‘Stoor je vijand nooit als hij een fout aan het maken is.’ Dat zei Napoleon Bonaparte naar verluidt in 1805, maar het is al duizenden jaren een goede raad op het slagveld.
Strategische genieën zoals de Franse legerleider zijn zeldzaam, en de geschiedenis kent talloze voorbeelden van slechte strategieën en chaotisch leiderschap die van een makkelijke overwinning een pijnlijke nederlaag maakten. HISTORIA zet zeven van de grootste militaire blunders aller tijden op een rijtje.
Slag bij de Rode Muur, 208 n.Chr.
De nederlaag van Cao Cao wordt beschreven in de beroemde Roman van de Drie Koninkrijken uit de 14e eeuw.
Veldheer bond schepen aan elkaar
De Chinese veldheer Cao Cao wilde in 208 het zuiden van China binnenvallen met een machtig leger van 230.000 man. Zijn vijanden, een bondgenootschap van lokale krijgsheren, hadden 50.000 man op de been gebracht.
Cao Cao hoefde alleen maar de Jangtsekiang af te zakken met een vloot van honderden schepen. Maar zijn soldaten hadden geen zeebenen, en om hun angst te verminderen en ze minder zeeziek te maken, liet Cao Cao al zijn schepen met kettingen aan elkaar binden.
Toen de vloot de rivier op voer, stuitten de manschappen op een officier uit de zuidelijke rijken, die zei dat hij wilde overlopen. Dat vond Cao Cao een uitstekend idee, vooral toen hij hoorde dat de officier tien oorlogsschepen bij zich had. Maar toen die tien schepen dichterbij kwamen, vlogen ze in brand en kreeg Cao Cao door dat hij bij de neus genomen was.
Door de kettingen konden zijn schepen geen kant op, en het vuur greep snel om zich heen. Het ene schip na het andere brandde af, en het leger van Cao Cao werd grotendeels weggevaagd.
Slag bij Hattin, 1187
Honderden tempeliers sneuvelden tijdens de slag. Hierdoor kon Saladin Jeruzalem veroveren.
Dorstige kruisvaarders vergaten water
In de zomer van 1187 belegerden 40.000 moslims onder leiding van Saladin de stad Tiberias in wat nu Israël is. Daar zat een christelijk leger van 20.000 man, en de generaals besloten dat dat in de stad zou blijven om een aanval van Saladin uit te lokken.
Maar de grootmeester van de tempeliers vond dat een laf besluit en haalde de koning van Jeruzalem, Guy van Lusignan, over om het leger in de brandende zon naar de moslims te laten oprukken.
Dat had Saladin al gehoopt, en tijdens hun mars werden de kruisridders voortdurend belaagd door bereden islamitische boogschutters, die het leger ophielden en een terugtocht onmogelijk maakten. De christenen hadden binnen een dag ter plaatse moeten zijn, maar moesten hun kamp opslaan voor de nacht – zonder water.
De volgende ochtend marcheerden de soldaten naar de stad Hattin om water in te slaan, maar Saladin stond al te wachten en liet het weer pijlen regenen. Bovendien stak hij struiken in brand, waardoor de kruisvaarders haast stikten in de rook.
De christenen werden omsingeld, en slechts een enkeling wist uit te breken. De rest werd gedood of gevangengenomen.
Slag bij Crécy, 1346
Tijdens de Slag bij Crécy lieten de Engelse longbowschutters zien dat ze zelfs hun mannetje stonden tegen geharnaste ridders.
Ongeduldige ridders hakten eigen mannen in de pan
Toen het leger van de Franse koning Filips VI op 26 augustus 1346 eindelijk aankwam in Crécy, was het te laat om nog een veldslag te voeren. Maar de ridders van Filips zagen het Engelse leger, dat op papier veel zwakker was, en waren happig om in actie te komen.
Daarom vielen de Fransen aan voordat het hele leger ter plaatse was, en het draaide uit op een chaos. Eerst werden de kruisboogschutters op de Engelsen af gestuurd, maar omdat ze dachten dat de grote veldslag pas de volgende dag zou plaatsvinden, lieten ze hun grote schilden en bepakking achter.
De onbeschermde schutters werden neergemaaid door de Engelse longbows, en toen ze vluchtten, gingen de Franse ridders in de aanval – maar ze hadden het niet gemunt op de Engelsen, maar op hun eigen ‘laffe’ boogschutters. Door een stortbui veranderde het slagveld in een modderpoel, waar de Franse ridders in bleven steken terwijl ze door de Engelsen bedolven werden onder de pijlen.
Een bloedbad was het gevolg: zeker 1500 Franse edelen sneuvelden.
Slag bij Karánsebes, 1788
De huzaren stonden bekend om hun moed en hun wilde gedrag. Ze vochten vaak onder invloed van heel veel drank.
Oostenrijks leger versloeg zichzelf
In 1788 trok de Oostenrijkse keizer Jozef II met 100.000 soldaten ten strijde tegen de Ottomanen. Op 21 september sloeg het leger zijn kamp op aan de rivier de Timiș in het huidige Roemenië, terwijl huzaren op zoek gingen naar de vijand.
De huzaren kwamen geen vijanden tegen, maar wel heel veel drank. Toen een Oostenrijkse infanterie-eenheid in de buit wilde delen, weigerden de huzaren en brak er een groot gewapend gevecht uit.
In het gewoel riepen een paar soldaten ‘Turken! Turken!’, waardoor de huzaren in paniek raakten. Ze snelden terug naar het kamp, achtervolgd door de infanteristen, die nog steeds op hen schoten. In het donker waren de soldaten in het kamp ervan overtuigd dat de Ottomanen in de aanval waren gegaan, en ze openden het vuur. In een poging de gemoederen te bedaren, riepen Duitse officieren ‘Halt! Halt!’, maar veel soldaten kwamen uit Hongarije of Kroatië en spraken geen Duits. Zij dachten dat er ‘Allah!’ werd geroepen.
Na een paar uur werd het rustig, maar de verliezen waren zo zwaar dat Jozef II een terugtrekking beval.
Slag van de Krater, 1864
Generaal Ledlie stuurde zijn mannen een modderige krater in waar ze niet meer uit konden klimmen.
Racisme werd blanke soldaten fataal
De Noordelijke generaal Ulysses S. Grant had de aanval op de zwaar versterkte Zuidelijke stad Petersburg tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog goed voorbereid. De genie had een tunnel gegraven onder de vestingwerken en een mijn geplaatst om er een gat in te slaan, waardoor de troepen van Grant konden aanvallen. Een divisie van Afro-Amerikaanse soldaten was getraind om de aanval te beginnen.
Op de avond vóór de actie koos Grant er echter voor de zwarte troepen te vervangen door een blanke eenheid, geselecteerd door middel van loting. Generaal James H. Ledlie en zijn 9e Divisie waren de ‘gelukkige’ winnaars.
Ledlie stelde zijn mannen niet op de hoogte, maar zette het op een zuipen. De volgende ochtend, toen de mijn ontplofte, renden de soldaten daardoor de krater in in plaats van eromheen. Ze kwamen de steile hellingen niet meer op en zaten vast.
Er werden steeds meer mannen naar beneden gestuurd, tot de krater helemaal vol stond. Ondertussen stonden Zuidelijke soldaten hen vanaf de rand neer te maaien. Bijna 4000 Uniesoldaten sneuvelden, net als de carrière van Ledlie.
Operatie Compass, 1940-1941
Rodolfo Graziani was een fanatieke fascist en de enige Italiaanse maarschalk die aan Duitse zijde vocht nadat de nazi’s Italië in 1943 bezet hadden.
Arrogante generaal was zeker van zijn zaak
In december 1940 viel Italië met een overmacht het Britse territorium Egypte binnen. Maarschalk Rodolfo Graziani voerde het bevel over 150.000 soldaten, 600 tanks en 1600 stuks geschut. Maar de bevelhebber had zijn bevoorrading niet geregeld en zijn troepen over een groot gebied verspreid. En toen sloegen de Britten toe.
De Engelsen hadden geleerd van de effectieve Duitse blitzkrieg tijdens de invasie van Frankrijk een paar maanden eerder en vielen razendsnel een aantal strategisch belangrijke knooppunten aan. Tanks sloegen gaten in de Italiaanse linies, waardoor de Britse soldaten oprukten. Binnen een paar dagen waren grote delen van het leger van Graziani omsingeld, en de rest was op de vlucht geslagen en trok door Noord-Afrika met de Britten op de hielen.
Vervolgens wisten de Britten meer dan 800 kilometer op te rukken, terwijl ruim 130.000 Italiaanse soldaten gevangengenomen werden. Van de 36.000 Britse manschappen sneuvelden er slechts 1900.
Slag bij Dien Bien Phu, 1954
Bijna 12.000 Franse troepen werden gevangengenomen door de Vietnamezen. Meer dan de helft stierf in kampen.
Fransen verdedigden de perfecte plek – voor de vijand
Generaal Henri Navarre, bevelhebber van de Franse koloniale strijdkrachten in Frans-Indochina, kreeg in 1954 een briljant idee. Al acht jaar vochten de Fransen zonder veel succes tegen de Vietminh, die streed voor een onafhankelijk Vietnam.
Omdat de Vietminh-strijders uitblonken in guerrillatactieken, wilde Navarre hen verleiden tot een klassieke veldslag. Zonder de Franse legertop te informeren, bouwde hij een stelling bij de plaats Dien Bien Phu. Zo konden de Fransen de bevoorrading van de Vietminh in gevaar brengen, wat volgens de generaal een aanval zou uitlokken.
Hij had er echter niet aan gedacht dat Dien Bien Phu in een dal ligt. In de omliggende bergen stelden de Vietnamezen artillerie op en namen ze de Fransen op hun dooie akkertje onder vuur.
Na een paar weken bestormde de Vietminh de Franse stelling. Het laatste bericht uit Dien Bien Phu luidde: ‘De vijand heeft ons onder de voet gelopen. We blazen alles op. Vive la France!’
Zo’n 2000 Franse soldaten sneuvelden en 11.721 Fransen werden gevangengenomen.