Conradus Pfettisheim
Executie

Wie was de eerste veroordeelde oorlogsmisdadiger?

De Franse ridder Peter von Hagenbach moordde, verkrachtte en stal erop los, maar in 1474 was het afgelopen met zijn leven als brute en bloeddorstige geweldpleger.

Peter von Hagenbach heeft een plekje in de geschiedenisboeken, maar daar zijn we niet jaloers op. De Franse ridder werd in 1474 – als eerste persoon ooit – door een internationale rechtbank veroordeeld voor oorlogsmisdaden.

Zo’n vijf jaar eerder was Hagenbach benoemd tot baljuw van Karel de Stoute, hertog van Bourgondië. Zijn taak was om de orde te bewaren en de wet te handhaven in het onrustige gebied langs de Rijn, de streek die we tegenwoordig kennen als het grensgebied tussen Frankrijk en Duitsland.

Hagenbach was effectief, maar niet bepaald vriendelijk, en de ontevredenheid over zijn brute bestuur onder de lokale inwoners groeide. Vooral de stad Breisach werd zo hard aangepakt dat Oostenrijkse, Zwitserse en Franse troepen de stad te hulp schoten.

Drie oorlogsmisdadigers werden gedood

In de geschiedenis hebben vele oorlogsmisdadigers een straf voor hun wreedheden weten te ontlopen, maar soms zegevierde het recht wel.

Adolf Eichmann
© The National Photo Collection (Israel)

Adolf Eichmann (1906-1962)

Bekend als: Nazikopstuk

Eichmann was een van de verantwoordelijken voor de massamoord op de Joden, maar vluchtte na de Tweede Wereldoorlog naar Argentinië. Israëlische agenten ontvoerden hem en in Israël werd hij schuldig bevonden aan oorlogsmisdaden, waarna hij in 1962 werd opgehangen.

Seishiro Itagaki
© U.S. Army

Seishirō Itagaki (1885-1948)

Bekend als: Japanse minister van Oorlog

Als generaal en minister van Oorlog speelde Itagaki een beslissende rol in de Japanse invasie van China, waar tijdens de Tweede Wereldoorlog veel oorlogsmisdaden werden gepleegd. Na de oorlog werd Itagaki schuldig bevonden en in 1948 opgehangen.

Saddam Hussein
© The Baghdad Observer

Saddam Hussein (1937-2006)

Bekend als: President van Irak

Deze dictator bestuurde zijn land met marteling en moord. Vooral de Koerden werden hier slachtoffer van in Noord-Irak, waar duizenden dorpen werden weggevaagd en honderduizenden mannen, vrouwen en kinderen werden vermoord. Saddam Hussein werd in 2006 ter dood veroordeeld.

Hij moest het met de dood bekopen

Die internationale coalitie arresteerde Hagenbach en klaagde hem aan voor moord, verkrachting en onwettige belastingheffing.

Volgens het tribunaal had de ridder ‘de wetten van God en de mens overtreden,’ maar Hagenbach verdedigde zich door te zeggen dat hij handelde in opdracht van Karel de Stoute.

De 28 rechters trapten daar echter niet in. Het tribunaal benadrukte dat Hagenbach als bevelhebber een zekere verantwoordelijkheid had, want ‘als ridder heeft hij de plicht om misdaden te voorkomen’.

Hagenbach protesteerde luidkeels, maar hij werd schuldig bevonden aan alle aanklachten en veroordeeld tot dood door onthoofding.