Ruim 80 jaar geleden werd in een voorstad van Berlijn het lot van miljoenen joden bezegeld.
Op 20 januari 1942 kwam een aantal nazileiders bijeen op de zogeheten Wannseeconferentie om te bespreken hoe Adolf Hitlers bevel voor de ‘definitieve oplossing van het jodenvraagstuk’ – de uitroeiing van de circa 11 miljoen joden in Europa – het best kon worden uitgevoerd.
De organisator was Reinhard Heydrich, het hoofd van de Sichterheitsdienst. Daarnaast waren er enkele vooraanstaande SS’ers en topambtenaren van diverse ministeries aanwezig.
Heydrich wilde zich verzekeren van de loyaliteit van de ambtenaren en de praktische richtlijnen voor de genocide coördineren.
Nazileiders woonden Wannseeconferentie bij
Reinhard Heydrich (1904-1942)
Functie: Hoofd van de Sicherheitsdienst en de geheime diensten van de SS
Rol bij Holocaust: Had de taak om de praktische uitvoering van de jodenvernietiging te plannen en coördineren
Heinrich Müller (1900-onbekend)
Functie: Hoofd van de Gestapo, de geheime politie van nazi-Duitsland
Rol bij Holocaust: Was een van de belangrijkste mannen achter de Holocaust en verantwoordelijk voor de uitvoering ervan
Adolf Eichmann (1906-1962)
Functie: SS-officier
Rol bij Holocaust: Moest o.a. zorgen voor de deportatie van joden naar getto’s en vernietigingskampen in het door Duitsland bezette Oost-Europa
Otto Hofmann (1896-1982)
Functie: Hoofd van het SS-Rasse und Siedlungshauptamt
Rol bij Holocaust: Was verantwoordelijk voor de controle op de ‘raszuiverheid’ in de bezette gebieden en de vestiging van Duitsers in Polen en Rusland
Karl Eberhard Schöngarth (1903-1946)
Functie: SS-officier bij de Sicherheitspolizei (SiPo) en de Sichterheitsdienst (SD)
Rol bij Holocaust: Vormde diverse doodseskaders en was verantwoordelijk voor het vermoorden van ruim 10.000 Poolse joden
Hitler nam het besluit
Uit de weinige notulen die bewaard zijn gebleven blijkt dat de nazi’s de joden in eerste instantie naar Oost-Europa wilden verdrijven. Daar moesten ze slavenarbeid verrichten tot de totale uitroeiing kon worden uitgevoerd.
Volgens sommige historici werd het eigenlijke besluit om de joden uit te roeien in Wannsee genomen. Maar alles wijst erop dat Adolf Hitler dit besluit nam in het najaar van 1941, en dat de genocide ten tijde van de conferentie al aan de gang was.
Zo waren Duitse doodseskaders – de Einsatzgruppen – al zes maanden bezig met het afslachten van Oost-Europese joden, en in het vernietigingskamp Chełmno werd zes weken vóór de Wannseeconferentie begonnen met het vermoorden van joden.