Mein Kampf weer te koop in Duitsland

Hitler verdiende – belastingvrij – een vermogen aan Mein Kampf. De komende nieuwe uitgave deed veel stof opwaaien, maar historici stellen ons gerust.

70 jaar na de dood van Hitler zijn de rechten op Mein Kampf verjaard en kan Hitlers manifest weer worden gepubliceerd. En er is een nieuwe uitgave.

Gepubliceerd op 15.01.16

Door Anders Bruun

Nieuwe Hitler-cultus?

Het nieuws dat er een nieuwe uitgave van Hitlers beroemde manifest Mein Kampf aan zat te komen, deed in Duitsland veel stof opwaaien. Veel Duitsers maakten zich zorgen dat neonazisten het boek zouden omarmen en dat er een nieuwe Hitler-cultus zou ontstaan.

Op 8 januari was het zo ver, maar volgens Karl Christian Lammers, een deskundige op het gebied van de moderne geschiedenis van Duitsland aan de universiteit van Kopenhagen in Denemarken, hoeven ze zich geen zorgen te maken.

Mein Kampf is geen gevaarlijk boek, zegt hij tegen Historia. Het boek heeft Hitler niet geschapen, maar Hitler heeft het boek geschreven. En de stof is zo zwaar en ontoegankelijk dat het maar weinigen zal aanspreken, behalve wetenschappers, studenten en leerlingen die het voor school moeten lezen.

En de meeste mensen die vatbaar zouden zijn voor het verwrongen gedachtegoed, zijn dood. Als het boek in de jaren 1950 of 1960 uitgegeven zou zijn, had ik me meer zorgen gemaakt.

Mein Kampf leert ons iets over Hitler

Lammers is zelfs enthousiast over een nieuwe, kritische uitgave.

Mein Kampf leert ons iets over Hitlers ideeën over bijvoorbeeld joden en rassenhygiëne en zijn plannen voor een Groot-Duitsland. De nieuwe, geannoteerde uitgave onderzoekt waar Hitler zijn ideeën vandaan haalde en laat zien wanneer hij ernaast zat.
Mein Kampf geeft ons bovendien een beeld van de wijze waarop Hitler de massa's in zijn greep wist te krijgen. Hij schrijft over zijn methoden om het volk met duidelijke, eenvoudige boodschappen, die eindeloos herhaald worden, te overtuigen.

Dergelijke retorische trucjes gebruikt Hitler gek genoeg niet in zijn boek, en volgens verscheidene historici is Mein Kampf houterig en onbeholpen geschreven.

Hitler betaalde geen belasting voor Mein Kampf

Desondanks werd Mein Kampf een grote bestseller, en Hitler verdiende er bakken met geld aan.

Toen hij in 1933 rijkskanselier werd, trok hij hard van leer tegen misdaad, maar slechts weinigen wisten dat hij zelf stelselmatig de belasting op zijn inkomsten van Mein Kampf had ontdoken.

Sinds 1925 had Hitler 1,2 miljoen rijksmark aan het werk verdiend – 250 keer het jaarsalaris van een leraar. Toen Hitler aan de macht kwam, had hij een belastingschuld van 400.000 rijksmark, zo'n 4 miljoen euro nu.

Nadat hij kanselier was geworden, kreeg hij een brief van de belastingdienst waarin werd voorgesteld om de schuld te schrappen. Hitlers secretaris antwoordde met: 'Herr Hitler gaat akkoord met uw voorstel.'

Over Mein Kampf:

Hitler dicteerde Mein Kampf aan Rudolf Hess toen hij in de gevangenis zat na de mislukte Bierkellerputsch van 1923.
Het eerste deel van Mein Kampf – een autobiografie – verscheen in 1925 en het tweede – een politiek program – in 1926.
Mein Kampf was een enorm succes – vooral toen Hitler aan de macht was gekomen en alle pasgetrouwden een exemplaar kregen.
Aan het eind van de oorlog waren er 10 miljoen exemplaren in 11 talen gedrukt van Mein Kampf.
Mein Kampf is nooit verboden geweest in Duitsland, maar de rechten waren in handen van de deelstaat Beieren, die publicatie tegenhield.
70 jaar na de dood van Hitler zijn de rechten verjaard en mag iedereen het boek uitgeven.
Sinds de oorlog was het werk alleen te koop bij antiquariaten en bibliotheken met een speciale vergunning. In Nederland is de verkoop ervan nog steeds verboden.
De nieuwe uitgave is uitgebracht door het Instituut voor contemporaine geschiedenis in München. Er is 6 jaar aan gewerkt en het boek telt 1800 bladzijden met 3500 voetnoten en annotaties.