Eva Braun: Noem mij maar Frau Hitler

Joseph Goebbels was duidelijk: de nazi-ambtenaar Walter Wagner moest direct zijn compagnie, die Berlijn aan het verdedigen was, verlaten en naar de Führerbunker onder de Reichskanzlei komen.

Er stond een pantserwagen klaar om hem daarnaartoe te brengen. Toen Walter Wagner in de avond van 28 april 1945 arriveerde, stond het bruidspaar al klaar. Wagner begon met de korte ceremonie:

‘In aanwezigheid van deze getuigen (propagandaminister Joseph Goebbels en partijleider Martin Bormann, red.) vraag ik u, mijn Führer Adolf Hitler, of u bereid bent om met juffrouw Eva Braun te trouwen? In dat geval, vraag ik u om ja te antwoorden.’

Hitler zei ja, en de nerveuze Wagner wendde zich tot Eva Braun, die meteen ‘Ja!’ zei.

‘Nu de bruid en bruidegom hun voornemen om te trouwen kenbaar hebben gemaakt, verklaar ik dat hun huwelijk wettelijk is gesloten,’ zei Walter Wagner afsluitend.

En toen was Hitler getrouwd met de vrouw die 14 jaar lang zijn geheime minnares was. Hij was 56 jaar oud, zij 33. Ze waren al samen sinds zij een schoolmeisje was.

Het bruidspaar droeg gewone kleding. In plaats van een witte jurk droeg Eva Braun een zwarte jurk met rozen – de jurk die Hitler zo mooi vond. Aan haar voeten droeg ze Italiaanse schoenen van zwart suède.

In plaats van rijst gooiden Russische soldaten granaten op de stad, waardoor vuil en stof neerdaalden op het pasgetrouwde stel. En in de lucht hingen de dieseldampen uit de generator die de Führerbunker van stroom voorzag.

Eva Paula Braun – of Eva Hitler, zoals ze zich anderhalf etmaal mocht noemen – ontmoette haar ‘Adi’ toen ze op 17-jarige leeftijd bij de fotograaf Heinrich Hoffmann in München werkte.

Hoffmann was Adolf Hitlers persoonlijke fotograaf, en ook al had Eva Braun honderden ansichtkaarten met het portret van de nazileider erop verkocht, toen hij in oktober 1929 de winkel binnenkwam, herkende ze hem niet.

‘Ik was op een ladder geklommen om wat dossiers te pakken die op de bovenste plank van de kast lagen. Op dat moment kwam de baas binnen, samen met een niet meer zo jonge man met een vreemde snor, een lichte regenjas in Engelse stijl en een zachte vilten hoed in zijn hand.

Ik probeerde voorzichtig hun kant op te kijken en voelde dat deze man naar mijn benen keek.

Eva droomde ervan om met Hitler te trouwen

Die dag had ik mijn rok omgezoomd en ik voelde me een beetje ongemakkelijk, omdat ik niet zeker wist of de naad wel helemaal recht zat,’ vertrouwde ze haar oudere zus Ilse toe.

Hitler was onder de indruk van de lange benen die hij op de ladder zag. In de maanden daarna kwam hij regelmatig naar de winkel om te kletsen met Eva en om haar cadeautjes te geven, merkte Hoffmann:

‘Hitler kende al mijn medewerkers, maar hij was vooral geïnteresseerd in Eva Braun, met wie hij regelmatig en heel ontspannen en nonchalant een praatje kwam maken.

Na verloop van tijd kroop hij een beetje uit zijn schulp en gaf haar de complimentjes die hij zo graag aan vrouwen gaf. Eva vertelde al haar vriendinnen dat Hitler smoorverliefd op haar was en dat ze later met hem zou trouwen.’

Dat zou echter een stuk langer duren dan de dromerige Eva zich had voorgesteld.

Toen Hitler in 1929 Eva Braun ontmoette, had hij een ingewikkelde relatie met zijn nichtje Angela, roepnaam Geli, de dochter van zijn halfzus Angela. Ze woonden samen in Hitlers appartement in München.

De relatie liep echter stuk en op 18 september 1931 werd Geli dood aangetroffen, doodgeschoten met Hitlers pistool – een Walther 6.35.

De zaak werd in de doofpot gestopt om Hitlers toekomst niet in gevaar te brengen en is nooit opgehelderd.

Historici denken dat de 23-jarige vrouw zelfmoord pleegde omdat ze verliefd was geworden op Hitlers chauffeur Emil Maurice – een relatie die Hitler verboden had.

Maar daar wist de 19-jarige Eva niets van.

Zij was helemaal weg van Hitler en droomde van een carrière als actrice, zodra ze – met Hitlers hulp – was ontsnapt aan haar streng katholieke vader, die het als zijn levenswerk zag om de maagdelijkheid van zijn drie dochters te beschermen.

Pas begin 1932 werd Eva Braun Hitlers minnares, maar deze nieuwe status maakte haar leven niet makkelijker. Haar minnaar was bezig om de macht in Duitsland te veroveren en was vaak langdurig in Berlijn.

Om een teken van leven van hem te krijgen, overnachtte ze vaak op een bank in het atelier van Hoffmann. Daar was een telefoon waarmee ze ongestoord konden praten.

Toch liet hij haar soms weken wachten zonder te bellen.

Door haar onzekerheid, in combinatie met de morele druk van haar autoritaire vader, deed Eva twee zelfmoordpogingen.

‘Ik heb hem (Hitler, red.) de allesbepalende brief gestuurd. De vraag is of hij er aandacht aan geeft. We zullen zien. Als ik vanavond geen antwoord krijg, neem ik 25 pillen en val ik langzaam in slaap (...) Dit keer is het definitief,’ schreef Eva op 28 mei 1935 in haar dagboek.

De meeste dagboeken van Eva Braun zijn na de oorlog verloren gegaan, slechts 22 bladzijden uit het voorjaar van 1935 zijn bewaard gebleven.

Na de tweede zelfmoordpoging van Eva Braun besloot Hitler om zijn minnares uit de klauwen van haar vader te bevrijden en gaf hij haar een huisje aan de Wasserburgerstraße in Bogenhausen, een buitenwijk van München.

Eva Braun vroeg naar zusje Gretl om als chaperonne in te trekken, zodat Hitler discreet langs kon komen.

Meestal liet hij zijn chauffeur naar het huis rijden en liep hij het tuinpad op, terwijl Gretl wegglipte, zodat hij en Eva alleen konden zijn.

Hitler vulde het huis met schilderijen en geschenken, maar hij weigerde met Eva te trouwen.

De officiële reden was dat hij ‘getrouwd was met Duitsland’ en zo hard werkte dat hij niet aan zijn verplichtingen als echtgenoot kon voldoen.

Daarnaast waren miljoenen Duitse vrouwen smoorverliefd op hem, en hij wilde hun droom dat ze ooit met hem zouden trouwen niet doorprikken.

Maar misschien was er nog een andere, duistere reden dat Hitler geen gezin wilde stichten.

Hij was waarschijnlijk bang dat zijn kinderen gehandicapt zouden zijn.

Het gerucht ging dat Hitlers opa een beruchte rokkenjager was geweest in het dorp Spital in Oostenrijk, hetzelfde gebied waar Hitlers moeder, Klara Pölzl, vandaan kwam.

Er bestond dus een risico dat Hitlers ouders vrijwel identieke genen hadden – en dat hij het resultaat was van inteelt.

En Hitler wist natuurlijk dat kinderen van naaste familieleden zelf ‘gebrekkige’ kinderen konden krijgen. Zijn zus Paula was geestelijk gehandicapt en zijn tante Johanna had een bochel.

Krant publiceert over Hitlers vrouwen

De relatie tussen Hitler en Eva kwam aan het licht toen de roddelkrant France Soir in 1936 een verhaal publiceerde over ‘de vrouwen van Hitler’.

De krant beschreef Hitlers relatie met zijn nichtje Geli, de twee Britse nazizussen Unity en Diana Mitford en de filmregisseur Leni Riefenstahl, en concludeerde:

‘Op dit moment is zijn favoriet Eva Braun, dochter van een leraar uit München. Hitler heeft alle andere vrouwen voor haar verlaten.’

Deze onthulling had echter geen effect op het imago van de ascetische en hardwerkende Hitler in Duitsland. Toen de krant in Duitsland verscheen, werden alle exemplaren in beslag genomen.

Als minnares van Hitler moest Eva Braun een leven in de schaduw accepteren. Alleen de binnenste kring rondom Hitler wist van hun relatie.

Maar hij was en bleef haar trouw. Ook al probeerden verschillende aantrekkelijke vrouwen hem te verleiden, hij ging niet vreemd en ging altijd naar huis, naar Eva Braun.

Een van de weinige plekken waar ze ongestoord samen konden zijn, was in Hitlers zomerverblijf Berghof op de Obersalzberg in het zuiden van Duitsland.

Hier kwam Hitler om te ontspannen, maar Eva had het er zwaar.

Er waren feestjes, vaak georganiseerd door Eva, maar ook veel intriges. De bewoners waren namelijk allemaal deel van de nazitop – samen met hun vrouwen, kinderen en bedienden – en zij streden om Hitlers gunst.

Eva had drie kamers in de Berghof, die via een badkamer verbonden waren met de vertrekken van Hitler.

Zeven keer per dag een nieuwe jurk

Haar suite had een vrouwelijke inrichting met witte muren en turquoise gordijnen. Er lagen film- en modetijdschriften op tafel, knuffeldieren op de bank en aan de muur hingen portretten van Adi.

Mode werd haar grote interesse. Ze gaf een vermogen uit aan nieuwe kleren en trok zeven keer per dag een nieuwe jurk aan om te poseren voor gasten.

Op haar kamer hield ze een ‘jurkenarchief’ bij met schetsen en informatie over de prijs, kleermaker en de schoenen die er het best bij pasten.

Ze deed dit niet alleen tegen de verveling, het hielp haar om zichzelf staande te houden tegen de andere vrouwen op de Obersalzberg, die behoorlijk gemeen konden zijn.

Voor de nazi-ideologie was het huwelijk en de overdracht van Arische genen belangrijk. Volgens de andere vrouwen was Eva inferieur en een man als Hitler niet waard.

Ze noemden haar blöde Kuh (domme koe) en nodigden haar nooit uit.

Eva Braun had een geheim wapen

Hitler zelf vond dat een vrouw ‘mooi, lief en naïef moest zijn’. En dat was Eva allemaal – maar ze was een stuk minder dom dan ze Hitler deed geloven.

Hoewel ze pas midden twintig was, regelde zij het hele reilen en zeilen op de Berghof.

Toen Eva’s schooljuf, Fräulein Heidenaber, na de oorlog gevraagd werd om haar oud-leerling te beschrijven, bevestigde ze dat Eva ‘intelligent was en snel de belangrijkste aspecten van een onderwerp begreep’. Maar de lerares noemde ook een nadeel van haar karakter: ze interesseerde zich alleen in dingen als ze zelf in het middelpunt van de belangstelling kon staan.

Ze was geen lid van de nazipartij en heeft het in haar dagboek alleen over politiek als die Hitler bij haar vandaan houdt.

‘Hij is weer vertrokken naar Berlijn. (...) Het is duidelijk dat hij niet in mij geïnteresseerd is als hij het druk heeft met politiek,’ schreef ze op 16 maart 1935. Op die dag voerde Hitler de dienstplicht in en begon hij met de wederopbouw van het leger. Hij bereidde de oorlog voor.

Waarschijnlijk was Hitler juist vanwege de combinatie van een goed humeur, politieke desinteresse en vastberadenheid zo gek op Eva.

Bij haar vond hij wat hij nergens anders vond: ontspanning en dagdromen.

Toen Hitlers huishoudster in München hem vroeg hoe hij Eva’s eeuwige geklets kon uitstaan, zei hij: ‘Door Eva hoef ik niet te denken aan dingen waar ik niet aan wil denken. Ze geeft me rust.’

Eva Braun heeft veel home-video’s opgenomen op Berghof. Hier zie je een eenvoudig voorbeeld.

Er was één jonge SS-officier die bijzonder veel indruk maakte op de verveelde nazi-vrouwen op de Obersalzberg – Hermann Fegelein.

Zelfs Eva Braun was een beetje verliefd op hem: ‘Als ik Fegelein tien jaar geleden had ontmoet, had ik de baas (Hitler, red.) gevraagd om mij te laten gaan,’ zei ze.

In plaats daarvan koppelde ze hem aan haar zusje Gretl.

Op 3 juni 1944 trouwden Gretl en Hermann op Obersalzberg, en 10 maanden later werd Fegelein in Berlijn geëxecuteerd wegens desertie.

Eva Braun probeerde Hitler op andere gedachten te brengen, maar hij was onverbiddelijk.

Na de oorlog kreeg Gretl een dochter, die ze naar Eva vernoemde. Ze pleegde zelfmoord in 1975.

Wat zag Eva Braun in Hitler?

Historici en psychologen snappen nog steeds niet wat Eva Braun in Hitler zag.

Het is moeilijk te begrijpen hoe deze levenslustige, jonge vrouw het met hem uithield. Als hij op de Berghof officiële gasten kreeg, stuurde hij haar naar haar kamer, en als hij in Berlijn was, belde hij haar nauwelijks.

Maar Eva accepteerde alles. Het enige wat ze wilde was zijn liefde: ‘Ik ben zo volkomen gelukkig dat hij zo veel van me houdt en ik bid dat het altijd zo zal blijven. En als hij ooit niet meer van me houdt, dan zal dat niet mijn schuld zijn,’ schreef ze in haar dagboek.

Alleen in haar dagboek schrijft ze over de vernederingen – en wenst ze dat ze hem nooit had ontmoet: ‘Hij heeft me alleen nodig voor bepaalde dingen. Als hij zegt dat hij van me houdt, meent hij het alleen op dat moment.’

Maar zodra Hitler weer bij haar was, was ze gelukkig: ‘Gisteren kwam hij onverwacht langs en we hadden een heerlijke avond.’

Eva Brauns woordkeuze bevestigt dat ze een seksuele relatie hadden. Alle geruchten over Hitlers aseksualiteit of impotentie kon zij ontkrachten – in ieder geval tot aan 1943, toen Eva Braun in tranen op bezoek ging bij de minister van Bewapening en Munitie, Albert Speer:

‘De Führer heeft me zojuist gevraagd om iemand anders te vinden, omdat hij me niet langer kan bevredigen,’ snikte ze, terwijl ze Hitlers arts Theo Morell smeekte om potentieverhogende middelen.

Op dat moment had Hitler zich eindelijk aan Eva overgegeven.

Hun relatie werd een stuk stabieler, en hij belde haar elke avond. Soms zei hij zelfs lieve woordjes tegen haar.

Daarom wist Eva ook dat ze die laatste dagen in de Führerbunker bij hem moest zijn.

Ze liet haar Mercedes in groene camouflagekleuren spuiten, verliet München en reed 600 kilometer door het door oorlog verwoeste land naar Berlijn.

In de Führerbunker probeerde Hitler haar nog over te halen om te vluchten, maar Eva pakte zijn handen vast en zei: ‘Geen sprake van. Je weet dat ik bij je blijf. Ik laat me niet door jou wegsturen.’

Na de bruiloft in de nacht van 28 april nodigde Hitler het personeel van de Führerbunker – secretaresses, adjudanten en de kok – uit voor een drankje in zijn woonkamer.

Ze praatten over de goede oude tijd. Iedereen in de bunker was wanhopig, alleen Eva leek gelukkig.

Haar kamermeisje feliciteerde haar met het huwelijk, en eindelijk kon Eva de zin uitspreken waar ze 14 jaar op had gewacht: ‘Noem me maar Frau Hitler,’ zei ze, terwijl het Rode Leger een paar honderd meter verderop de Reichstag innam.

Anderhalve dag later – op 30 april – riep Hitler iedereen in de bunker bijeen en schudde hen de hand voordat hij en Eva zich terugtrokken in hun woonkamer.

Rond 15.30 uur namen ze een ampul met gif – Hitler schoot zichzelf voor de zekerheid ook door het hoofd – en samen stierven ze.

Hun lichamen werden naar de tuin van de Reichskanzlei gebracht en verbrand.