Waarom zigzagden loopgraven?

Als je naar de loopgraven uit de Eerste Wereldoorlog kijkt, valt het op dat ze nooit in een rechte lijn liepen. Er is echter een goede verklaring voor het feit dat de loopgraven op die manier werden gegraven.

Amerikaanse soldaten oefenen het graven van een loopgraaf tijdens de Eerste Wereldoorlog

Amerikaanse rekruten leerden loopgraven aanleggen voor ze naar het front werden gestuurd.

© Amerikanske rekrutter øvede sig i at grave skyttegrave, før de blev sendt til fronten. Byline: Library of Congress

De meesten van ons denken bij loopgraven aan de Eerste Wereldoorlog.

Loopgraven waren tenslotte kenmerkend voor de Grote Oorlog.

In de 19e eeuw bouwden oorlogvoerende landen al geavanceerde loopgraven met een zigzagpatroon.

Zigzaggende loopgraven beschermden de soldaten

Je kunt je misschien afvragen waarom loopgraven in een zigzaggend patroon gegraven werden, en niet in een rechte lijn.

Die ietwat ongebruikelijke opbouw met een zigzagpatroon vergrootte de kans op overleving.

Want als de loopgraaf vol zou worden geraakt door een vijandelijke bom, zouden de granaatsplinters niet ver kunnen komen, maar slechts soldaten in een klein stukje van de verdedigingslinie raken.

Als vijandelijke troepen heelhuids het niemandsland overstaken en in de loopgraaf sprongen, beschermde de zigzaggende loop ook de vluchtende soldaten, die snel om een hoek konden verdwijnen en zo voorkwamen dat ze tijdens hun vlucht in de rug werden geschoten.

Soldaten hadden om de beurt loopgraafdienst

Het was hard werken in de loopgraven van de Eerste Wereldoorlog.

Om die reden probeerde men het aantal achtereenvolgende dagen in de loopgraven voor de soldaten tot een minimum te beperken.

Dat werd gedaan door diensten in te stellen, zodat de soldaten eerst een aantal dagen in de loopgraven aan de frontlinie zaten, dan een paar dagen in een loopgraaf verder weg en dan een paar dagen in een kamp vlak bij de frontlinie.

Het leven in de loopgraaf

De soldaten hadden heel weinig ruimte in de loopgraven van de Eerste Wereldoorlog om al hun dagelijkse taken uit te voeren.

Foto van soldaten die in een loopgraaf slapen
© John Warwick Brooke / Imperial War Museum

Soldaten slapen in de loopgraaf

Het is belangrijk om genoeg te slapen – zelfs in een loopgraaf. Als de soldaten de kans kregen, gingen ze dus even op een willekeurige plek in de loopgraaf liggen om een dutje te doen.

Er moest echter wel altijd minstens één soldaat de wacht houden. Je wilt natuurlijk niet in je slaap verrast worden door de vijand.

Foto van een soldaat die eten bereidt in een loopgraaf
© National Library of Scotland

Voedsel en rantsoenering in de loopgraaf

Er werden natuurlijk geen culinaire hoogstandjes geserveerd in de loopgraven tijdens de Eerste Wereldoorlog, maar als het een kwestie van leven of dood is, ben je allang blij met wat eten.

Zeker als het een warme maaltijd is.

Foto van soldaten die geschoren worden in een loopgraaf
© Library of Congress

Hygiëne in de loopgraaf

Om schoon en representabel te blijven in de loopgraven had je soms de hulp van je kameraden nodig. De soldaten hielpen elkaar onder meer met scheren en haren wassen.

Het aantal dagen in de verschillende kampen varieerde sterk.

Meestal moesten de soldaten een week achtereen in de loopgraven aan de frontlinie blijven, maar in sommige gevallen, bijvoorbeeld als er niet genoeg soldaten waren, kon die periode worden verlengd.

Er zijn meerdere soldaten bekend die een maand of langer in de loopgraaf hebben doorgebracht.

Zo werkte een loopgraaf:

  • De voorste loopgraaflinie moest minimaal vier meter diep zijn zodat er geen hoofden bovenuit konden steken
  • Zandzakken en balken moesten de aarde op zijn plaats houden zodat de loopgraaf niet zou instorten door regen of beschieting
  • Met twee strategisch geplaatste machinegeweren konden aanvallers worden gevangen in een kruisvuur.