In de jaren 1840 ontdekten oliepioniers dat je petroleum (kerosine) uit aardolie kunt winnen.
Opeens had de mens een brandbare en goedkope vloeistof die een heldere, gele vlam gaf. Vergeleken met ouderwetse olielampen was petroleum een grote stap vooruit.
En het werd nog beter toen de petroleumlamp werd uitgevonden.
Die bestond uit een oliehouder en een brandende lont, beschermd door een glazen buis. De lamp zorgde binnenshuis voor veel licht, maar was niet geschikt om mee rond te lopen, want het glas viel er snel af.
Pas in 1862, toen de uitvinder John Irwin patent aanvroeg voor een petroleumlamp van gegoten tin en fabrikant Robert E. Dietz hem in 1880 in massaproductie nam, werd de wereld echt verlicht.
In het nieuwe ontwerp ging lucht via het frame naar de lont, en de gebruikte lucht verdween weer door de opening bovenin.
Zo wist de lamp de brandstof effectief te gebruiken en bleef de vlam stabiel.
Omdat de vlam werd omgeven door glas, bleef het licht zelfs bij storm nog aan.
Bekijk hoe de stormlantaarn werkt
Bovenkant leidt lucht naar binnen en buiten
Het bovenste deel van de petroleumlamp heeft twee functies – schoorsteen en luchtinlaat.
Gebruikte lucht verlaat de lamp en frisse lucht voedt de vlam.
Lucht stroomt door het frame
De frisse lucht gaat naar beneden door het holle frame.
Vanwege de twee buizen vormen windstoten geen gevaar, want de vlam wordt altijd van twee richtingen geraakt door de wind.
Schroef reguleert de lichtsterkte
Via een schroefmechanisme kun je de helderheid regelen.
De lont is plat, als een stukje tape. De vorm versnelt de luchtcirculatie rond de vlam en verbetert daarmee het brandvermogen.
Het glas beschermt de vlam
Het glas blijft op zijn plaats door een veermechanisme bovenin.
Door het glas is er een schone verbranding en kan de vlam niet uitgaan.
Om de lamp uit te zetten, open je het glas met een hendeltje, en blaas je de vlam uit.
Petroleum laat de vlam uren branden
De lamp is gemaakt van tin.
Hoeveel brandstof erin past, verschilt per model.
Een standaard oliereservoir bevat 0,24 liter petroleum – genoeg om de vlam 11 uur te laten branden.
Een tank met 0,92 liter petroleum zorgt voor zo’n 27 branduren.
De lamp werd gemaakt door de Amerikaanse fabrikant Robert Edwin Dietz. Door de massaproductie van de stabiele lamp kon een groot deel van de bevolking nu ook in het donker en bij elk weer naar buiten gaan.
De lamp werd dan ook meteen populair, bijvoorbeeld bij de Amerikaanse spoorwegen.
Ook boeren waren enthousiast, want nu konden ze bijvoorbeeld op vleermuizen jagen die rabiës (hondsdolheid) verspreidden.
De Dietz-lamp wordt nog steeds gemaakt en is nog steeds populair in landen waar mensen geen toegang hebben tot elektriciteit.