In de nacht van 26 op 27 februari 1991 kruipt er een 5 kilometer lang militair konvooi over de weg die Koeweit verbindt met het buurland Irak.
Zes maanden eerder heeft de Iraakse dictator Saddam Hoessein de weg gebruikt om Koeweit binnen te vallen, en nu gebruiken zijn soldaten hem om te ontsnappen.
Wekenlang zijn de Irakezen in Koeweit gebombardeerd door de westerse bondgenoten van de Golfstaat. Een snelle terugtrekking is de enige kans voor de soldaten om levend thuis te komen.
‘Dit gevechtsvliegtuig bezorgde de geallieerden de overwinning.’ Iraakse generaal over het belang van de Warthog in de Golfoorlog
Maar zo ver komen veel van de circa 10.000 Irakezen in het konvooi niet. Boven zich horen ze het oorverdovende gebrul van het angstaanjagende Amerikaanse gevechtsvliegtuig A-10 Thunderbolt II, ofwel de ‘Warthog’ (wrattenzwijn).
Even later hebben de zware machinekanonnen van de Warthog de voor- en achterhoede van het konvooi in brand geschoten.
De 3000 Iraakse voertuigen – tanks, vrachtauto’s en jeeps – staan vast in een dodelijke file op het traject, dat later de ‘Snelweg des Doods’ is gedoopt.
De Iraakse troepen lieten hun voertuigen achter en sloegen op de vlucht toen de coalitie aanviel.
Terwijl de westerse coalitietroepen oprukken, nemen de gevechtsvliegtuigen de Irakezen onder vuur. In de volgende 10 uur hakt de coalitie het Iraakse leger in de pan.
‘Op den duur wist ik niet meer hoeveel Iraakse lijken ik had gezien, in de smeulende wrakstukken of met het gezicht in het zand,’ zegt de Britse journalist Robert Fisk.
De Iraakse nederlaag was grotendeels te danken aan de luchtheerschappij van de coalitietroepen. Zoals de Amerikaanse piloot Frank Sweigart zei in The Washington Post:
‘Het was als schieten op vissen in een ton.’
De terugslag van het enorme kanon heeft een kracht van zo’n 45 kilonewton (4,5 ton), waardoor de snelheid met een paar km/h terugloopt als het wordt afgevuurd.
Machinekanon vaagt tanks weg
Het dodelijkste wapen van het gevechtsvliegtuig is een 6 meter lang machinekanon, dat 3900 projectielen per minuut afvuurt. Die zijn explosief en kunnen het pantser van een tank doorboren.
De A-10 Thunderbolt II kreeg de bijnaam Warthog (wrattenzwijn) vanwege zijn ongestroomlijnde uiterlijk en agressieve uitstraling. Dat was niet aardig bedoeld, maar de piloten en werktuigkundigen zien het als een geuzennaam en schilderen vaak scherpe tanden op hun toestel.
Uit de ‘bek’ van het monster steekt een 6 meter lang GAU-8-machinekanon, een van de grootste vliegtuigkanonnen ter wereld, dat 3900 projectielen per minuut afvuurt. Er zijn twee soorten explosieve projectielen, die het pantser van een tank kunnen doorboren en brand kunnen veroorzaken.
Een van de projectielen, HEI (high-explosive incendiary) doorboort pantsers tot 20 millimeter dik. Het wordt vooral tegen pantserinfanterievoertuigen, gebouwen en soldaten ingezet.
Het tweede projectiel in het arsenaal van de Warthog is het API (armor-piercing incendiary). Dat geeft een kleinere explosie dan HEI, maar kan wel een pantser tot 69 millimeter dik doorboren.
Titanium beschermt piloot
Gedurende de zes weken dat de Golfoorlog duurde, namen er 132 Warthogs aan deel. Ze verwoestten 987 Iraakse tanks en 52 Scud-B-raketten.
Het toestel was het nieuwste type grondaanvalsvliegtuig en moest steun geven aan grondtroepen door vijandelijke voertuigen, bunkers, artillerie en luchtafweergeschut aan te vallen.
De vliegtuigen zijn zwaar gepantserd en kunnen laag vliegen – tot op 30 meter hoogte –, waardoor ze onzichtbaar zijn voor radarsystemen.
De A-10 Thunderbolt II werd in de jaren 1970 ontwikkeld door de U.S. Air Force, maar volgens plan gaat het uiterlijk in 2029 met pensioen.
Het eerste Amerikaanse grondaanvalsvliegtuig was de Douglas A-1 Skyraider, die aan het eind van de Tweede Wereldoorlog werd ontwikkeld. De Amerikanen zetten het door propellers aangedreven vliegtuig later in tijdens de Koreaoorlog en in Vietnam.
Het vliegtuig bleek echter kwetsbaar voor Noord-Vietnamese raketten, die in de Vietnamoorlog 266 Skyraiders neerhalen.
Daarom bestelde de Amerikaanse luchtmacht in 1972 een nieuw en verbeterd grondaanvalsvliegtuig bij vliegtuigfabrikant Fairchild Republic, en vier jaar later koos de vervanger het luchtruim.
Zo’n 2700 Iraakse voertuigen werden uitgeschakeld op de ‘Snelweg des Doods’ door de coalitie onder Amerikaanse leiding.
De A-10 Thunderbolt II kreeg een topsnelheid van 676 km/h en is wendbaarder dan zijn voorganger. Het zicht van de piloot is ook sterk verbeterd: de cockpit heeft grotere ramen dan zijn voorganger en zit hoger.
De piloot zit in zijn eentje in een beschermende schil van titanium, die op sommige plaatsen bijna 4 centimeter dik is. De cockpit wordt wel de ‘badkuip’ genoemd en kan inslagen van antitankraketten aan.
Het vliegtuig is niet alleen heel goed beschermd, maar heeft bovendien een dodelijke vuurkracht. Onder de vleugels hangen zware bommen, maar het opvallendste wapen is zonder meer het 6 meter lange, zevenlopige machinekanon GAU-8 met een kaliber van 30 mm. Het steekt uit de neus van het toestel.
Vliegtuig gaat met pensioen
Tussen 1977 en 1984 werden er 716 A-10 Thunderbolt II’s gebouwd. Daarna werd de productie gestaakt, vooral vanwege bezuinigingen bij defensie.
Ondanks zijn aanstaande pensionering werd de Warthog in de jaren 1980 volop ingezet, en tijdens de Golfoorlog (1990-1991) speelde het toestel een beslissende rol in de strijd tegen het leger van Saddam Hoessein.
Zoals een Iraakse brigadegeneraal na de nederlaag zei:
’Dit gevechtsvliegtuig won de oorlog voor de coalitie.’
De VS van president George H.W. Bush leidden de VN-coalitie die Saddams troepen uit Koeweit verdreven.
De A-10 Thunderbolt II keerde terug naar Irak in 2003, toen de VS het land opnieuw binnenvielen en Saddam Hoessein verdreven.
Ook vandaag de dag is het effectieve grondaanvalsvliegtuig actief, en de VS hebben er 281 in dienst. In maart 2023 werd echter bekendgemaakt dat de Amerikaanse luchtmacht het type tot aan 2029 wil uitfaseren.
Tot dan zal het gevechtsvliegtuig blijven rondvliegen, en volgens piloot Joshua Waggoner, die zelf met een A-10 Thunderbolt II vloog, is dat positief. Zoals hij in 2009 zei:
‘Dit vliegtuig kan elke crimineel overal ter wereld de baas.’