Konvooi door de barre IJszee
Vier jaar lang ploeterden geallieerde schepen door een van de meest ongastvrije zeeën ter wereld om de Russen te bevoorraden. Overal lagen U-boten, vliegtuigen en oorlogsschepen op de loer, maar de ergste vijanden waren het ijs en de temperaturen tot 50 graden onder nul.

Alles bevroor tijdens de gevaarlijke tocht door het Noordpoolgebied. Als iemand zijn hand op de reling legde, zat die onherroepelijk vast.
Een torpedo raakte het stoomschip de Induna op 30 maart 1942 om 7.20 uur. Het Britse schip had zich in de dagen daarvoor een weg gebaand door de ijzige Barentszzee, samen met 18 andere vaartuigen van het geallieerde konvooi PQ 13.
De bestemming was de stad Moermansk in de Sovjet-Unie. Duitse vliegtuigen hadden het schip twee keer aangevallen, maar ze waren door het geschut van de Induna verjaagd. De veilige haven was nog maar 300 kilometer varen toen een Duitse U-boot toesloeg.
De torpedo sloeg een gat in de ijzeren scheepsromp en bracht de brandstof tot ontploffing. Een enorme steekvlam maakte een einde aan het leven van de slapende mannen in de hutten erboven.
Machineofficier William Short, die net aan zijn dienst was begonnen, werd omvergeblazen. Hij krabbelde snel weer op en sprong in de ijzige golven om het vege lijf te redden. Toen hij na een paar minuten bijna aan onderkoeling bezweken was, grepen een paar sterke armen hem beet en trokken hem in een reddingsboot.
32 mannen zaten opeengeperst in de sloep – bleek en klappertandend, met ijs in hun haar en baard. De Induna was al voor de aanval achterop geraakt, dus er schoten geen schepen te hulp.
De eerste nacht bezweken zeven man aan de ijzige kou. Zes van hen werden overboord gegooid. De zevende, een machinist, bleef liggen: ‘Hij was aan de bodem van de sloep vastgevroren. We konden hem met geen mogelijkheid los krijgen,’ schreef William Short later.
Ook het drinkwater was bevroren, en de mannen moesten om de beurt aan de ijsklomp likken. Vier dagen lang dreef de sloep rond, tot een Russische mijnenveger de mannen oppikte. Toen waren er al 15 van hen bezweken, en twee stierven er later in het ziekenhuis.
In Moermansk werden beide benen van Short geamputeerd, want hij had koudvuur opgelopen. De snelle ingreep van de artsen redde zijn leven. Duizenden van zijn collega’s hadden minder geluk.
Van alle konvooien van de Tweede Wereldoorlog waren die in de Noordelijke IJszee, die materieel naar de Sovjet-Unie brachten, verreweg het gevaarlijkst.
De zeelieden hadden niet alleen te kampen met vijandelijke onderzeeërs, schepen en vliegtuigen, maar ook met extreme kou en tonnen ijs. Zeker 3000 van hen kwamen om tijdens wat de Britse premier Churchill ‘’s werelds gevaarlijkste reis’ noemde.
Houd je muis boven de rondjes voor informatie over de strategie achter de formatie van de konvooien.