Slechts een smalle strook water, het Kanaal, scheidt Frankrijk en Engeland, maar toch hebben de twee oude Europese naties al sinds de 12e eeuw een haat-liefdeverhouding.
De gespannen betrekkingen hebben in de loop der eeuwen tot veel bloedvergieten geleid. En hoewel de Fransen en Britten elkaar niet meer op het slagveld naar het leven staan, zijn de tegenstellingen nog springlevend.
Ze komen nu echter vooral tot uitdrukking in diplomatiek getouwtrek en pesterijtjes over en weer. Schamperen over de buren aan de overkant van het Kanaal hoort in beide landen bij de cultuur.
INVASIE
Het ca. 70 meter lange Tapijt van Bayeux uit de 11e eeuw vertelt ons veel over de Slag bij Hastings.
Franse hertog richtte bloedbad aan
Op 28 september 1066 stak de Normandische hertog Willem het Kanaal over om met bijna 7000 man op de Engelse zuidkust te landen.
Twee weken later versloeg de hertog de Engelse koning Harold Godwinson bij de plaats Hastings. Vervolgens onderwierp Willem heel Engeland op gewelddadige wijze.
In de jaren daarna smoorde Willem, nu bijgenaamd de Veroveraar, alle opstanden in de kiem. Hij zou ruim 100.000 Engelsen gedood hebben. Dit legde de basis voor de vijandschap tussen Engeland en Frankrijk.
OORLOG
De Engelsen bezaten belangrijke gebieden (oranje) in Frankrijk toen de Honderdjarige Oorlog uitbrak. Toen die was afgelopen, viel alleen Calais (in de rechthoek) nog onder Engeland.
Engelsen werden eruit gebonjourd
Na de verovering van Engeland behield Willem, de nieuwe Engelse koning, zijn adellijke titels in Frankrijk. Zijn opvolgers op de Engelse troon verwierven er zelfs nog meer, bijvoorbeeld door huwelijken.
In de 14e eeuw had Engeland daardoor delen van Frankrijk in handen. Dat zagen de Franse koningen als een bedreiging, en in 1337 brak er oorlog uit.
De Fransen wonnen het slepende conflict, nu bekend als de Honderdjarige Oorlog. Uit woede zetten de Engelsen de Franse heldin Jeanne d’Arc op de brandstapel.
WRAAK
De Franse edelman Marquis de Lafayette (r) werd een held in Amerika omdat hij bijdroeg aan de overwinning van het leger van Washington.
Frankrijk hielp opstandige yankees
Vanaf de 16e eeuw verplaatste de rivaliteit tussen Engeland en Frankrijk zich naar de koloniën in Noord-Amerika. De Britten trokken daar aan het langste eind, en in 1763 stond Frankrijk de meeste van zijn bezittingen af.
De wraak was zoet. Toen Amerikaanse kolonisten in 1776 in opstand kwamen tegen de Engelse koning, kozen de Fransen hun kant.
Franse soldaten, wapens en kennis droegen bij aan de overwinning van de rebellen en de stichting van de Verenigde Staten.
BLOEDVERGIETEN
Na zijn nederlaag bij Waterloo werden Napoleon en zijn gevolg vastgehouden op het Britse schip HMS Bellerophon.
Napoleon verstoort de balans
In de 18e eeuw hielden de continentale grootmachten Frankrijk, Oostenrijk, Pruisen en Rusland elkaar zodanig in evenwicht dat geen natie dominant werd.
Dat kwam de Britten goed uit, want op die manier was hun land verzekerd van politieke en economische invloed op het continent. Maar generaal Napoleon Bonaparte, die in 1799 de macht greep in Frankrijk, verstoorde de balans met zijn veroveringsoorlogen.
In de Napoleontische Oorlogen vielen 300.000 Britse doden, wat voor veel animositeit zorgde.
UITSLUITING
Als leider van de Vrije Fransen verdiende De Gaulle ondanks de tegenstellingen veel respect in Groot-Brittannië.
De Gaulle zag Britten als de grootste vijand
De strijd tegen Hitler verenigde Engeland en Frankrijk in de Tweede Wereldoorlog, maar toen Charles de Gaulle in 1940 de leiding kreeg over het Franse verzet, moesten zijn adviseurs hem er naar verluidt op wijzen dat de Duitsers de vijand waren en niet de Britten.
De Britse premier Churchill zei over De Gaulle: ‘Hij denkt dat hij Jeanne d’Arc is, maar ik krijg mijn bisschoppen niet zo ver om hem te verbranden.’
De verhoudingen bleven koel na de oorlog. In 1960 sprak De Gaulle een veto uit tegen de Britse toetreding tot de EEG. Pas na zijn vertrek werden de Britten lid.