‘In de jaren 1930 maakte Albert Speer bliksemcarrière door Hitlers megalomane architectuurideeën te realiseren. Toen de oorlog een einde maakte aan de bouwprojecten, werd hij minister van Bewapening.
Hoewel Speer moet hebben beseft dat hij werkte voor een van de wreedste regimes uit de geschiedenis, bleef hij tot het einde aan Hitlers zijde staan – zelfs toen overduidelijk was dat de oorlog verloren was.
Maar waarom verkocht die getalenteerde academicus met zijn grote technische vaardigheden zijn ziel aan Hitler?
AMBITIES
Speer trok Hitlers aandacht met zijn architectonische enscenering van de partijbijeenkomsten in Neurenberg.
Droombaan moet voor eeuwige roem zorgen
Albert Speer kwam uit een architectenfamilie en studeerde zelf in 1927 af als architect. Maar de economische crisis zat zijn carrière in de weg.
Voorafgaand aan de Reichsparteitag in 1933 stuurde Speer een voorstel in voor de vormgeving van de locatie. Hitler zag de tekeningen en nam Speer direct in dienst.
Als Hitlers hoofdarchitect beschikte Speer over een onbeperkt budget om de monumentale fantasieën van de Führer te verwezenlijken.
Hij hoopte dat zijn gebouwen hem erkenning en roem zouden opleveren – ongeacht de uitkomst van de oorlog.
FASCINATIE
Speer was geregeld te gast in Hitlers residentie in Berchtesgaden.
Hitler maakt indruk op Speer
Speer hoorde Hitler voor het eerst spreken in december 1930 en was meteen in de ban van diens grootse ideeën. Hij sloot zich aan bij de partij.
‘Ik koos niet de NSDAP maar trad tot Hitler toe, wiens persoonlijkheid bij de eerste ontmoeting zo’n suggestieve indruk had gemaakt,’ schreef Speer in zijn memoires.
De gevoelens waren wederzijds, en Speer werd een van Hitlers intimi.
‘Ik was een van Hitlers beste vrienden, voor zover hij die had,’ zei Speer bij het Proces van Neurenberg.
MACHTSWELLUST
Speer bezocht vaak de wapenfabrieken om het moreel van de arbeiders hoog te houden. De foto is uit 1944.
Organisatietalent gaf macht
Speer kon meer dan alleen gebouwen ontwerpen. Dat bleek toen Hitler hem in 1942 benoemde tot minister van Bewapening.
De nieuwe minister stelde niet teleur. Onder Speers leiding verdubbelde de Duitse oorlogsproductie.
De functie maakte hem tot een van de machtigste mannen van het rijk, en dat beviel hem wel.
‘Ik wilde alleen nog maar macht uitoefenen, mensen commanderen en het laatste woord hebben bij belangrijke beslissingen,’ schreef hij later.
SCHULD
Alleen al de productie van de V2-raketten kostte 10.000 arbeiders het leven, schatten historici.
Geen weg terug
Door Speers prestaties als bewapeningsminister werd hij in binnen- en buitenland opgemerkt. Terugtreden om zijn straf te ontlopen, had daarom geen zin.
De aanklachten betroffen onder meer de inzet van dwangarbeiders in de wapenindustrie – een oorlogsmisdaad volgens het internationaal recht.
In 1944 werkten er 500.000 kampgevangenen in Speers wapenfabrieken. De sterfte was hoog. Zo kwamen in kamp Mittelbau-Dora 20.000 van de 60.000 gevangenen om bij het werk.
Speer werd door het tribunaal in Neurenberg veroordeeld tot 20 jaar cel.
TOEKOMSTPLANNEN
Generaal-veldmaarschalk Wilhelm Keitel ondertekende de capitulatie van Duitsland op 8 mei 1945.
Alles voor zijn carrière
Hoewel Speer op den duur moet hebben geweten dat Duitsland ging verliezen, bleef hij gewoon doorwerken.
Zijn doel was Duitsland zo sterk te maken dat de geallieerden de eis van onvoorwaardelijke overgave moesten opgeven.
Ook na Hitlers dood zette hij dit streven voort, toen hij in de volgende regering Dönitz weer minister werd.
Speer hoopte dat een onderhandelde vrede hem een hoge positie zou opleveren in het naoorlogse Duitsland. Maar op 8 mei 1945 gaf Duitsland zich onvoorwaardelijk over.