Adolf Hitler brengt de hitlergroet aan een groep mensen

Waarom brachten de nazi’s de Hitlergroet?

De nazi's strekten hun rechterarm als groet. Hoe kwamen ze daarbij?

De nazitop bepaalde in 1926 dat de partijleden elkaar voortaan moesten groeten met de woorden ‘Heil Hitler’, waarbij ze hun rechterarm schuin omhoog strekten.

Deze Hitlergroet was een teken waaraan nazi’s elkaar zouden kunnen herkennen.

Geïnspireerd door Italiaanse fascisten

Het idee hadden de nazi’s van de Italiaanse fascisten, die de groet omstreeks 1920 al gebruikten.

De fascisten hielden graag de antieke Romeinse traditie in ere, waaronder ook – zo meenden ze – de groet met de uitgestrekte arm viel.

Geschiedkundigen kennen de ‘Romeinse’ groet echter niet uit schriftelijke bronnen of kunst uit de oudheid.

Het schilderij ‘De eed van de Horatii’ uit 1784

Een van de eerste schilderijen waarop de latere Hitlergroet staat, is De eed van de Horatii uit 1784. Het schilderij illustreert een Romeinse legende, waarin drie broers zweren dat ze Rome zullen beschermen.

© Toledo Museum of Art

De Romeinse staatsman Cicero schrijft weliswaar dat de latere keizer Augustus zijn rechterarm ophief toen hij Julius Caesar een eed afnam, maar de toedracht is onduidelijk.

Waarschijnlijker is dat de uitgestrekte arm eind 18e eeuw ontstond, toen de Franse kunstenaar Jacques-Louis David hem in zijn schilderijen begon toe te passen.

Daarna namen andere schilders het gebruik over, dat vervolgens opgang maakte in toneelstukken en later in films.

Hess loog over de Hitlergroet

Ondanks het besluit van de partijtop hadden sommige nazi’s het moeilijk met het brengen van een niet-Germaanse groet, en daarom loog de partij over de oorsprong ervan.

‘Lang voordat we iets hadden vernomen van de fascistengroet, betoonden we onze leiders al eer door onze rechterarm op te steken,’ schreef nazikopstuk Rudolf Hess in 1928 in een krant.

Nadat de nazi’s in 1933 in Duitsland de macht hadden gegrepen, werd het verplicht bij alle openbare eerbetuigingen.

In een richtlijn stelden de nazi’s bovendien vast dat ‘iedereen die de schijn van bewust saboterend gedrag wil wegnemen, de Hitlergroet zou moeten brengen’.

Vandaag de dag is de groet met uitgestrekte arm verboden in Duitsland.

Volgens §86a van de Duitse strafwet hangt een overtreder een boete of tot drie jaar gevangenisstraf boven het hoofd.