Veldrantsoenen tijdens Oorlog om Jenkins’ oor: Admiraal stopte scheurbuik bij toeval
Voor een vloot die ten strijde trok, was het vitaminegebrek dodelijker dan de vijand. Een admiraal vond bij toeval een oplossing.
In 1741 gelooft admiraal Edward ‘Old Grog’ Vernon van de Britse vloot zijn oren niet als zijn scheepsartsen vertellen dat het aantal scheurbuikgevallen opeens sterk is afgenomen.
Het eten van de vloot is eenzijdig en arm aan vitaminen: vooral pap, gezouten vlees en scheepsbeschuit, en scheurbuik komt veel voor. Het is nog niet bekend dat de ziekte door vitaminegebrek veroorzaakt wordt, en Vernon heeft eerst geen idee waardoor het opeens zo veel beter gaat.
Dan bedenkt hij dat hij zijn mannen sinds kort rum met water en limoen te drinken geeft in plaats van de wijn en het bier die gebruikelijk zijn op zee. De limoen voegde hij toe om het naar algen smakende water lekkerder te maken.
Al snel wordt het drankje een vast onderdeel van het dagrantsoen van Britse zeelui. Het wordt genoemd naar Vernons bijnaam ‘Old Grog’, die verwijst naar de jas van grogham – zijde en wol – die hij altijd draagt.
Pas zo’n 200 jaar later wordt ontdekt dat de hoge concentratie vitamine C limoensap zo effectief maakt tegen scheurbuik.
Wist je dat Britse zeelieden limeys werden genoemd omdat ze grog met limoensap dronken?
Limoensap redde duizenden zeelieden van de ziekte scheurbuik.
Veldrantsoenen tijdens Napoleontische Oorlogen: Fransman vond weckprocedé uit
In de 18e en 19e eeuw hebben de Europese soldaten flink te lijden onder de slechte voeding.
Daarom looft Frankrijk in 1795 een royale beloning uit aan degene die een manier bedenkt om de landmacht en de vloot het hele jaar van verse groenten en vlees te voorzien.
Pas 15 jaar later ontdekt suikerbakker Nicolas Appert dat eten dat wordt verhit in een luchtdicht afgesloten glazen pot – ofwel geweckt – lang goed blijft.
Zijn idee krijgt veel bijval.Een krant juicht dat Appert ‘een manier heeft gevonden om de seizoenen te beheersen’.
Het dunne, kwetsbare glas is echter ongeschikt voor gebruik in het veld.
Andere uitvinders pakken het idee op, zoals de Britten Bryan Donkin en John Hall, die in 1813 een revolutionair product op de markt brengen: ingeblikt eten.
Dankzij de lichte, gemakkelijk te produceren blikken hebben de soldaten vanaf dat moment zelfs op een lange veldtocht vlees en groente te eten.
Wist je dat de blikopener pas 50 jaar na het blik werd uitgevonden? Tot die tijd openden de soldaten blikken met een steen of bajonet.
Veldrantsoenen tijdens Amerikaanse Burgeroorlog: Soldaten rookten hun groente
De legers van de Zuidelijke en Noordelijke Staten hebben gewoonlijk geen gebrek aan vlees, want ze nemen hele kuddes koeien mee om onderweg te slachten. Verse groente is echter schaars.
Daarom krijgen de Noordelijke soldaten brokken gedroogde groenten, al weten ze niet wat ze daarmee moeten:
‘We hebben ze gekookt, gebakken, gestoofd, gepekeld, gezouten, gezoet en verwerkt in taart en pudding,’ verklaart een soldaat, ‘maar er is niets mee te beginnen, dus we verkruimelen ze nu en stoppen ze in onze pijp.’
Veldrantsoenen tijdens Spaanse Burgeroorlog: Chocolade gaf energie op het slagveld
Wist je dat M&M’s in 1981 het eerste snoep in de ruimte werden – op verzoek van de bemanning van ruimteveer Columbia?
Forrest Mars sr. van het chocoladebedrijf Mars ruikt geld als hij in de Spaanse Burgeroorlog in de jaren 1930 Britse soldaten Smarties ziet eten.
De vrijwillige soldaten hebben de Smarties meegenomen omdat chocola energie geeft.
Het suikerlaagje voorkomt bovendien dat de pastilles smelten door de warmte, wat ze ideaal maakt voor de Amerikaanse chocolademarkt, die normaal gesproken gedurende de zomer stilligt.
Forrest Mars gaat aan de slag met een vergelijkbaar product voor het Amerikaanse leger, en in 1941 kunnen de eerste M&M’s aan de veldrantsoenen worden toegevoegd.
De chocola is een succes aan het front en thuis.
Veldrantsoenen tijdens Tweede Wereldoorlog: Rantsoenen voor elke situatie
De Amerikaanse soldaten die na de Eerste Wereldoorlog terugkeren, klagen over het slechte eten dat hun in het veld werd voorgezet.
Daarom ontwikkelt defensie 23 individuele rantsoenen, die in de Tweede Wereldoorlog in gebruik worden genomen.
Het K-rantsoen weegt lekker weinig, maar is niet voedzaam genoeg om meer dan een paar dagen op te leven.
Toch moeten de soldaten het er vaak lang mee doen, zoals Brits-Indische compagnies in Birma, die vijf maanden lang uitsluitend K-rantsoenen krijgen.
Als logistiek medewerkers van het leger een paar maanden later een van deze compagnies bezoeken en een K-rantsoen meenemen, moeten enkele soldaten spontaan braken.
Het eten staat klaar
Het K-rantsoen was een van de meest gebruikte veldrantsoenen van de geallieerden. Het zat in pakketjes met drie maaltijden. Het avondmaal bestond uit:
- Gekookt vlees in blik
- Zes biscuitjes
- Een chocoladereep
- Vier sigaretten
- Een kauwgumpje
- Een bouillonblokje
Wist je dat de hoofdmaaltijd in ruim de helft van de pakketten uit bonen bestond, waardoor de soldaten hiervan walgden?
Veldrantsoenen tijdens Vietnamoorlog: High-tech hondenvoer
In de jaren 1960 komt het Amerkaanse leger met een gevriesdroogd rantsoen, LRP, voor de Vietnamoorlog. Maar het rantsoen is duur. Pas in de jaren 1980 wordt een doorontwikkelde versie, MRE, standaard in het leger, en dankzij nieuwe conserveringsmethoden is vriesdrogen niet meer nodig.
In de jaren 1990 wordt het zelfs mogelijk overal warm eten te krijgen. Daarvoor gaat het rantsoen in een speciale zak, die het opwarmt via een chemische reactie. Toch is de MRE net zo gehaat als zijn voorgangers. Grapjassen in het leger noemen het rantsoen Meals Rejected By Everyone – maaltijden die iedereen afwijst.
Wist je dat MRE-rantsoenen ook worden gebruikt bij rampen? Toen de orkaan Katrina het zuiden van de VS trof, werden er 21 miljoen uitgedeeld.
Pas in de jaren 1980 verving het Amerikaanse leger eten uit blik.