Vroege veldslag vond in Duitsland plaats

Onderzoek van beenderen en wapens bracht archeologen op het spoor van een 3200 jaar oude veldslag in Midden-Europa.

Bij de rivier de Tollense in Noord-Duitsland kwamen zo'n 100 mannen om bij een veldslag. Er zijn schedels, botten, wapens, messen, spelden en een kistje gevonden.

© Landesamt für Kultur und Denkmalpflege Mecklenburg-Vorpommern & R. Johnson

Archeologen menen het raadsel van de botten die sinds 1966 bij de rivier de Tollense in Noord-Duitsland zijn gevonden te hebben opgelost.

Op deze plek hebben geen mensen gewoond, maar vond de eerste slag van de Midden-Europese bronstijd plaats, zo denken onderzoekers van onder meer het Landesamt für Kultur und Denkmalpflege.

Wapens konden veel schade aanrichten

Als de hypothese dat alle vondsten van dezelfde gebeurtenis stammen klopt, was het het grootste conflict tot dan toe ten noorden van de Alpen, aldus archeoloog Thomas Terberger.

Hij baseert die conclusie onder meer op de vondst van houten wapens bij de gebroken botten. De onderzoekers ‘twijfelen er niet aan dat dergelijke hamerachtige wapens veel schade hebben kunnen aanrichten,’ schrijft Terberger in zijn rapport.

Het ontbreken van aardewerk wijst erop dat er geen nederzetting was.

Een aantal schedels zijn ingeslagen. Volgens de deskundigen zijn er geen tekenen van genezing en zijn de strijders hieraan gestorven.

© Landesamt für Kultur und Denkmalpflege Mecklenburg-Vorpommern & R. Johnson

3 vragen over de vroege veldslag

Detlef Jantzen Archeoloog, Landesamt für Kultur und Denkmalpflege

  • Hoe weten jullie zo zeker dat de mensen in de strijd gesneuveld zijn? In 1996 vonden we een bot dat getroffen was door een pijlpunt. En nu hebben we ontdekt dat een van de schedels ingeslagen is met een houten object dat lijkt op de voorwerpen die we aan de oever gevonden hebben. En alle bronzen en vuurstenen wapens wijzen op veel geweld.

  • Wie waren de mensen die gedood zijn, en waarom gebeurde dat? We weten alleen dat de doden een homogene groep vormden, maar ik ben er niet zeker van dat het om een stam gaat. Omdat het gebied begint bij een waadplaats in de rivier, kun je je voorstellen dat die een hoofdrol speelde bij het conflict. Ruilhandel zal echter zeker ook een factor zijn geweest.

  • Wat gaan jullie nu onderzoeken? Het is de grootste veldslag ten noorden van de Alpen, dus we hopen dat ons project door kan gaan. Het biedt een unieke kans om de ontwikkeling van menselijk gedrag en conflicten te begrijpen en te onderzoeken.

Het uiterlijk van de strijders is gereconstrueerd. De kleding van de mannen is geroofd of vergaan, maar op basis van andere vondsten uit die tijd denken de onderzoekers dat ze een mantel, kilt en leren riem droegen.

© Landesamt für Kultur und Denkmalpflege Mecklenburg-Vorpommern & R. Johnson