Mengele: Engel des doods
Gifinjecties in de ogen, bloederige operaties zonder verdoving. Nazi-arts Josef Mengele zag Auschwitz als laboratorium, met de gevangenen van het kamp als proefkonijnen. Om het arische ras te versterken werden duizenden onschuldigen vermoord door de …

Mengele bekeek de gevangenen die in veewagens aankwamen in Auschwitz goed. Hij wilde het beste materiaal voor zijn experimenten.
De man in SS-uniform draagt glimmend gepoetste rijlaarzen en staat met zijn voeten iets uit elkaar. Zijn ene hand rust op zijn riem, de andere omklemt een rijzweep. Steeds als er doodsbange gevangenen bij hem worden gebracht, wijst hij nonchalant met zijn zweepje: de sterke, arbeidsgeschikte naar rechts, de zwakke naar links.
Opeens verschijnt er een glimlach op zijn gezicht. Hij gooit zijn sigaret weg en dooft hem met de punt van zijn laars. De officier loopt tussen de gevangenen door en hurkt voor twee zusjes: een tweeling. Hij tikt hen op de wangen en praat vriendelijk tegen hen. Willen ze een snoepje? Bedeesd knikken de twee zusjes. De officier knipt met zijn vingers en een soldaat brengt de tweeling weg.
De kamparts van Auschwitz gaat door met zijn sorteerwerk. Links, links, rechts, links… Een uur later zijn de meeste gevangenen dood. De enkeling die naar rechts is gestuurd mag nog een paar weken als slaaf blijven leven.
Even later liggen de twee meisjes in het privélaboratorium van de kamparts vastgebonden op de operatietafel. Voor hen staat dr. Josef Mengele. Over zijn SS-uniform draagt hij een doktersjas. Zijn glimlach is weg. In zijn hand houdt hij een scalpel. Het experiment begint.
Mengele droomde van aanzien
Als kind droomde Mengele al van een plaats in de geschiedenisboeken. Zijn jeugd in Beieren – als oudste kind in een gegoed katholiek gezin – werd gekenmerkt door concurrentie en door de strijd om de waardering van zijn ouders. In zijn dagboeken beschrijft Mengele zijn ouders als harteloos, en hij was hevig jaloers op zijn twee broers. Josef voelde dat hij zich constant moest bewijzen, en zijn jeugdvriend Julius Diesbach omschrijft hem als bijzonder ambitieus: ‘Hij wilde niet alleen slagen, maar zich van de massa onderscheiden. Hij hunkerde ook naar roem. Ooit zei hij tegen mij dat ik in de naslagwerken over hem zou lezen.’
Die waardering was te bereiken door een uitstekende opleiding en een goedbetaalde baan als wetenschapper, dacht Josef. Hij verhuisde na zijn eindexamen in 1930 dan ook naar München om
geneeskunde te studeren.
’Mijn familie zal versteld staan als ik de eerste wetenschapper van ons gezin word’, schreef hij aan een vriend.
Begin jaren dertig gistte München van politieke onrust. De nazi’s waren in opkomst en Mengele koos snel partij: ‘Het was onmogelijk om in deze politiek zo turbulente tijd aan de zijlijn te staan als je niet wilde dat ons vaderland ten onder ging aan bolsjewistisch-marxistische aanvallen,’ schreef hij in zijn dagboek.