CIA Museum Art Collection
Afghaanse strijders

Waarom is Afghanistan niet te veroveren?

Al 2500 jaar valt de ene supermacht na de andere Afghanistan binnen, maar ze vertrekken allemaal met de staart tussen de benen.

Op 8 juli 2021 maakte de Amerikaanse president Joe Biden bekend dat hij de laatste soldaten zou terugtrekken uit Afghanistan om een eind te maken aan bijna 20 jaar militaire aanwezigheid en ‘een oorlog die niet te winnen is’.

Biden is niet de eerste die moet inzien dat Afghanistan niet te temmen valt. De afgelopen 2500 jaar werd het ‘kerkhof van de grote rijken’ veroverd door een aantal grootmachten, die allemaal weer vertrokken.

Een van de oorzaken dat Afghanistan zo moeilijk te beheersen is, is de geografie. Enkele van de hoogste bergen ter wereld liggen in het land en verdelen het in kleinere, ontoegankelijke stukken. Zo liggen delen van het Hindoekoesj- en Pamirgebergte in Afghanistan. Bovendien is het er erg droog en is drinkwater schaars.

Afghaanse strijders

Afghaanse opstandelingen vochten in 1979 tegen de Russische invasie met steun van o.a. de VS.

© CIA Museum Art Collection

Stammen maken de dienst uit

Het onherbergzame gebied wordt bevolkt door een lappendeken van stammen en etnische groepen, die altijd eigen baas zijn geweest. Het resultaat is een reeks geharde, krijgszuchtige stammen, die vanwege de vele invasies en oorlogen in dorpen wonen die eruitzien als vestingen en heel lastig in te nemen zijn.

Bovendien maken de stammen deel uit van wisselende bondgenootschappen, waardoor de situatie onoverzichtelijk is voor buitenstaanders die een centraal gezag in het leven willen roepen.

Deze grootmachten gaven Afghanistan op

Sommige van de machtigste staten ter wereld veroverden het onherbergzame gebied dat nu Afghanistan heet, maar wisten het niet in handen te houden.

Het Perzische Rijk (550-330 v.Chr.)

Het rijk der Seleuciden, de erfgenamen van Alexander de Grote (312 v.Chr.-64 n.Chr.)

Het islamitische kalifaat (7e-9e eeuw)

Het Mongoolse Rijk (13e eeuw)

De Timoeriden (14e-16e eeuw)

Het Mogolrijk (16e-18e eeuw)

Het Sikhrijk (19e eeuw)

Het Britse Rijk (19e-20e eeuw)

De Sovjet-Unie (1929-1930 en 1979-1989)

De VS en de NAVO (2001-2021)