Op 3 november 1957, tijdens de Koude Oorlog, werd het Russische hondje Laika het eerste levende wezen dat in een baan om de aarde ging. Ze kon echter niet lang van haar status als veroveraar van de ruimte genieten, want al na zeven uur vertoonde ze geen tekenen van leven meer.
Eerst hield het Sovjetregime het tijdstip en de oorzaak van Laika’s dood geheim, maar later werd bekendgemaakt dat de ruimtehond na zes dagen was gestorven. Ze was gedood met een portie giftig hondenvoer voordat ze door de zuurstof heen was, zo luidde het officiële bericht.
Eerste dieren in de ruimte
1947: Fruitvliegjes
De eerste dieren in de ruimte waren een zwerm fruitvliegjes. Ze zaten in een Amerikaanse V-2-raket die op 20 februari 1947 werd gelanceerd. Het experiment was bedoeld om te onderzoeken wat de straling op grote hoogte deed met organismen. De raket kwam 109 kilometer hoog, waarna de ruimtecapsule terugkeerde. De vliegjes konden het navertellen.
1949: Aap
Op 14 juni 1949 werd de resusaap Albert II het eerste zoogdier in de ruimte aan boord van een Amerikaanse V-2. Albert overleefde de reis niet omdat een parachute niet uitklapte en de capsule met hoge snelheid op de grond smakte. Wetenschappers konden wel onderzoeken hoe het hart en de luchtwegen van de aap eraan toe waren.
1950: Muis
De eerste muis in de ruimte bereikte op 31 augustus 1950 een hoogte van 137 kilometer. Helaas kwam het naamloze knaagdier niet levend terug omdat de parachute niet werkte. In de jaren daarna stuurde NASA talloze muizen de ruimte in; zo werden in 1951 11 muizen gelanceerd.
Wetenschapper klapte uit de school
Wat er echt met Laika gebeurd was, kwam echter pas in 2002 aan het licht. Een van de betrokken onderzoekers maakte bekend dat het hondje was gestorven aan oververhitting en vermoedelijk stress na vier rondjes om de aarde.
‘Het bleek praktisch onmogelijk om met zo’n strakke deadline een betrouwbaar systeem te maken om de temperatuur te beheersen,’ zei Dimitri Malasjenkov.
De Sovjet-Unie lanceerde 51 honden de ruimte in. Anders dan Laika keerden de meeste levend terug op aarde.
Meeste ruimtehonden overleefden
Laika was de eerste van een heel stel honden dat de Sovjet-Unie in de jaren 1950 en 1960 de ruimte in stuurde.
Terwijl de Amerikanen vooral apen inzetten in de ruimtewedloop, lanceerden de Russen zwerfhonden. Volgens hen waren dieren zonder baasje het meest geschikt voor ruimtereizen omdat ze al gewend waren aan een zwaar leven met veel beproevingen. In totaal stuurden de Sovjets 51 honden de ruimte in. 12 ervan kwamen niet levend terug.
Het stoffelijk overschot van Laika zette zo’n vijf maanden na haar dood koers naar de aarde, maar het ruimtevaartuig verbrandde in de dampkring.