Het mechanisme van Antikythera is de eerste analoge computer ter wereld. Volgens onderzoekers kon het apparaat, dat met een hendel werd aangedreven, zonsverduisteringen en andere astronomische gebeurtenissen berekenen.
De oeroude computer werd in 1901 uit zee gevist, en sindsdien verbazen historici en archeologen zich over het ruim 2000 jaar oude mechanisme. Nu denkt een team de startdatum van de computer te hebben becijferd – en die is belangrijk:
‘Om een meetinstrument te kunnen gebruiken, moet je een referentiepunt hebben,’ legt het Functional Reconstruction of Antikythera Mechanism (The FRAMe Project) uit, net als moderne kalenders die uitgaan van het jaar 1.
De Griekse onderzoekers van het FRAMe Project denken dat het mechanisme van Antikythera 22 december 178 v.Chr. als startpunt gebruikt.
In de loop der tijd is het mechanisme van Antikythera meermaals gereconstrueerd.
Zonsverduistering is de basis
Op die datum was in Griekenland en de rest van Zuid-Europa een zonsverduistering te zien, op de dag na de winterzonnewende. Voor de oude Grieken was de winterzonnewende het begin van een nieuwe maancyclus, dat werd gevierd met een religieus festijn.
De conclusie van de onderzoekers is echter niet onomstreden. Andere deskundigen spreken zelfs van onzin, want het ‘jaar 1’ van het mechanisme zou het Griekse seizoen Karneios in februari plaatsen. En Karneios staat in verband met de wijnoogst, die niet ’s winters plaatsvindt.