Waarom kwamen de Fransen in opstand tijdens de Franse Revolutie?
De Franse Revolutie had meerdere oorzaken:
Hagelbuien verwoestten oogst
De oogst was een paar jaar achtereen mislukt door regen en hagel. De prijs van meel explodeerde, en in de zomer van 1789 kostte een brood 14 sous – 80 procent van het dagloon van een arbeider. Duizenden boeren en arbeiders verkochten hun laatste bezittingen voor eten en om hun belasting te kunnen betalen. De ongelijkheid en de honger voedden de woede van de arme Fransen.Koningspaar smeet geld over de balk
Lodewijk XVI stak 1,5 miljard livre in militaire hulp aan de Amerikanen in hun onafhankelijkheidsoorlog (1775-1788) tegen Engeland, de aartsvijand van Frankrijk. Zo stuurde hij Franse troepen naar Amerika. Toen de staatskas leeg was, sloot de koning dure leningen af en verhoogde hij de belastingen. Intussen leefde het koningspaar als god in Frankrijk.Koningin was provocerende buitenlandse
Koningin Marie-Antoinette was een dochter van de Oostenrijkse keizer, en haar huwelijk met Lodewijk XVI moest de rivalen Frankrijk en Oostenrijk verzoenen. Het volk twijfelde echter aan haar loyaliteit. Haar gokschulden en de bouw van het miniatuurdorp Le Hameau maakten het er niet beter op. Ze kreeg de bijnaam Madame Deficit (Mevrouw Staatsschuld).
De Bastille was van oorsprong een vesting, die Parijs moest beschermen in de Honderdjarige Oorlog, maar werd omgebouwd tot staatsgevangenis. De gevangenis werd al snel een symbool van onderdrukking.
Wanneer brak de Franse Revolutie uit?
De Franse Revolutie brak uit op 14 juli 1789:
In juli 1789 ging in Parijs het gerucht dat de soldaten van de koning de stad zouden aanvallen. Inderdaad had Lodewijk XVI een klein leger buiten Parijs gestationeerd om elke vorm van opstand te kunnen neerslaan.
Hij had er echter niet op gerekend dat heel Parijs in verzet zou komen. Op 14 juli trokken zo’n 20.000 Parijzenaren naar de gevangenis La Bastille om het munitiedepot in de kelder te plunderen.
De directeur, markies de Launay, capituleerde op voorwaarde dat niemand gewond zou raken. Als dank werd hij door een woedende meute gelyncht en werd zijn hoofd op een piek gezet.
De Bastille had geen militaire betekenis, maar de verovering van de oude burcht kreeg grote symbolische waarde.
Kranten noemden de gebeurtenis het startschot van de revolutie, en 14 juli werd de nationale feestdag.
Het verhaal ging dat veel onschuldige gevangenen waren vrijgelaten, maar dit was propaganda. De gevangenis werd in die tijd nauwelijks meer gebruikt, en er zaten maar zeven gevangenen.
Toen de koning was onthoofd, renden de voorste toeschouwers naar het schavot om hun zakdoek in het bloed te dopen.
Wat waren de belangrijkste gebeurtenissen van de Franse Revolutie?
17 juni 1789
De Nationale Vergadering
Lodewijk XVI heeft de vergadering van de drie standen bijeengeroepen, met vertegenwoordigers van geestelijkheid, adel en burgerij. De drie standen ruziën over het stemrecht, dat de Derde Stand ‘per hoofd’ wil. Deze stand roept zichzelf uiteindelijk uit tot Nationale Vergadering.
20 juni 1789
De Eed op de Kaatsbaan
De koning sluit de opstandige Derde Stand uit van de standenvergadering. Boos marcheren de vertegenwoordigers van de stand naar een nabijgelegen kaatsbaan, waar ze zweren niet uiteen te gaan voor er een nieuwe grondwet is.
27 juni 1789
Nieuwe Franse regering
Bijna 200 edelen en geestelijken scharen zich achter de Derde Stand. Ze zijn het eens met eisen als de afschaffing van de censuur en belasting naar draagkracht. De koning haalt bakzeil en maant de andere twee standen op te gaan in de Nationale Vergadering.
14 juli 1789
Bestorming van de Bastille
De koning betreurt zijn medewerking aan de Derde Stand en verzamelt 2000 soldaten rond Parijs om elke steun voor de nieuwe regering neer te slaan. In woede bestormen de Parijzenaren de Bastille en ook elders grijpt het volk naar de wapens.
5 oktober 1789
Vrouwenmars op Versailles
Parijse vrouwen marcheren naar Versailles om om brood te vragen. Ze bestormen het slot en dwingen de koninklijke familie naar Parijs te gaan, waar ze onder huisarrest komt. Twee jaar later probeert de familie vergeefs te vluchten.
10 augustus 1792
Bestorming van de Tuilerieën
Burgers en soldaten bestormen het Tuilerieënpaleis, waar de koninklijke familie vastzit, die de Nationale Vergadering smeekt om bescherming en wordt verplaatst naar de gevangenis Le Temple.
21 januari 1793
Koning wordt onthoofd
Na een kort proces wordt Lodewijk XVI veroordeeld voor het helpen van vijanden van Frankrijk. Hij wordt onthoofd, en op 16 oktober is Marie-Antoinette aan de beurt. Hun zoon Lodewijk sterft in de gevangenis en dochter Marie wordt tegen Oostenrijkse gevangenen geruild.
1793-1794
Schrikbewind leidt tot bloedbad
Politicus Maximilien de Robespierre neemt het bewind over. Hij ziet overal vijanden en laat duizenden mensen onthoofden. Als het bloedbad zijn aanhangers te gortig wordt, eindigt de paranoïde dictator zelf onder de guillotine.
Wie speelden de hoofdrollen in de Franse Revolutie?
- Lodewijk XVI: Koning had goede bedoelingen Anders dan zijn voorgangers was Lodewijk XVI hervormingsgezind. Zo probeerde hij in de jaren 1770 de belasting op het land van boeren en lijfeigenschap op te heffen en de graanprijs te verlagen.
De adel, die zijn geld en privileges niet kwijt wilde, ging er echter voor liggen, zodat de plannen van koning Lodewijk niet lukten.
- Graaf van Mirabeau: Graaf wilde monarchie behouden Ondanks zijn adellijke titel steunde Mirabeau de Derde Stand. Weinigen konden spreken als de intelligente graaf, en hij verwierf aanzien bij zowel politici als gewone burgers.
Bij de uitwerking van een nieuwe grondwet probeerde Mirabeau de monarchie in een afgezwakte vorm te handhaven, maar dit mislukte. De graaf overleed aan een ziekte.
- Georges-Jacques Danton: Rebel werd geveld door eigen mensen De advocaat Danton kwam op voor de rechten van zwakkeren en hielp vaak opstanden organiseren in de straten van Parijs.
Gaandeweg werd hij gematigder en probeerde hij te voorkomen dat mensen zonder proces werden geëxecuteerd. Zijn protest tegen het schrikbewind van Robespierre werd zijn dood. In 1794 werd de advocaat onthoofd.
- Jean-Paul Marat: Fanaticus werd vermoord in bad In zijn krant L’Ami du peuple riep de arts Marat op tot de executie van vijanden van de revolutie.
Hij stelde lange lijsten op van politieke tegenstanders die volgens hem de guillotine verdienden. In 1793 werd Marat doodgestoken door girondijn-aanhanger Charlotte Corday, die hem een monster vond.
- Maximilien de Robespierre: Paranoïde tiran doodde 17.000 man Voor de advocaat Robespierre was de republiek alles. Geld boeide hem niet, en zijn aanhangers noemden hem ‘de Onomkoopbare’.
In 1793 kreeg Robespierre de vrije hand om jacht te maken op vijanden van de revolutie. Zijn paranoia kostte aan 17.000 mensen het leven. Een jaar later werd hij zelf geëxecuteerd.
- Paul Barras: Generaal bracht dictator ten val Bij de arrestatie van Robespierre in 1794 hield generaal Paul Barras de gewapende troepen van de dictator in bedwang.
Als dank werd hij een van de vijf leden van het Directoire, de nieuwe Franse regering. Met list en omkoping speelde hij zichzelf alle macht en een hoop geld toe.
‘Lang genoeg hebben schurken hun eigen ambities nagestreefd ten koste van het algemeen belang,’ schreef Corday voordat ze Marat vermoordde.
Hadden de burgers wapens tijdens de Franse Revolutie?
Sikkel kon iemand doden Alledaagse werktuigen en gereedschappen deden dienst als wapens. BIjvoorbeeld de scherpe, spitse sikkel, waar de boeren gewoonlijk graan mee afsneden.
Iedereen had een hooivork
Zowel boeren als burgers hadden een hooivork, waarmee ze hooi en stro verplaatsten in de stal. Je kon er ook goed iemand mee steken.
Wat wilde het volk?
- Brood op tafel! Het belangrijkste levensmiddel was brood, en toen eind jaren 1780 de meelprijzen stegen, leed het volk honger. Volgens geruchten legden de koning en de adel enorme geheime meelvoorraden aan, waardoor de burgers naar de wapens grepen op zoek naar de opslagplaatsen.
- Weg met privileges! Alleen edelen konden posities als bisschop of officier verwerven. En net als de geestelijkheid was de adel vrijgesteld van belasting. De revolutionairen streden vooral voor de afschaffing van dergelijke onrechtvaardige voordelen.
- Gelijkheid! Stemrecht! Geïnspireerd door de Amerikanen wensten de Franse rebellen gelijkheid voor de wet. In augustus 1789 schafte de Nationale Vergadering de privileges af en kregen alle mannen stemrecht.
In 1792 kreeg Frankrijk een nieuw parlement, de Nationale Conventie, waar tot op het bot verdeelde politici heftig debatteerden.
Welke partijen streden om de macht?
De Marais bestond uit parlementsleden die niet tot de linker- of rechtervleugel behoorden. Velen van hen stemden per kwestie, en de groep had geen gemeenschappelijk politiek standpunt. Daarom kreeg de meebewegende middengroep de bijnaam ‘het moeras’.
Links: Fanatiek/progressief
- De jakobijnen pleitten voor de executie van de koning en de invoering van een sterke, centrale republiek. De leden debatteerden in het klooster van Jacobins St Honoré, vandaar de naam.
- De montagnards waren het in politiek opzicht eens met de jakobijnen, en meerdere leden behoorden tot beide partijen. De montagnards waren echter fanatieker en stonden bij debatten in het parlement toe dat de mensen op de publieke tribune bedreigingen riepen naar hun politieke tegenstanders.
- De girondijnen waren welbespraakte intellectuelen die een decentraal bestuurde republiek wilden waarin iedereen gelijk was voor de wet. Ze verzetten zich tegen executie van de koning en waren de tegenstanders van de jakobijnen. In 1793 werd de partij gezuiverd door de eerste jakobijn, Robespierre.
Rechts: Gematigd/conservatief
- De Feuillants hoorden bij de jakobijnen, maar scheidden zich af toen deze de koning wilden afzetten en een republiek wilden invoeren. De Feuillants waren verder tegen de oorlog tegen onder andere Pruisen en Oostenrijk. Bij de val van het koninkrijk in 1792 viel de partij uiteen, en diverse leden eindigden onder de guillotine.
Wie is de vrouw op het schilderij?
Het symbool van de Franse Revolutie was een vrouwenfiguur – wellicht omdat het Franse koningshuis zich presenteerde met mannelijke symbolen en beelden van mannelijke regenten.
Na de val van de monarchie werd het populair om op politieke pamfletten een vrouw te tekenen als beeld van de republiek.
Dat paste goed bij de woorden La France (Frankrijk) en La République, die beide vrouwelijk zijn.
In de loop van de revolutie in 1789 kreeg de vrouw de naam Marianne, een van de meest voorkomende Franse vrouwennamen uit die tijd. Dat symboliseerde dat de vrouw tot het volk behoorde.
In juli 1830 brak er in Frankrijk weer een opstand uit en werd Eugène Delacroix geïnspireerd tot zijn werk De Vrijheid leidt het volk, dat vol zit met symbolen uit de vorige revolutie.
Een vrouwenfiguur werd tijdens de Franse Revolutie al het symbool van de opstand. Daarom is ze een toonbeeld van vrijheid in het kunstwerk ‘De Vrijheid leidt het volk’ uit 1830 van Eugène Delacroix.
Hoe verliep de Franse Revolutie buiten Parijs?
Rouen: Belastingkantoor bestormd
De gemeentelijke kantoren van Rouen, die o.a. belasting innen, worden halverwege 1789 bestormd.Nantes: Fanatici beginnen heksenjacht
Nantes sluit zich als een van de eerste steden bij de opstand aan. In de winter 1793-1794 worden 4000 mensen verdronken omdat ze de revolutie niet zouden steunen.Bordeaux: Girondijnen ontstaan
Leden van de Derde Stand nemen het stadsbestuur van Bordeaux over en stichten de factie de girondijnen. De naam komt van het gebied Gironde, waar Bordeaux in ligt.Castres: Boeren weigeren graanbelasting
In augustus 1789 komen boeren en arbeiders in Castres in opstand tegen de graanbelasting, die ten goede komt aan de lokale landadel.Marseille: Vrijwilligers zingen volkslied
Arbeiders en burgers in Marseille steunen de revolutie enthousiast. Zo gaan in 1792 500 vrijwilligers naar Parijs om de nieuwe regering te verdedigen. Ze nemen het strijdlied de Marseillaise mee, dat het volkslied van Frankrijk wordt.Lyon: Arbeiders komen in verzet
In juni 1789 staan de arbeiders van Lyon op tegen de hoge belastingen. Velen hopen dat de standenvergadering de adel ook belasting zal opleggen.Murbach: Paleizen worden afgebrand
In de zomer van 1789 worden kloosters in de Elzas geplunderd en in brand gestoken, net als villa’s en paleizen van edelen en rijken.Thionville: Officieren worden verdreven
Net als in veel andere steden worden in juli 1789 officieren van het garnizoen in Thionville verdreven. Daarna worden hun wapens geplunderd.Lille: Bureaucratie stort in
Het gemeentebestuur in Lille valt uiteen als burgers de koninklijke ambtenaren op straat zetten.
Waarom werden mensen met de guillotine geëxecuteerd?
‘Mijn mechaniek hakt ieders hoofd er binnen een tel af, men zal er niets van merken,’ beloofde dokter Guillotin toen hij in 1791 zijn idee voorlegde aan de Wetgevende Vergadering. Deze was enthousiast.
De dokter was geen groot voorstander van de doodstraf, maar zag wel in dat er een afschrikwekkende werking kon uitgaan van executies.
Zijn uitvinding werd veelvuldig gebruikt, en toen de angst voor binnenlandse vijanden tussen 1793 en 1794 een hoge vlucht nam, reisden mobiele rechtbanken heel Frankrijk door om vermeende vijanden van de revolutie te executeren.
Er ging altijd een verplaatsbare guillotine mee.
Hoe deed Frankrijk het in de revolutieoorlogen?
In 1792 brak er oorlog uit tussen Frankrijk en Oostenrijk-Pruisen, dat zich bedreigd voelde door de revolutie.
Diverse landen mengden zich in de strijd, die heen en weer golfde. Na een korte vrede in 1797 werd het weer oorlog en veroverde Frankrijk grote gebieden.
Waarom kwam er een nieuwe kalender?
In 1793 werd de Franse republikeinse kalender ingevoerd, die naast de katholieke naamdagen de zondag schrapte, waarop de Fransen altijd naar de mis gingen.
Hoe liep de Franse Revolutie af?
In juli 1794 maakten de thermidorianen een einde aan Robespierres bloedige schrikbewind.
De groepering vormde een nieuwe regering, het Directoire, waarvan Paul Barras al snel de almachtige leider werd. In het begin was de steun groot, maar het Directoire kreeg de prijs van het brood niet omlaag en kon geen einde maken aan de hongersnood.
De onvrede groeide uit tot woede naarmate de corruptie toenam. Zo konden rijken politici en ambtenaren omkopen om het monopolie op de verkoop van voedingswaren te krijgen.
In november 1799 bracht een groep politici de impopulaire regering ten val met hulp van generaal Napoleon Bonaparte en zijn soldaten.
Frankrijk kreeg daarop een consulaat dat bestond uit drie consuls, van wie Napoleon de voornaamste was.
Met hervormingen kreeg hij het belastingstelsel op orde, zodat de staatskas weer gevuld raakte.
In het hele land werden scholen gesticht voor alle jongens, ongeacht stand, en de prijs van levensmiddelen werd gestabiliseerd door de import van onder andere graan uit het vruchtbare Noord-Italië.
De Fransen waren de voormalige generaal dankbaar en gaven hem middels een referendum vrijwel onbeperkte macht.
In 1804 kroonde Napoleon Bonaparte zich tot keizer van Frankrijk.
Wat leverde de Franse Revolutie het volk op?
In augustus 1789 stelde de Nationale Vergadering nieuwe rechten in voor alle burgers.
- Iedereen is vrij en gelijk geboren.
- Iedereen heeft het recht in vrijheid zonder onderdrukking te leven.
- De absolute macht ligt bij het volk.
- Iedereen mag zijn eigen godsdienst kiezen.
- Vrijheid van meningsuiting voor allen.
- Belasting wordt naar draagkracht betaald; de rijken betalen het meest.
- Eigendomsrecht is onvervreemdbaar.
- Een verdachte is onschuldig tot het tegendeel is bewezen.
- Alle mannen krijgen stemrecht.