Na het geluid van zes schoten lieten de journalisten en secretaresses van Le Figaro alles uit hun handen vallen.
Geschokt renden ze door het luxe pand aan de Parijse Boulevard Haussmann, richting het kantoor van hoofdredacteur Gaston Calmette – waar het geluid vandaan kwam.
Daar zagen ze een afschuwelijk tafereel:
De hoofdredacteur lag levenloos in een plas bloed. Naast hem stond een vrouw met een pistool.
Ze was lang, droeg een zwarte bontjas en straalde een kille rust uit.
Pas toen een van de getuigen haar vastpakte, toonde de vrouw een emotie.
‘Raak me niet aan. Ik ben een vrouw!’ riep ze geagiteerd.
Terwijl artsen probeerden Calmette te redden, werd de dader, Henriette Caillaux, op maandag 16 maart 1914 naar het politiebureau gebracht.
Omdat madame Caillaux op heterdaad betrapt werd, was de schuldvraag geen ingewikkelde kwestie.
Het motief was ook al bekend: madame Caillaux was namelijk getrouwd met de voormalige minister-president, Joseph Caillaux, die een blinde haat koesterde jegens Le Figaro en redacteur Calmette.
Het proces zou eenvoudig worden – dacht men.
‘Weet u waarom ik hier ben?’ Vraagt de moordenaar als ze het kantoor inloopt.
De moordenares stond al snel op de voorpagina’s van de kranten, zoals de Parijse krant Le Petit Journal.
Moordenares verraste haar slachtoffer
Mof bedekte het moordwapen
Een Duitse bontmof verlengt de mouwen van de bontjas van Henriette Caillaux. De mof is bedoeld om de handen te verwarmen, maar bedekt ook het pistool.
Een gloednieuw pistool
Het moordwapen is een automatische Browning, een pistool dat makkelijk te hanteren is. Henriette Caillaux kocht het wapen een paar uur voor de moord op de Rive Gauche. Daar probeerde ze verschillende pistooltypen.
Slachtoffer probeert te vluchten
Calmette probeert zich tegen te schoten te beschermen door achter het bureau te kruipen. Getuigen hoorden een pauze tussen de laatste twee schoten: Caillaux gaat haar slachtoffer achterna om het dodelijke schot af te vuren.
De geruchten zwollen aan
Zowel Joseph als Henriette Caillaux had reden genoeg om wrok te koesteren tegen Calmette.
De krant Le Figaro voerde een maandenlange lastercampagne tegen de linksgeoriënteerde Joseph Caillaux.
Op 13 april publiceerde de krant zelfs een liefdesbrief van Caillaux aan een van zijn voormalige minnaressen.
Drie dagen later dook Henriette Caillaux op in het hoofdkantoor van Le Figaro.
‘Weet u waarom ik hier ben?’ vroeg ze toen ze iets na 6 uur ’s avonds het ruime kantoor binnenstapte.
‘Ik vrees van niet, madame,’ antwoordde Calmette vriendelijk.
Daarop trok Henriette Caillaux een pistool en schoot daarmee zes keer op de redacteur. Het laatste schot galmde nog na toen de collega’s van Calmette al het kantoor binnenstormden.
‘Ik werd gedreven door iets buiten mijzelf.’ Henriette Caillaux, 1914.
De geruchten gingen als een lopend vuurtje. De strijd tussen Calmette en Caillaux zou niet alleen politiek van aard zijn.
‘Al meteen wist iedereen in de hogere kringen van Parijs dat de strijd in werkelijkheid met een vrouw te maken had,’ schreef de Zwitserse ambassadeur aan zijn baas in Bern.
De mannen hadden namelijk dezelfde geheime minnares, en Joseph Caillaux overwoog serieus om zijn echtgenote te verlaten, zei men.
De geruchten deden kwade tongen beweren dat Henriette Caillaux niet de eer van haar man wilde redden, maar hem juist klem wilde zetten.
Door haar zelfopoffering zou haar man haar niet kunnen verlaten zonder zijn carrière te schaden, was de theorie.
De moord maakte Henriette Caillaux beroemd. Hier staat ze op een ansichtkaart.
De guillotine dreigde
Wat het motief ook geweest is, Caillaux bevond zich in een lastig parket: in Frankrijk kreeg je voor moord vaak de doodstraf.
Toen de zaak op 20 juli voor de rechter kwam, kon ze nog maar op een manier aan de guillotine ontkomen – de rechter ervan overtuigen dat ze de moord niet had gepland, maar dat ze, zoals overeenkwam met het beeld van vrouwen van die tijd, uit emotie had gehandeld.
‘Ik werd gedreven door iets buiten mijzelf,’ verklaarde Caillaux daarom deemoedig.
Haar eerste schot had ze op de grond gemikt om Calmette bang te maken, beweerde ze.
De verdachte was op het moment van handelen in de greep van een ‘ontembare vrouwelijke eigenschap’, concludeerde de advocaat van Caillaux, Fernand Labori.
Caillaux deed er nog een schepje bovenop door prompt flauw te vallen toen Labori zijn pleidooi voorlas aan de jury.
Haar truc werkte. Op 28 juli 1914 trokken de 12 mannelijke juryleden zich terug om tot een veroordeling te komen. Met 11 stemmen voor en een tegen werd dat: niet schuldig.