‘Ik vergelijk hem met Alexander de Grote, Adolf Hitler en Stalin. Hij heeft gewoon veel rotzooi uitgehaald.’
Dat zei de Britse regisseur Ridley Scott in het filmtijdschrift Empire over zijn kijk op de Franse generaal, voorafgaand aan de première van zijn blockbuster Napoleon.
Vooral de vergelijking met Hitler viel verkeerd bij de Fransen, die Napoleon nog steeds als een nationale held beschouwen.
Maar de vergelijking is niet helemaal uit de lucht gegrepen. Vanwege zijn grote succes op het slagveld was Napoleon een voorbeeld voor onder anderen Adolf Hitler, en in de loop der jaren zijn er meerdere boeken verschenen waarin de twee mannen met elkaar worden vergeleken.
Zo kwam in 2005 Le crime de Napoleon uit van de Franse auteur Claude Ribbe. Hij beweerde dat Napoleon in Haïti 100.000 slaven had laten doden na gewelddadige slavenopstanden. Ribbe schrijft ook dat Napoleons troepen zwavel verbrandden om zwaveldioxide te maken. Met dit dodelijke gas doodden ze slaven nadat ze hen hadden opgesloten in scheepsruimen – de eerste gaskamers.
Het boek veroorzaakte ophef in Frankrijk en werd door diverse historici zwaar bekritiseerd, omdat het zo weinig bronnen had dat het ‘geen geschiedenisboek’ was.
De Russen behoren tot de eersten die de vergelijking maakten. Op deze propagandaposter uit 1941 staat: ‘Napoleon werd verslagen, hetzelfde zal gebeuren met de arrogante Hitler.’
Historicus: Napoleon was niet schuldig aan genocide
Historici zijn het er over het algemeen over eens dat het een grove versimpeling van de geschiedenis is om Napoleon te vergelijken met Hitler.
Want hoewel het vaststaat dat Napoleon wreed en meedogenloos was, leefden de meeste gewone mensen in relatieve vrede onder zijn bewind.
‘Napoleon had veel tekortkomingen en was een weerzinwekkend individu, maar de rassenideologie die ten grondslag lag aan het naziregime, was er simpelweg niet. Napoleon is niet schuldig aan genocide, deed niet mee aan grote zuiveringen en het aantal politieke gevangenen tijdens zijn bewind was beperkt. Hem vergelijken met Hitler of Stalin is historische onzin,’ zegt historicus Charles Esdaile van de Universiteit van Liverpool, die verschillende boeken over Napoleon schreef, tegen de BBC.