Jan Magne Gjerde

Rotstekening toont oudste boot van Noord-Europa

Niks geen uitgeholde boomstammen. De eerste boten waren veel verfijnder, blijkt uit een 11.000 jaar oude Noorse rotstekening.

Noorse deskundigen namen een rotstekening die vier jaar geleden is ontdekt in Valle, bij Narvik in Noord-Noorwegen, opnieuw onder de loep. De lijnen op de berghelling stellen een boot voor, en de nieuwe analyses tonen aan dat ze ouder zijn dan gedacht: 10.000 tot 11.000 jaar oud.

Hiermee is de tekening de oudste weergave van een boot in Noord-Europa, die tevens laat zien welk type boot de vroegste Scandinaviërs gebruikten.

Eerder vermoedde men dat Scandinavië werd gekoloniseerd met uitgeholde boomstammen, maar volgens archeoloog Jan Magne Gjerde van het Noorse instituut voor cultureel erfgoed hadden de eerste Scandinaviërs boten van zeehondenhuiden die over een dun houten skelet waren gespannen.

‘Een dergelijk vaartuig zou ideaal zijn voor de kolonisatie van de kust van Noord-Noorwegen in de eerste helft van de oudere steentijd,’ legt Gjerde uit.

De boot is bijna niet meer te zien. Archeoloog Jan Magne Gjerde heeft de contouren ervan op een foto aangegeven.

© Jan Magne Gjerde

Afgebeelde boot is nog in gebruik

Het boottype op de rotstekening in Noorwegen doet volgens Gjerde denken aan een zogeheten umiak.

‘De umiak die de Inuit in het zuidwesten van Alaska gebruiken is zo veelzijdig dat 19e-eeuwse walvisvaarders er de voorkeur aan gaven boven hun New Bedford-schepen,’ zegt Gjerde.

De boot op de Noorse rotstekening lijkt sterk op de umiak van de Inuit – een licht vaartuig, hier in actie.

Volgens Gjerde is de boot uit Valle waarschijnlijk afgebeeld op een schaal van 1:1, wat betekent dat de schepen uit de steentijd zo’n 4 meter lang waren.