Het Marshallplan was een Amerikaanse actie om West-Europa weer op te bouwen na de Tweede Wereldoorlog. Het plan trad op 3 april 1948 in werking, toen de Amerikaanse president Harry Truman de ‘Economic Recovery Act’ ondertekende en daarmee een bedrag van bijna 130 miljard euro (omgerekend naar het huidige prijspeil) aan 16 Europese landen toekende, verdeeld over vier jaar. Het geld was bedoeld voor de wederopbouw en modernisering van de steden, infrastructuur en industrie.
Het plan werd officieus vernoemd naar de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, George C. Marshall. De VS hielpen de Europese geallieerden echter niet alleen uit altruïsme. De Amerikanen dachten ook aan zichzelf bij de enorme donatie: ze wilden de opmars van het communisme in Europa een halt toeroepen.
Na de oorlog had de communistische Sovjet-Unie namelijk grote delen van Midden- en Oost-Europa ingenomen en vazalregeringen geïnstalleerd die alles deden wat Moskou wilde.
Met een deel van de economische steun van de VS werden tractors gekocht voor Franse boeren.
De economie werd sterker dan voorheen
De Amerikanen antwoordden daarop door via het Marshallplan Europese economieën te stimuleren. Marshall hoopte dat zijn plan de welvaart zou vergroten en tegelijkertijd de handelsbetrekkingen tussen Europa en de VS zou versterken.
Marshalls plan slaagde boven verwachting goed. Toen de donaties van de VS na 1952 wegvielen, waren de economieën van de deelnemende landen veel sterker dan voor de oorlog.
De uitvoering van het Marshallplan wordt vaak genoemd als het startschot van de Koude Oorlog, want de politieke en economische belangen van het Westen en het Oostblok stonden voor het eerst echt tegenover elkaar.
Sommige historici menen dat het Marshallplan en de samenwerking tussen de VS en Europa de directe oorzaak was voor de oprichting van de NAVO in 1949.