Hoe dicht waren we bij een kernoorlog?

De Koreaoorlog en de Cubacrisis waren spannend, maar we zijn ooit dichter bij een kernoorlog geweest.

De Cubacrisis van 1962 had op een kernoorlog kunnen uitdraaien als de VS Cuba was binnengevallen, maar in 1983 was het spannender.

In dat jaar vreesde de Sovjet-Unie een Amerikaanse aanval met langeafstandsraketten met een kernkop. En op een dag sloegen de zogeheten Oko-spionagesatellieten van de Russen alarm.

De opperbevelhebber in het hoofdkwartier voor raketbewaking, luitenant-kolonel Petrov, kreeg te horen dat een Amerikaanse intercontinentale raket onderweg was naar de Sovjet-Unie.

Het was op het randje

Begin jaren 1980 nam het risico op een kernoorlog toe vanwege meerdere gebeurtenissen.

Mei 1981

De Russen zijn bang dat de nieuwe Amerikaanse president Reagan als eerste toe wil slaan met kernwapens. Het Kremlin activeert het spionageprogramma RYAN om erachter te komen waar en wanneer.

1 september 1983

Russische straaljagers schieten een lijnvliegtuig van Korean Air Lines neer boven Siberië. Er komen 269 mensen om, onder wie een Amerikaans Congreslid.

© AP/Ritzau Scanpix

12 september 1983

De Sovjet-Unie spreekt in de VN een veto uit tegen de veroordeling van het neerhalen van het Koreaanse vliegtuig. Volgens de Russen was het niet uit koers geraakt, maar aan het spioneren.

15 september 1983

Vanwege de vage verklaring van de Sovjets over het incident legt president Reagan de Russische staatsmaatschappij Aeroflot een vliegverbod boven de VS op.

26 september 1983

De alarmbellen gaan af in een Russisch controlecentrum. De computer waarschuwt voor een kernraket uit de VS die op de Sovjet-Unie afkoerst.

Maar het Oko-systeem was nieuw en kampte nog met kinderziektes.

Petrov wist dat en trotseerde zijn orders, die voorschreven dat hij meteen zijn superieuren moest waarschuwen, zodat de raketten in gereedheid konden worden gebracht.

Kernoorlog werd afgewend

Volgens Petrov zou de VS in één klap alle Russische atoomwapens willen uitschakelen terwijl ze nog op de grond stonden, en dat kon niet met één enkele raket.

Stanislav Petrov behoedde in 1983 de wereld voor een verwoestende kernoorlog.

© Pavel Golovkin/AP/Ritzau Scanpix

Korte tijd later meldden de satellieten dat er nog vier raketten onderweg waren, maar opnieuw nam Petrov aan dat het vals alarm was, omdat de radar op de grond ze niet zag. De Russische kernwapens werden dan ook niet gelanceerd.