Neil Baylis/Imageselect
Rode kleur man met pistool

Schoenmakersdochter werd roverkoningin

Gehuld in mannenkleding en met een pijp in haar mond schopt schoenmakersdochter Mary Frith het in de 17e eeuw tot ‘roverkoningin’. Friths populariteit maakt haar onschendbaar – voor zolang het duurt.

De schrijver John Chamberlain stuurt zijn goede vriend Dudley Carleton, de Engelse ambassadeur in Venetië, regelmatig brieven met nieuwtjes over thuis.

Op 12 februari 1612 heeft hij veel te vertellen: proclamaties van het hof, inlichtingen over de Spaanse vloot en nieuws over de pas gestichte kolonie in Amerika.

En ten slotte het verhaal van Moll Cutpurse. Die beruchte dief had op zondag de bisschop in de St. Paul’s Cathedral beterschap beloofd.

‘Ze bleek straalbezopen. Ze had bijna drie liter wijn gedronken voordat ze zich in de kerk vertoonde’. John Chamberlain, 1612.

Maar de vroomheid was onoprecht, vertrouwt Chamberlain de ambassadeur toe.

‘Ze bleek straalbezopen. Ze had bijna drie liter wijn gedronken voordat ze zich in de kerk vertoonde’, voegt de auteur toe met nauw verholen sensatiezucht.

Maar weinig dieven kregen een plekje in een diplomatiek bulletin. Maar Moll Cutpurse was ook niet zomaar een dief.

Bijna een halve eeuw lang riep de behendige zakkenroller net zoveel verachting als ontzag op, terwijl ze zich in mannenkleding en met een pijp in haar mond door de Londense onderwereld bewoog.

Inbreker omzeilde de wet

Die twijfelachtige eer was haar niet met de paplepel ingegoten, want Mary Frith – later Moll Cutpurse – werd in 1584 geboren in een eerzame schoenmakersfamilie.

Ze moest net als haar moeder een deugdzame huisvrouw worden. Maar dat gebeurde niet. Al op 16-jarige leeftijd begon Frith met stelen.

Haar favoriete methode was om de touwtjes van de geldbuidels, ‘purses’, van marktbezoekers door te knippen en de inhoud mee te nemen.

Die behendigheid bezorgde haar de naam ‘Moll Cutpurse’ en de leiderstatus van een meidenbende in de snelgroeiende onderwereld van Londen.

Moll Cutpurse, Thomas Fairfax, highway robber

Latere kunstenaars hebben Mary Frith vrij afgebeeld als de vrouwelijke versie van Robin Hood. Deze illustratie komt uit 1950.

© Neil Baylis/Imageselect

Moll Cutpurse pleegt overval op generaal Fairfax

Mary Frith zoekt haar slachtoffer uit

Tijdens een ritje op Hounslow Heath, net buiten Londen, krijgt Frith de beroemde en welgestelde generaal sir Thomas Fairfax in de gaten. Ze besluit toe te slaan en trekt haar pistool.

Het paard van de knecht wordt neergeschoten

Om zeker te weten dat de knecht geen hulp gaat halen, beschiet Frith zijn paard. Daarna kan ze ongestoord de generaal beroven.

Frith beschiet generaal Fairfax

Ze heeft het paard onschadelijk gemaakt, en dan richt Frith haar wapen op generaal Fairfax en schiet hem in zijn arm. Om te blijven leven moet Fairfax 250 gouden munten afgeven.

Maar geldbuidels stelen is voor Frith niet voldoende.

Ze maakte zich ook schuldig aan straatroof en inbraak, een misdrijf dat erg lucratief bleek.

De wet schreef namelijk voor dat gestolen spullen naar de kroon gingen als de dief werd veroordeeld.

Frith omzeilde dat door het op een akkoordje te gooien met haar slachtoffers. In ruil voor een deel van de buit gaf ze de rest ervan terug aan de eigenaar voordat de overheid tussenbeide kwam.

Frith kon de slachtoffers zo makkelijk overhalen hun spullen vrijwillig af te staan, dat andere dieven haar al snel inhuurden als tussenpersoon.

‘Fairfax liet Frith arresteren, en ze werd veroordeeld tot dood door ophanging’.

Doodvonnis brak de dievegge

Tussen haar verblijven in tuchthuizen door gedroeg Frith zich zo opvallend mogelijk.

Ze droeg herenkleding, rookte pijp en vloekte erop los – ongehoord gedrag voor een vrouw. Ook kwam ze vaak in kroegen, waar ze luit speelde en schunnige liederen zong.

Door dit provocerende gedrag werd Frith een beroemdheid. In 1611 werd er een boek over haar wederwaardigheden gepubliceerd en werd er een toneelstuk over haar opgevoerd.

Vanwege die bekendheid durfde de overheid nooit echt op te treden tegen Frith.

Zelfs toen ze in 1612 bij de bisschop moest komen, vond de congregatie haar interessanter dan de preek.

‘Degenen die bleven zitten, deden dat om naar Moll Cutpurse te luisteren’, schreef John Chamberlain aan de ambassadeur in Venetië.

Moll Cutpurse, The Roaring Girl, Thomas Middleton

Een tekening van de pijprokende Frith siert de titelpagina van het stuk over haar leven uit ongeveer 1610, The Roaring Girl.

© The Roaring Girl

Maar tijdens een straatroof in 1644 ging het mis.

Het slachtoffer was niemand minder dan sir Thomas Fairfax, de beroemdste Britse generaal. Fairfax liet Frith arresteren, en ze werd veroordeeld tot dood door ophanging.

Ze kwam er alleen mee weg door de gevangenis het duizelingwekkende bedrag van 2000 pond te betalen.

Maar Frith was er zo van geschrokken, dat ze werd opgenomen in het beruchte Bethlem Royal Hospital, ook wel Bedlam genoemd.

Na haar opname leidde Frith een teruggetrokken bestaan.

Maar haar vindingrijkheid en bedrijvigheid kwamen nog steeds goed van pas.

Op haar oude dag opende Frith een bordeel.

Hier konden welgestelde vrouwen zich tegoed doen aan mannen, die vooral werden gerekruteerd onder oudgedienden uit de burgeroorlog die net was afgelopen.