Operatie Frankton: Kajakkers blazen Hitlers schepen op
In december 1942 gaan 10 Britse mariniers voor de kust van Frankrijk van boord om mijnen aan te brengen op Duitse schepen in de haven van Bordeaux. Hun wacht een tocht van 110 kilometer op zee en 1300 kilometer door vijandelijk gebied.
Het waagstuk met de kajaks kreeg na de oorlog veel aandacht en werd verfilmd.
Operatie Frankton gaat te water
Na maanden van voorbereiding, in de haven bij Portsmouth en vervolgens op de onderzeebasis Holy Loch in Schotland, waar de kajaks zijn getest in allerlei weersomstandigheden, is het eindelijk zover. Het is 30 november 1942 en de 12 Britse mariniers, die op elkaar gepropt zitten in de onderzeeër HMS Tuna, kijken majoor Herbert Hasler vol verwachting aan.
Hij is een ervaren zeeofficier, en de man achter een gewaagde missie met de codenaam ‘Operatie Frankton’.
‘Nu wordt het menens. Ik mocht tot dusver niets zeggen, maar het moment is aangebroken dat we een missie in vijandelijk gebied gaan uitvoeren. We gaan doen waar we vier maanden voor hebben getraind, en ik koos jullie omdat ik zeker weet dat jullie de missie kunnen volbrengen’, begint Hasler.
De mannen zwijgen. Ze zijn begonnen aan een missie die hun het leven kan kosten zonder dat ze afscheid konden nemen van familie en vrienden.
De gespannen sfeer slaat algauw om in een verwachtingsvolle stemming als majoor Hasler het plan de campagne uit de doeken doet. De mannen moeten de haven van Bordeaux binnenvaren en
zoveel mogelijk Duitse vrachtschepen tot zinken brengen. Hij tekent de monding van de Gironde in de Atlantische Oceaan en vertelt dat de onderzeeër hen zo’n 16 kilometer ten zuiden daarvan zal afzetten. Daarvandaan moeten ze langs de kust de rivier op, waar hun een tocht van ruim 95 kilometer wacht.
Hasler drukt de mannen op het hart zich alleen in het donker te verplaatsen en zich vanaf zonsopgang op de oever gedeisd te houden. Hij toont luchtfoto’s van het gebied. Het getij in de Gironde is sterk en de kajaks kunnen alleen varen als het water van de zee naar Bordeaux stroomt. Elke nachtelijke vaartocht moet dus goed gepland worden.
De aanval zal in de tweede week van december plaatsvinden, als de nieuwe maan voor bijna totale duisternis zorgt.
Volgens Hasler betekent dit echter niet dat ze niets te vrezen hebben. De Duitsers bewaken de kust met zoeklichten en twee bewapende trawlers, en torpedoboten patrouilleren constant in de monding van de Gironde. Aan land vormen een batterij kanonnen en een radarstation een bedreiging, en de Engelsen lopen het risico vanuit de lucht te worden ontdekt omdat er in het bezette gebied drie vliegbases zijn.
‘Dus houd je ogen en oren goed open en verstop je bij daglicht’, waarschuwt Hasler en hij kijkt om zich heen.
Sergeant Samuel Wallace zegt wat ieder denkt: ‘Hoe komen we ooit terug?’
‘Dat ga ik nu vertellen’, antwoordt Hasler, en hij legt uit dat de onderzeeër niet op hen kan wachten. De Duitsers zullen namelijk de oevers en de zee zorgvuldig uitkammen als de bommen in Bordeaux zijn ontploft. ‘Jullie zullen moeten vluchten over land. Het is de bedoeling dat jullie naar Spanje gaan, en dan ongehinderd verder naar Engeland.’
‘Jullie hebben allemaal een tas vol spullen om te vluchten gekregen en we rekenen op hulp van het Franse verzet. Elk team moet bij zijn terugreis naar Engeland zijn eigen plan trekken.’