Shutterstock
Vlammen
Steentijd

Wanneer stak de mens het eerste vuur aan?

Onderzoekers discussiëren al tientallen jaren over de vraag wanneer de mens het vuur onder controle kreeg. Een nieuwe vorm van kunstmatige intelligentie kan ons helpen een antwoord te vinden.

Gepubliceerd op 01.07.22
Door Emrah Sütcü

Al tientallen jaren discussiëren deskundigen over de vraag wanneer de mens voor het eerst het vuur onder controle kreeg. Een van de duidelijkste aanwijzingen is zo’n 300.000 jaar terug te voeren: in een Marokkaanse grot zijn resten van verbrande vuursteen en menselijke schedels gevonden.

Volgens de Franse paleoantropoloog Jean-Jacques Hublin gebruikte de vroege Homo sapiens die stenen als speerpunten. Een andere, meer omstreden vondst werd in 2021 in Zuid-Afrika gedaan. Amerikaanse onderzoekers analyseerden de bodemlaag van een grot en ontdekten microscopisch kleine sporen van verbrande dierenbotten en as van planten.

Deze vondst wijst erop dat de mensensoort Homo erectus deze grot wellicht 1 miljoen jaar geleden gebruikte om voedsel te bereiden.

VIDEO: Vuur maakte de mens

Video

Nieuwe techniek kan vuur opsporen

Het is echter niet uitgesloten dat de mens nog eerder dan dat de vlammen leerde temmen. In juni 2022 presenteerde een groep Israëlische onderzoekers een kunstmatige intelligentie die vrijwel onzichtbare sporen van door mensen gemaakt vuur kan identificeren.

De onderzoekers trainden de kunstmatige intelligentie door vuurstenen te verhitten en het algoritme te laten zoeken naar subtiele veranderingen in de reactie van de stenen op uv-licht.

De kunstmatige intelligentie is gebruikt om vuurstenen werktuigen uit een archeologisch gebied te analyseren, en de techniek wees meerdere stenen aan die ooit tot 400 °C waren verhit. Met klassieke methoden werd bevestigd dat de stenen circa 1 miljoen jaar geleden werden verbrand, mogelijk door een vroege mensensoort.

De onderzoekers hopen dat de techniek nieuwe vuurvondsten kan doen en meer kennis kan opleveren over de vraag hoe lang mensensoorten het vuur al voor zich laten werken.