Wikimedia

Osama bin Laden: van rijkeluiskind tot superterrorist

Osama bin Laden was de zoon van een steenrijke Saoedi-Arabische zakenman. Maar hij koos niet voor een luxe leventje. Hij zag het als zijn missie om een bloedige kruistocht te voeren tegen de VS en groeide uit tot de meest gezochte man ter wereld.

Op 10 maart 1957 komt het nieuwste lid van de immens rijke familie Bin Laden ter wereld in de stad Riyad in Saoedi-Arabië. De jongen krijgt de naam Osama bin Laden. Op dat moment kan niemand bevroeden dat Osama bin Laden 54 jaar later zal omkomen tijdens een kogelregen in een bescheiden huis in Pakistan en dat zijn dood een jubelende menigte op de been zal brengen in de VS.

De vader van Osama bin Laden, Mohammed bin Laden, werd geboren in een arm gezin in Jemen, maar hij verhuisde naar Saoedi-Arabië, waar hij zakenman werd en een bouwbedrijf oprichtte. Zijn vader was zo succesvol dat de familie Bin Laden uitgroeide tot de rijkste niet-koninklijke familie van Saoedi-Arabië.

In 1956 trouwde de ongeveer 50-jarige patriarch met een mooi, 14-jarig meisje uit Syrië, Alia Ghanem. Het jaar daarop wordt Mohammeds 17e zoon, Osama, geboren.

Zodra Mohammed bin Laden rijk genoeg was, trouwde hij. Steeds weer. In totaal had hij 22 vrouwen die samen 54 kinderen kregen.

Toen Osama bin Laden 13 jaar was, kwam zijn vader om tijdens een vliegtuigongeluk op weg naar zijn 23e bruiloft. Vier jaar later werd de toen slechts 17-jarige Osama bin Laden uitgehuwelijkt aan de eerste van zijn in totaal vijf vrouwen, bij wie hij in totaal meer dan 20 kinderen verwekte.

Osama bin Laden wilde zakenman worden

Tijdens zijn jeugd leek het erop dat Osama bin Laden in zijn vaders voetsporen zou treden. Hij werd zakenman en studeerde economie en bedrijfskunde aan de Koning Abdulaziz-universiteit. Maar ondertussen zorgde de Russische invasie van Afghanistan in 1979 ervoor dat Bin Laden zich meer en meer voor de politiek ging interesseren.

In het begin gebruikte hij zijn vermogen om de moedjahedien in Afghanistan te steunen in hun strijd tegen de Russische bezetters, maar in de jaren 1980 raakte hij steeds directer betrokken bij de strijd.

Eerst met een soort gasthuis, waar soldaten die op weg waren naar het slagveld konden overnachten, en later met zes trainingskampen in Afghanistan. Dit gasthuis en de trainingskampen gaf hij samen de naam Al Qaida, wat 'de basis' betekent in het Arabisch.

Osama bin Laden wordt verbannen

Osama bin Laden was zeker niet de enige die de strijd tegen de Sovjet-troepen steunde. Ook de Saoedische en Pakistaanse regering steunden deze strijd, en verschillende islamitische verzetsbewegingen kregen hulp vanuit de VS. En dat werkte. In 1989 trok de Sovjet-Unie haar troepen terug uit Afghanistan.

Osama bin Laden vocht voor Al Qaida tegen de Russen in Afghanistan.

© RV1864/Flickr

Maar Osama bin Laden was teleurgesteld door deze vrede en had het gevoel dat zijn inzet niet gewaardeerd werd. Tegelijkertijd vroeg Saoedi-Arabië de VS om een half miljoen Amerikaanse soldaten die het land moesten helpen het Saoedische koningshuis beschermen, dat in gevaar was gekomen door de Iraakse invasie van Koeweit.

Osama bin Laden, die zelf had aangeboden om zijn soldaten ter beschikking te stellen van Saoedi-Arabië, zag de aanwezigheid van Amerikaanse troepen op de heilige Arabische bodem als verraad en liet zich herhaaldelijk negatief uit over het Saoedische leger.

Vanwege deze uitspraken ontnam de Saoedische regering in 1991 Osama bin Laden zijn paspoort en nationaliteit. Zijn eigendommen werden in beslag genomen en hij werd verbannen. Osama bin Laden vertrok vervolgens naar Soedan, waar hij verder werkte aan de organisatie van Al Qaida.

LEES MEER: 9/11: De aanslagen die de wereld veranderden

Osama bin Laden en de strijd tegen het imperialisme

In februari 1996 ondertekenden Osama bin Laden en een andere terroristenleider een 'fatwa', een religieus advies, waarin zij verklaarden dat het de heilige plicht van elke moslim was om de Amerikanen en hun bondgenoten te doden en de heilige steden in Mekka en Jeruzalem te bevrijden uit de handen van niet-moslims.

Vijf maanden later, in augustus 1996 vernietigde een bom in Khobar, Saoedi-Arabië een Amerikaans legergebouw. 19 Amerikaanse burgers kwamen om.

Bij de aanval op Khobar raakten behalve de Amerikanen ook honderden burgers van allerlei nationaliteiten gewond.

© DoD photo, #960626-N-00000-002

Twee jaar later kwamen bij bomaanslagen op de Amerikaanse ambassades in Nairobi en Dar es Salaam 224 mensen om, voornamelijk Afrikanen.

Leden van de Egyptische Islamitische Jihad, een cel van Al Qaida, werden in verband gebracht met de aanslag en de FBI plaatste Osama bin Laden op haar lijst met de tien meest gezochte mensen ter wereld. Soedan verzocht Osama bin Laden het land te verlaten en hij vertrok naar Afghanistan, waar hij onder bescherming van de Taliban doorging met het opzetten van trainingskampen en zijn netwerk verder uitbreidde.

INTERVIEW – Hoor waarom Osama bin Laden de VS haatte:

Video

Osama bin Laden en de Twin Towers

Op 11 september 2001 kwamen er 2996 mensen om tijdens de bloedigste aanslag op Amerikaanse bodem ooit. Nog diezelfde dag zette de Amerikaanse inlichtingendienst, de CIA, een zoektocht in naar Osama bin Laden en Al Qaida.

Osama bin Laden ontkende zijn betrokkenheid, maar de CIA zei bewijs te hebben dat hij de aanslagen o.a. had goedgekeurd en gefinancierd. De aanslagen waren gepland door Sjeik Mohammed, de man achter een aanslag op het World Trade Center in 1993 waarbij zes mensen omkwamen.

De Amerikaanse regering eiste dat Afghanistan Osama bin Laden zou uitleveren, maar de Taliban-regering weigerde. Zij wilde eerst concrete bewijzen zien dat Osama bin Laden daadwerkelijk achter de aanslagen zat. De VS zag deze eisen als een poging om uitstel te krijgen en op 7 oktober 2001 vielen Amerikaanse troepen Afghanistan binnen. De oorlog kreeg de naam 'Operation Enduring Freedom'.

In 2014 begon de VS de terugtrekking uit Afghanistan, maar er zijn nog steeds Amerikaanse en NAVO-troepen aanwezig om de vrede en rust in dit enorm instabiele land te bewaren. Naar schatting kwamen 21.000 Afghanen om in de strijd, met name Taliban-strijders. De gevolgen van de oorlog, bijvoorbeeld voedselschaarste en een tekort aan medische hulp, hebben aan ongeveer 360.000 mensen het leven gekost.

UA 175 World Trade Center

Osama bin Laden werd vanaf het begin verdacht van de aanslag op het World Trade Center.

© Wikimedia/Robert J. Fischer/Flickr

Pas in 2004 erkende Osama bin Laden in een videoboodschap dat hij betrokken was bij de aanslagen van 9/11. Een aantal kritische journalisten denkt dat Osama bin Laden zijn betrokkenheid bij de aanslagen alleen maar toegaf wegens de extra publiciteit die dat opleverde, en niet omdat hij er echt iets mee te maken had. In zijn eerdere uitspraken was Bin Laden vol lof over de aanslagen en de terroristen die erachter zaten, maar ontkende hij steevast dat hij er zelf een aandeel in had gehad.

De laatste videoboodschap van Osama bin Laden werd in 2010 openbaargemaakt. In dit bericht kwam hij niet met zijn gebruikelijke bedreigingen aan het adres van de VS, maar bekritiseerde hij de geïndustrialiseerde landen vanwege het feit dat ze niets deden om de klimaatverandering tegen te gaan.

Het einde van Osama bin Laden

Op 1 mei 2011 bestormden Amerikaanse SEALs Bin Ladens verblijfplaats in Abbottabad, Pakistan, waar ze hem doodschoten. Volgens het officiële verslag was de dood van Bin Laden het resultaat van jarenlang onderzoek en inlichtingenwerk. De Amerikaanse speciale eenheid had de opdracht gekregen om Osama bin Laden dood of levend gevangen te nemen, maar de SEALs namen geen enkel risico en schoten de ongewapende Osama bin Laden en vier van de overige 22 bewoners van het huis, drie mannen en één vrouw, dood.2

Critici plaatsen echter hun vraagtekens bij deze versie, bijvoorbeeld de onderzoeksjournalist Seymour Hersch, die eerder al een aantal spectaculaire onthullingen heeft gedaan. In een artikel uit 2015 beschrijft hij een heel ander verloop van de gebeurtenissen. Op basis van verschillende bronnen binnen de Amerikaanse en Pakistaanse inlichtingendienst beweert hij dat Osama bin Laden op het moment dat hij werd vermoord door de Amerikaanse elitesoldaten, al jarenlang gevangen was gehouden door de Pakistaanse overheid.

De dood van Osama bin Laden was volgens Hersch niet het resultaat van Amerikaans opsporingswerk, maar van een soort koehandel nadat een voormalig agent van de Pakistaanse inlichtingendienst contact had opgenomen met de CIA. Deze agent vertelde dat Bin Laden gevangen werd gehouden in een huis in Abbottabad, omdat hij een deel van de enorme beloning wilde opstrijken die er op diens hoofd stond.

Osama Abottabad compound

De zogeheten compound in Abottabad, waar Osama bin Laden werd gedood.

© Sajjad Ali Qureshi

De Amerikaanse regering heeft de theorie van Hersch afgedaan als pure hersenspinsels, maar Hersch is wel in staat om een aantal eigenaardigheden in de officiële versie te verklaren. Bijvoorbeeld hoe een Amerikaanse legereenheid, blijkbaar zonder medeweten van de Pakistaanse autoriteiten, Pakistan kon binnendringen. Of waarom Osama bin Laden zich in Abbottabad bevond, een stad midden in Pakistan op slechts 110 kilometer van de hoofdstad Islamabad, en niet ergens in de bergen, waar hij veel moeilijker te vinden zou zijn.

Maar hoe Osama bin Laden ook aan zijn einde kwam en hoeveel hij uiteindelijk ook met de aanslagen van 9/11 te maken had, het nieuws over zijn dood zorgde ervoor dat tienduizenden Amerikanen juichend de straat op gingen. Amerika had eindelijk wraak weten te nemen.