In 1304 wilde de Engelse arts John of Gaddesden het ultieme boek over geneeskunst schrijven, zodat zijn collega’s in de toekomst dat ter hand konden nemen als ze een geneesmiddel zochten.
Het boek kreeg de naam Rosa medicinae, want zoals de roos de mooiste bloem was, beschouwde de auteur zijn werk in alle bescheidenheid als het beste dat ooit door een arts was gemaakt.
In middeleeuws Engeland was een medisch werk hard nodig, want een op de drie baby’s stierf binnen een jaar, de gemiddelde levensverwachting was 50 jaar en epidemieën werden regelmatig honderdduizenden mensen fataal.
Zoals gebruikelijk citeerde John of Gaddesden Griekse en Romeinse filosofen, die meer dan 1000 jaar eerder hun ideeën over de werking van het lichaam op schrift hadden gesteld.
Maar Rosa medicinae bevat ook behandelwijzen die de auteur had opgedaan van Engelse collega’s, kruidenvrouwtjes en zijn eigen ervaring. John of Gaddesden raadde bijvoorbeeld dit middel aan tegen een kater:
‘Was je testikels met zout en azijn.’
Veel medische werken uit de middeleeuwen bevatten tips over onderzoeken tussen de benen van de patiënt. Hier illustraties uit een Frans boek.
Vrouwen moesten hun borsten insmeren, en beide geslachten konden kool en suiker eten tot de kater minder werd.
Neem een bad in gekookte kat
Volgens John of Gaddesden waren er drastischer maatregelen nodig als de patiënt ernstige pijn in de ledematen had:
‘Neem een paar jonge katten, snijd ze open, haal de ingewanden eruit en kook die met verschillende kruiden. Gebruik het water voor een bad voor de zieke.’
Een andere optie was om ‘vet van een kat en een hond te koken en dan het vet in de maag van een gevilde zwarte kat te stoppen. Bak de kat en vang het vleessap op, en breng dat vervolgens op de pijnlijke plekken aan.’