Zo rijk worden dat je nooit meer een vinger hoeft uit te steken – wie wil dat nou niet?
De laatste tijd gaan er geruchten over een nieuwe bitcoingolf, die een goudkoorts kan ontketenen. In de 19e eeuw waren het echte glinsterende goudklompjes die doodgewone mensen het hoofd op hol brachten.
De goudkoorts in Klondike, een desolaat gebied in het Canadese territorium Yukon, brak uit na de vondst van goud bij de Bonanza Creek op 16 augustus 1896. In die tijd verspreidde het nieuws zich niet zo snel als tegenwoordig, en in eerste instantie bereikte het bericht alleen de paar andere goudzoekers in het gebied.
Pas het jaar daarop werd het bij de rest van de wereld bekend, toen kranten erover gingen schrijven. Het resultaat: een volksverhuizing.
Zo’n 100.000 mensen verlieten huis en haard om naar Klondike te gaan, waar goudzoekersstadjes – het grootste was Dawson City – opschoten.
Het is moeilijk voor te stellen hoe een goudzoeker leefde, daar ver van de bewoonde wereld. Maar oude foto’s helpen. Wij verzamelden 10 foto’s die samen een beeld geven van een lang vervlogen tijd.
VERGUNNING VOOR GOUD ZOEKEN
Om goud te zoeken had je een vergunning nodig, die was te verkrijgen in de Canadese stad Victoria (foto) of in Dawson City in Klondike.
Goudzoeker had vergunning nodig
Het avontuur van de gelukszoekers in Klondike begon met een vergunning van 10 dollar (ongeveer 340 euro nu) om goud te mogen zoeken. Vond je een veelbelovende locatie, dan betaalde je nog eens 15 dollar voor het recht om daar te graven. Na een jaar moest dit recht worden verlengd – voor een luttele 100 dollar.
DE WEG NAAR KLONDIKE
De goudkoorts brak uit toen George Carmack met zijn vrouw, zwager en neef in 1896 goud vond. Talloze gelukszoekers kwamen via verschillende routes naar het gebied.
Meerdere wegen naar Klondike
Seattle was het belangrijkste vertrekpunt. Rijke mensen voeren naar St. Michael, Alaska, vanwaar kleinere boten hen over de rivier de Yukon naar Klondike brachten. De meeste mensen konden alleen een vaartocht naar Dyea of Skagway betalen, waarna ze over een bergpas moesten om verder te kunnen varen over de Yukon.
DE BERGPAS OVER
De populairste pas, Chilkoot, werd tijdens de goudkoorts van Klondike overgestoken door 22.000 goudzoekers.
Bagage was loodzwaar
Canada eiste dat reizigers voor een jaar aan voorraden meenamen, waardoor goudzoekers heel wat bagage meesleepten. De passen waren te steil voor lastdieren, dus als goudzoekers het zich niet konden veroorloven om dragers in te huren, moesten ze de rugzak zelf over de berg sjouwen.
DE JACHT OP GOUD
De meeste goudzoekers in Klondike vonden nog geen grammetje goudstof.
Goudzoekers vingen bot
Naar schatting hebben zo’n 30.000 à 40.000 mensen de reis naar Klondike gemaakt. 15.000 à 20.000 van hen gingen op zoek naar goud, van wie 4000 het ook vonden. De overgrote meerderheid vond echter maar kleine hoeveelheden – slechts een paar honderd mensen stuitten op een grote goudader en werden schatrijk.
OPLICHTER BEDRIEGT REIZIGERS
Zes maanden hield de bandiet ‘Soapy’ Smith huis in Skagway – een knooppunt voor reizigers van en naar Klondike. Op 8 juli 1898 werd ‘Soapy’ doodgeschoten na een ruzie met een bewaker bij een werf in de stad.
Oplichter bedroog reizigers
In januari 1898 vestigde de oplichter ‘Soapy’ Smith zich in Skagway. De bijnaam ‘Soapy’ kwam van een zwendel waarbij hij zeep verkocht met mogelijke geldprijzen verborgen in de verpakking. Gek genoeg wonnen alleen Smiths eigen mannen. In Skagway troggelde Smiths bende goudzoekers geld af door vals te spelen met kaarten, of door te beloven berichten te versturen vanaf een neptelegraafstation.
SPOOR WORDT AANGELEGD
Nu kunnen toeristen de trein nemen over een klein deel van de oude goudzoekersspoorlijn.
Trein verkortte reistijd
De behoefte aan vervoer van en naar Klondike leidde tot de aanleg van een spoorlijn door de bergpas White Pass. De bouw begon in 1898 en duurde twee jaar. De spoorlijn strekte zich uit over 177 kilometer, van Skagway, Alaska naar Whitehorse aan de Yukon, en was een van de steilste van Noord-Amerika.
DAWSON CITY
Diefstal en moord waren zeldzaam in Dawson City tijdens de goudkoorts.
Stad ontstond nabij goudvondst
Dawson City werd gesticht in 1896, het jaar van de eerste goudvondst. Twee jaar later woonden er 17.000 mensen. De stad lag ver van de bewoonde wereld, maar was bepaald niet wetteloos. Hoewel gokken en prostitutie waren toegestaan, handhaafde de Canadian Mounted Police de orde op straat.
HANDEL IN GOUDSTOF
Met goudstof kon je voorraden en gereedschap kopen in de winkels van Dawson City.
Goudstof was betaalmiddel
In Dawson City was goud een wettig betaalmiddel, en zelfs kleine hoeveelheden waren waardevol. Het goud werd doorgaans gemeten in ounces, waarbij 1 ounce gelijk is aan ongeveer 30 gram. Een gouddelver kreeg 16 dollar (zo’n 545 hedendaagse euro) voor een ounce goud.
‘KLONDIKE KATE’
De goudzoekers in Dawson City waren dol op de schaars geklede danseres ‘Klondike Kate’.
Danseres liep binnen
In het Palace Grand Theatre trad Kathleen Rockwell op, ofwel ‘Klondike Kate’, die bekendstond om haar sensuele, flirterige dansen. De goudzoekers adoreerden haar en gaven hun pas verdiende geld gul aan haar uit. Naar verluidt kon Kate op een goede avond 750 dollar verdienen – zo’n 25.500 euro nu.
GOUDKOORTS TREKT VERDER
De schepen naar Nome waren afgeladen nadat het nieuws van goudvondsten in Alaska Dawson City had bereikt.
Op naar Nome
De sensationele goudvondsten namen af, maar in 1899 gingen er geruchten over goudvondsten bij Nome in Alaska. In Nome lag het goud op het strand en kon je het zonder vergunning verzamelen. Duizenden goudzoekers trokken direct naar Nome, en de goudkoorts in Klondike doofde uit.