Douglas MacArthur: Militair genie leed zware nederlaag
Eind 1950 is Douglas MacArthur een levende legende. Vijf jaar eerder heeft hij Japan verslagen, en nu staat hij op het punt het communistische Noord-Korea omver te werpen. Maar er zijn twee valkuilen: China – en zijn zelfoverschatting.
MacArthur beloofde de oorlog voor de kerst te winnen, maar leed een zware nederlaag.
De troepen van het 8e Cavalerieregiment hebben het gerucht gehoord. Een Zuid-Koreaanse eenheid zou een week eerder afgeslacht zijn door de Chinezen, zo wordt er gefluisterd.
Het is 1 november 1950, en soldaten van de VS, Zuid-Korea en andere landen rukken zo snel op als het besneeuwde Noord-Koreaanse landschap toelaat.
De bevelhebber van de VN-strijdkrachten, Douglas MacArthur, heeft zijn troepen bevolen door te stoten tot aan de Yalu, de grensrivier met China.
Hij wil een einde aan maken aan het communistische bewind in het noorden en Korea herenigen.
MacArthur heeft beloofd dat de troepen voor de kerst thuis zullen zijn, en dat lijkt goed te doen, want het Noord-Koreaanse leger levert geen noemenswaardig verzet meer. Kou en sneeuw vormen nu de grootste uitdagingen.
Ondanks deze ongemakken zit de stemming er bij de soldaten van het 8e Cavalerieregiment goed in als ze hun kamp opslaan bij het dorp Unsan.
Maar plotseling wordt de rust verstoord door schelle klanken vanuit de bergen. Volgens sommigen doen ze aan doedelzakken denken, maar het blijken signaalhoorns te zijn die het teken voor de aanval geven. Even later duiken er talloze silhouetten op uit het donker.
De Chinezen vallen van drie kanten tegelijk aan en doorbreken de stellingen van de Amerikanen met gemak. Verder naar achteren proberen soldaten een nieuwe linie te vormen, maar ook zij worden onder de voet gelopen.
De Amerikanen kunnen alleen maar vluchten. Een officier stelt een konvooi van 10 vrachtwagens samen en blaast de aftocht.
Maar de Chinezen hadden dat zien aankomen, en verderop liggen ze in een hinderlaag. De voertuigen worden doorzeefd met kogels, en bijna alle Amerikanen sneuvelen.
Tegen zonsopgang bestaat het 8e Cavalerieregiment niet meer. De leden zijn gedood, gevangengenomen of in groepjes op de vlucht geslagen – te voet en zonder wapens. Maar dan trekken de Chinezen zich terug in de bergen.
Wellicht wilden ze MacArthur te verstaan geven dat hij zijn opmars een halt moet toeroepen. Maar zelf geeft hij er een andere wending aan.
De Koreaoorlog is bijna gewonnen, stelt MacArthur in zijn hoofdkwartier in Tokio, 2500 kilometer verderop, vast. Er zijn misschien een paar Chinezen die meevechten, maar dat doet niet ter zake. Het offensief moet doorgaan. Dit besluit zal hem duur komen te staan.
De Amerikanen waren veel beter uitgerust dan hun vijanden, maar daar hadden ze weinig aan in de bergen.
MacArthur wilde in het Witte Huis
De 70-jarige oorlogsheld MacArthur is eraan gewend om anderen te vertellen waar het op staat. Hij heeft al meer dan 100 medailles verdiend, en thuis in de VS is de zelfverzekerde waaghals zeer geliefd. Kinderen, straten en parken zijn naar hem vernoemd.
In 1944 en in 1948 overwogen de Republikeinen om MacArthur tot hun presidentskandidaat te kiezen, wat zijn ego verder opgeblazen heeft. Het Witte Huis zou de kroon op zijn carrière zijn.
Maar eerst moet hij de Koreaoorlog nog even tot een goed einde zien te brengen.
De oorlog is op 25 juni 1950 met een grootscheepse Noord-Koreaanse aanval op het zuiden begonnen. De noordelijke communisten willen het schiereiland gewapenderhand herenigen. Wanneer de VN zich in de strijd mengen, krijgt MacArthur het bevel over troepen uit allerlei landen, waaronder Nederland.
‘Mac’ weet ternauwernood te voorkomen dat de noorderlingen het zuiden geheel onder de voet lopen. Een maand lang vechten de twee legers verbeten om het laatste puntje van de zuidkust. Dan slaat MacArthur terug.
De generaal besluit bij de havenstad Incheon troepen aan land te zetten, ver achter de vijandelijke linies.
Weinigen in Washington hebben vertrouwen in een goede afloop, maar MacArthur zet door: ‘We landen bij Incheon, en ik zal ze verpletteren!’ roept hij, als altijd vol zelfvertrouwen.
Niemand durft hem tegen te spreken, en op 15 september begint het offensief. Het zal de grootste overwinning van zijn loopbaan worden.
De Amerikanen lopen bij de landing weinig verliezen op en dreigen het hele Noord-Koreaanse leger in het zuiden af te snijden, dat massaal op de vlucht slaat. MacArthurs plan heeft gewerkt.
De generaal is er als de kippen bij om de loftuitingen in ontvangst te nemen. Tijdens een bezoek aan het front wordt hij omringd door verslaggevers als hij zes tanks inspecteert die de Amerikanen buitgemaakt hebben.
Plotseling suizen de kogels hem om de oren. MacArthur reageert met een kwinkslag: hij zegt dat de sluipschutters hun vak niet verstaan.
12 dagen na de landing heeft hij bijna heel Zuid-Korea in handen gekregen. De legerleiding en de president zijn verrast door dit succes en hebben er niet over nagedacht wat de volgende stap zou moeten zijn.
MacArthur is echter vastberaden een einde te maken aan het bestaan van Noord-Korea.
Door zijn triomf bij Incheon, waar alleen hij in geloofde, is er weinig tegen MacArthurs plannen in te brengen. Hij krijgt dan ook het voordeel van de twijfel van president Harry Truman.
MacArthur tijdens een van zijn bliksembezoeken aan Korea. De generaal overnachtte er nooit: hij sliep liever in zijn behaaglijke hoofdkwartier in Japan.
MacArthur rukt op naar het noorden
Voordat MacArthur aan zijn opmars naar het noorden begint, deelt hij zijn leger op. Walton ‘Bulldog’ Walker, een succesvolle tankgeneraal in de Tweede Wereldoorlog, heeft tot nu toe de grondtroepen geleid in Korea.
Nu moet hij de helft afstaan aan generaal Ned Almond, een van de jaknikkers met wie MacArthur zich omringt. Hierdoor hebben de VN-troepen geen bevelhebber aan het front meer: MacArthur wil de oorlog vanuit het verre Japan leiden.
De Amerikaanse legerleiding ziet het opdelen niet zitten. Het druist in tegen alle militaire logica, maar de generaals die kunnen ingrijpen zijn bang voor Douglas MacArthur.
Toen zij nog maar net droog achter de oren waren, leidde hij al een divisie. MacArthur, die vaak in de derde persoon over zichzelf spreekt, kan dus doen wat hij wil.
Als de VN-troepen in oktober 1950 Noord-Korea binnentrekken, houdt MacArthur audiënties in Japan.
In zijn hoofdkwartier in Tokio krioelt het van de journalisten die lovende artikelen schrijven over de prestaties van de grote veldheer. De officieren in zijn staf dansen naar zijn pijpen en bevestigen hem slechts in zijn ideeën.
Vooral het hoofd van de inlichtingendienst van MacArthur, generaal Charles Willoughby, draagt bij aan de positieve stemming.
Hij grijpt meteen in als hij een rapport onder ogen krijgt waarin de CIA meldt dat er 300.000 Chinese soldaten aan de rivier de Yalu, de grens met Noord-Korea, staan.
Willoughby zwakt de dreiging af in zijn rapporten aan MacArthur, die ze doorstuurt naar Washington. China zou de confrontatie met het Amerikaanse leger nooit aandurven, zo luidt de boodschap.
De VS beschikken immers over kernwapens. Daarmee is de zaak voor MacArthur afgedaan. De aanval gaat door en de troepen zijn voor de kerst thuis.
MacArthur ziet geen dreiging
Op 15 oktober 1950 spreken MacArthur en de president elkaar op het kleine atol Wake Island in de Stille Oceaan. Truman wil het over China hebben en probeert het respect van de generaal te winnen.
Bij Douglas MacArthur druipt de minachting er echter af. Hij salueert niet, maar geeft de president een hand alsof ze gelijken zijn. Truman negeert dit affront en komt ter zake: is het volgens MacArthur echt uitgesloten dat China zal ingrijpen in de Koreaoorlog?
‘De Chinezen kunnen ten hoogste 50.000 à 60.000 troepen de Yalu over sturen,’ luidt het antwoord.
‘Ze hebben geen luchtmacht. Nu wij luchtmachtbases hebben in Korea, worden ze in de pan gehakt als ze het proberen,’ aldus MacArthur.
Truman en zijn staf laten zich door MacArthurs zelfverzekerdheid inpakken en stellen geen vragen. Wat MacArthur wil doen als de Chinezen zich wél in de strijd mengen, komt niet ter sprake.
Terug in Tokio draagt MacArthur zijn generaals in Korea op om ‘in volle vaart en met de volledige troepenmacht op te rukken’.
Hij is ervan overtuigd dat er weinig weerstand zal zijn op het laatste stukje naar de Yalu, en daarom zegt hij zelfs een munitietransport af dat al onderweg was naar Korea.
Op 19 oktober 1950 steken de eerste Chinese troepen onopgemerkt in het donker de Yalu over.
De hel barst los
Op 1 november, nog geen twee weken later, maken de Chinezen gehakt van het 8e Cavalerieregiment, en trekken zich meteen weer terug. MacArthur denkt dat zijn troepen slechts op een paar vrijwilligers zijn gestuit die zich hebben aangesloten bij Noord-Korea.
In de weken daarna nemen VN-eenheden een aantal Chinezen gevangen, die melden dat er zich een gigantische troepenmacht in de bergen van Noord-Korea schuilhoudt.
Maar deze berichten blijven hangen bij Willoughby. Hij beseft dat het zijn carrière niet ten goede zal komen als hij met verhalen over spookchinezen in de bergen komt.
Willoughby bevestigt dus slechts het beeld van MacArthur: China vormt geen bedreiging. Op 6 november meldt hij dat de overwinning nabij is.
Meer krijgt MacArthur niet te horen. Rond middernacht op 25 november begint een grootscheeps Chinees offensief. Langs de hele frontlinie in Noord-Korea – en vooral erachter – worden de VN-troepen van alle kanten aangevallen.
Een dag eerder heeft Willoughby toegegeven dat er zich wellicht 71.000 Chinezen in Noord-Korea ophouden. In werkelijkheid zijn het er 300.000. In het donker komen ze tevoorschijn uit hun schuilplaatsen om aan te vallen.
Het ene na het andere paniekbericht van de VN-troepen komt via de radio binnen. Het 9e Infanterieregiment van de VS ontvangt wanhopige oproepen van alle eenheden: ‘Ze zitten overal’, ‘telkens wanneer we een aanval afslaan, komen er meer’, ‘we kunnen ze niet veel langer tegenhouden, het zijn er te veel’, ‘dit is misschien wel het laatste bericht dat jullie van ons krijgen.’
Sommige soldaten worden nog in hun slaapzak door de Chinezen neer-gestoken. Niet veel officieren tonen die nacht daadkracht, maar luitenant Gene Takahashi, van Japanse komaf, wel.
‘Hergroeperen!’ roept hij terwijl hij door het inferno rent. ‘Bij elkaar blijven! Rond mij verzamelen!’
Van Takahashi’s eenheid is niet veel meer over, maar de mannen die nog leven volgen hem, net als soldaten van andere eenheden. Takahashi brengt hen naar een hogere positie op een berghelling.
Hier weten ze nog even stand te houden tot de Chinezen hen alsnog verslaan en gevangennemen.
Andere officieren raken in paniek en denken alleen aan zichzelf. De meeste eenheden vallen uit elkaar en de overlevenden vluchten halsoverkop naar het zuiden.
Wat het laatste stuk van een zegetocht had moeten zijn, verandert binnen een paar uur in een van de grootste nederlagen van de VS ooit.
MacArthur wil atoombom inzetten
De stafofficieren van MacArthur doen hun best om de wilde vlucht van de VN-troepen een halt toe te roepen. Een aftocht zou funest zijn voor de kansen van de generaal om president te worden.
MacArthur zelf wijst intussen alle kritiek van de hand. Hij leest ‘onnozele journalisten die het verschil tussen een vlucht en een strategische terugtrekking niet kennen’ de les, en vraagt om toestemming om aan de Chinese kant van de grens te bombarderen.
Maar voor het eerst krijgt hij nul op het rekest, want de president is bang dat de oorlog zal escaleren. De Chinezen hebben weliswaar geen kernwapens, maar hun bondgenoot de Sovjet-Unie wel.
In de dagen daarna is MacArthur erg onberekenbaar. Op het ene moment wil hij de VN-troepen terugtrekken uit Korea, op het andere eist hij dat er kernwapens ingezet worden. Via de pers haalt hij uit naar Washington, dat hem in de steek zou hebben gelaten.
De pas des doods
Terwijl het hoofdkwartier in Japan voor MacArthurs reputatie vecht, vechten de soldaten in Korea voor hun leven. Het 8e Regiment, dat al zware verliezen leed, hangt nog meer boven het hoofd.
Het hoort bij de 2e Amerikaanse Divisie, die de achterhoede van de VN-strijdmacht vormt. Het regent Chinese granaten als commandant Laurence ‘Dutch’ Keiser de aftocht beveelt.
De weg naar het zuiden is smal en wordt omringd door hoge bergen, een perfect terrein voor een hinderlaag van de Chinezen.
Maar het is de snelste route, en Keiser is vastberaden. Hij wil op 30 november ’s nachts vertrekken Vijf tanks rijden voorop om obstakels uit de weg te ruimen.
Daarachter volgt een lange colonne: jeeps met officieren, meer tanks met soldaten erop, vrachtwagens vol wapens, munitie en troepen en als laatste de genie.
Het konvooi heeft nog geen kilometer afgelegd als de Chinezen het vuur openen aan beide kanten van de smalle weg.
‘Volle kracht vooruit!’ is het bevel aan de vijf voorste tanks. Met hun krachtige motoren banen de pantservoertuigen zich een weg door de versperringen.
Maar de rest van het konvooi heeft het moeilijker. De jeeps en vrachtwagens hebben geen bescherming en worden bestookt met granaten en kogels. Andere voertuigen moeten stoppen om soldaten op te pikken.
Een paar kilometer verderop ligt ‘de Pas’, waar de weg over 500 meter zo smal is dat voertuigen elkaar niet kunnen passeren.
Als hier één tank stilvalt, is het over en uit voor de hele divisie. De voorhoede ruimt wat uitgebrande voertuigen uit de weg die achtergelaten zijn door een Turkse VN-eenheid die hier een dag eerder is aangevallen.
Dan rijden de vijf tanks de Pas in. De Chinezen lijken de bergen langs de weg te hebben verlaten, want het groepje komt er ongeschonden door. Maar de vijand wacht op de hoofdmacht.
Als de rest van de 2e Divisie volgt, openen de Chinezen het vuur vanuit verborgen stellingen. Voor de Amerikanen begint een ware nachtmerrie.
Voor de Chinezen op de hellingen is het prijsschieten op de Amerikanen. De lichamen stapelen zich op de weg op, en de mannen in de voertuigen erachter moeten eroverheen rijden, anders vallen ze zelf ten prooi aan de Chinese kogels.
Als generaal Keiser de Pas bereikt, is er van zijn divisie weinig meer over. Er wordt nauwelijks op de Chinezen geschoten, en officieren zijn er niet.
Keiser zelf overleeft het bloedbad, maar van de 11.000 soldaten die de oorspronkelijke 2e Divisie vormden, zijn er nog maar 5300 in leven.
Doek valt voor MacArthur
Eind december 1950 is de VN tot aan het beginpunt van de oorlog, de 38e breedtegraad, teruggedrongen. Op de 24e stuurt MacArthur zijn ‘verlanglijstje’ voor kerst naar Washington.
Het bestaat uit 34 doelen in China waar hij atoombommen op wil gooien. De generaal ontketent liever de Derde Wereldoorlog dan dat hij toegeeft dat hij ernaast zat.
Truman heeft MacArthur een spreekverbod opgelegd, maar in de maanden die volgen houdt deze toch een aantal persconferenties, waar hij van leer trekt tegen de ‘zwakke leiders’ van de VS.
Op 11 april heeft Truman er genoeg van. Hij ontslaat MacArthur omdat deze de presidentiële autoriteit niet respecteert.
Het ontslag komt als een donderslag bij heldere hemel voor de pers en de Amerikaanse bevolking. De reacties zijn niet van de lucht: ‘Zelden heeft een zo ongeliefde man een zo geliefde man ontslagen,’ schrijft Time Magazine.
Republikeinse senatoren willen dat Truman gearresteerd wordt en dat MacArthur presidentskandidaat wordt in 1952. Miljoenen mensen gaan de straat op om hun steun te betuigen aan de generaal.
De president wist dat hij zich heel wat op de hals haalde door MacArthur te ontslaan. Hij werd er niet geliefder op.
De Senaat houdt een hoorzitting om de reden van het ontslag van MacArthur te achterhalen, en naarmate er meer details aan het licht komen, verbleekt zijn ster. De Republikeinen vragen een andere grote oorlogsheld, Dwight D. Eisenhower, zich kandidaat te stellen.
MacArthur heeft nooit toegegeven dat deze net zo vermaard was als hij.
In de 10 jaar daarna leidt MacArthur een bestaan als burger. Als hij in 1962 zijn laatste speech houdt op de militaire academie West Point, is hij 82 en ziet hij zijn einde naderen: ‘De schaduwen worden langer voor mij.
Het begint te schemeren,’ verkondigt hij in zijn kenmerkende hoogdravende stijl. Hij heeft het over God, plicht en vaderland voor hij afsluit met: ‘Ik neem afscheid van u.’
Twee jaar later overlijdt MacArthur aan leverfalen, en president Johnson geeft hem een staatsbegrafenis. Korea is vergeten, net als de soldaten die hij in de armen van de vijand dreef.