Adolf Northen/Wikimedia
Oorlog

Wie vonden de tactiek van de verschroeide aarde uit?

Brand alles plat en laat de vijand verhongeren. Dat is een van de effectiefste oorlogstactieken in een notendop. Een reeks machtige legers viel eraan ten prooi.

Gepubliceerd op 02.05.22
Door Emrah Sütcü

Verwoest alles wat de vijand kan gebruiken: voedsel, wapens gebouwen en alles van waarde. Dat is het idee achter de tactiek van de verschroeide aarde, die legerleiders al duizenden jaren toepassen.

Volgens bronnen gebruikten de nomadische Scythen de tactiek als eersten toen ze zo’n 2500 jaar geleden tegen de Perzen vochten. Om de vijand te verzwakken vergiftigden de Scythische troepen waterputten, leidden ze vee weg en brandden ze velden plat waar de Perzen waren.

Het bleek een buitengewoon effectieve strategie, waardoor de Scythen het op konden nemen tegen een veel sterkere vijand. Andere volken keken het kunstje af. Zo hielden de Galliërs het efficiënte Romeinse leger lange tijd bezig door alles te verwoesten wat de Romeinen konden gebruiken in het huidige Frankrijk, België en Nederland.

Napoleon geveld door tactiek van de verschroeide aarde

Een van de meest succesvolle toepassingen van de tactiek vinden we in 1812, toen Napoleon Rusland binnenviel. De Russen verwoestten alles waar het enorme leger van de keizer iets aan zou kunnen hebben tijdens een strategische terugtrekking.

Daardoor trof het Franse Grande Armée, dat normaal voedsel zocht op veroverd grondgebied, slechts verlaten, platgebrand terrein aan. Na een opmars van een paar maanden kon Napoleon Rusland dan ook op zijn buik schrijven, en het grootste deel van zijn leger verhongerde op de terugweg naar Frankrijk.

Recente voorbeelden van de tactiek zijn zeldzaam, maar hij is in 2022 gebruikt in Oekraïne toen de Russen zich in maart en april terugtrokken uit enkele gebieden in het noorden. Ze bliezen onder meer bruggen op om Oekraïense transporten van troepen en voorraden te belemmeren.