidentsvrouw zou de gast in de badkuip verschrikkelijk hebben gevonden, terwijl de president zelf het uiterst lollig vond om de angstkreten te horen als medewerkers nietsvermoedend de badkamer binnengingen.
10. De beste vriend van een krantenmagnaat
Randolph Hearst bouwde een krantenimperium op en was in de eerste helft van de 20e eeuw een van de rijkste en invloedrijkste mensen van de VS. Net als de vorsten van de renaissance spreidde hij zijn rijkdom graag tentoon.
Grootste privédierentuin ter wereld
Toen Hearst in 1915 de architect Julia Morgan opdracht gaf een paleisachtig huis te ontwerpen bij San Simeon in Californië, werd er ook een menagerie ontworpen. Hier creëerde Hearst de grootste privédierentuin ter wereld met vele exotische dieren.
Loopplanken voor teckel
Maar ondanks al deze dieren hield hij ook erg van zijn teckel. Hij had er meerdere in de loop van zijn leven, en in San Simeon liet hij speciale loopplanken bouwen, zodat de honden gemakkelijk konden lopen met hun korte pootjes. Toen de teckel Helen stierf, schreef hij:
”Zoals je hond van jou houdt, hou jij van je hond. Niet omdat hij denkt dat hij Napopleon is, niet omdat JIJ denkt dat je Napoleon bent. Niet omdat je Napoleon WILT zijn. Maar omdat liefde liefde geeft, toewijding inspireert tot toewijding, onbaatzuchtigheid leidt tot onbaatzuchtigheid, zelfopoffering ... ”