Als klein jochie bracht de Zwitserse Hermann Rorschach zijn tijd door met Klexographie – een spel waarbij hij inkt op een papiertje druppelde en die daarna dichtvouwde.
Op die manier ontstonden er verschillende patronen, waar hij omheen kon tekenen of verhaaltjes over kon bedenken. De kleine Rorschach was zo enthousiast over het spelletje dat zijn vriendjes hem Klecks noemden – Duits voor ‘klad’.
Inktvlekken fascineerden Rorschach nog steeds toen hij geneeskunde ging studeren en een baan kreeg in een psychiatrisch ziekenhuis in Bern.
Daar begon Rorschach te experimenteren met de inktvlekken uit zijn kindertijd om te onderzoeken waarom mensen verschillende dingen zien in dezelfde vlekken. Zo ontdekte hij dat patiënten met schizofrenie anders reageerden op vlekken dan andere patiënten.
Volgens Rorschachs theorie kan de interpretatie van inktvlekken je persoonlijksheidstype blootleggen.
De vlekken leefden voort
Rorschach publiceerde in 1921 zijn boek Psychodiagnostik op basis van 300 van zijn patiënten, waarin hij de theorie verdedigde dat specifieke inktpatronen gebruikt kunnen worden voor persoonlijkheidsanalyse en psychische diagnostiek.
Rorschach maakte de impact van zijn nieuwe theorie op de psychoanalyse zelf niet meer mee. Een jaar later stierf de slechts 37-jarige Zwitser aan een buikvliesontsteking.
De vlekken leefden echter voort in de doorontwikkeling door psychologen. De inktvlektest is sindsdien uitgegroeid tot een van de meest gebruikte tests voor persoonlijkheidsanalyse.
De test wordt onder meer in de VS en Japan nog steeds gebruikt, ondanks aantijgingen dat het pseudowetenschap zou zijn.