Kaper vliegt de halve wereld rond

Raffaele Minichiello zat nog geen zes maanden eerder voor het laatst in een vliegtuig. Toen was hij vanuit Vietnam op weg naar het Marine Corps Base Camp Pendleton in Californië. Minichiello had twee jaar in Vietnam gevochten als marinier en was daarbij gewond geraakt.

In april 1969 kreeg deze jongeman, die als 12-jarige met zijn vader, moeder en zus vanuit Italië naar de Verenigde Staten was verhuisd, een militaire onderscheiding voor zijn inzet, de Purple Heart.

De oorlog had zijn sporen nagelaten. Hij kon niet wennen aan zijn omgeving en hij raakte snel van slag door kleine, dagelijkse gebeurtenissen. Als hij even na middernacht aan boord gaat van TWA Flight 85, wordt hij begroet door vier stralende stewardessen.

‘Welkom aan boord. Er zijn vanavond niet zoveel passagiers, dus als u wilt, kunt u in de eerste klas gaan zitten. U kunt uw handbagage aan mij geven en dan vind ik er wel een plaatsje voor,’ zegt een van de stewardessen en ze steekt haar handen uit om de lange tas van Minichiello aan te nemen.

De jongeman met donkere haren, charmante glimlach en opvallende wenkbrauwen antwoordt haar in gebroken Engels:

‘Nee, dank u wel mevrouw! Ik wil mijn hengel toch liever bij mij houden.’

Als hij gaat zitten en wacht tot het vliegtuig opstijgt, drukt hij de tas goed tegen zich aan. Als de stewardess de tas had geopend, dan had ze geen hengel, haakjes en dobbers gevonden, maar een halfautomatisch M1 Garand-geweer en 250 patronen.

Kaping begint

1.45 uur, cabine: TWA Flight 85 stijgt op in Los Angeles met 40 passagiers aan boord. Na zo’n 15 minuten wordt stewardess Charlene Delmonico naar de plek van Raffaele Minichiello geroepen.

Raffaele Minichiello heeft zijn wijsvinger nog op het knopje als Charlene Delmonico al bijna naast hem staat. Het cabinelicht is op de meeste plaatsen uit en veel passagiers proberen wat te slapen.

‘Wat kan ik voor u doen?’ vraagt de 23-jarige stewardess aan de jongeman die haar al bij het inchecken was opgevallen.

Haar glimlach bevriest als ze ziet dat de jonge passagier een geweer in zijn handen heeft. Hij legt een kogel in haar hand:

‘Ik heb er hier nog 249 van. Breng mij nu meteen naar de gezagvoerder,’ zegt Raffaele Minichiello, die is gekleed in zijn legeruniform.

Hij staat op met het geweer verborgen onder zijn jas en loopt achter de stewardess aan naar de cockpit. Enkele passagiers in de eerste klas merken dat er iets aan de hand is en een man staat op. Minichiello snauwt hem toe dat hij weer moet gaan zitten.

Even later staat de verschrikte Charlene Delmonico voor de deur van de cockpit. Ze klopt twee keer en wordt binnengelaten. Raffaele Minichiello springt mee naar binnen en gaat in de linkerhoek staan met het geweer in de aanslag. In de cockpit bevinden zich de gezagvoerder Donald Cook, copiloot Wenzel Williams en boordwerktuigkundige Lloyd Hollrah. Allen verstijven als ze het wapen van de jongeman zien.

‘Vanaf nu ben ik de baas in dit vliegtuig en ik wil dat we naar New York vliegen,’ zegt de kaper.

Hij praat met een hardere en zwaardere stem dan normaal om wat meer autoriteit uit te stralen. Hij kan echter niet verbergen dat ook hij nerveus is.

Cook doet zijn handen omhoog en zegt rustig: ‘Het vliegtuig is van jou. We zullen doen wat jij wilt, maar we hebben niet genoeg brandstof om direct naar New York te vliegen. We moeten in Denver landen om bij te tanken.’

Dat wordt de eerste in een lange reeks tussenlandingen, want Minichiello wil verder vliegen dan naar New York – een heel eind verder.

‘Wij betalen de drankjes’

2.00 uur, de cockpit: Het vliegtuig is op weg naar Denver voor een tussenlanding. Daarna gaan ze verder naar de volgende bestemming, New York City. Minichiello geeft gezagvoerder Cook toestemming om iets tegen de passagiers te zeggen.

Donald Cook is 41 jaar en als hij niet in de lucht zit voor TWA, woont hij in Kansas City. Hij weet alles over het enorme aantal vliegtuigkapingen van de afgelopen paar jaar. Alleen al in 1969 vonden er tot dan toe 54 kapingen plaats in de VS, oftewel om de zes dagen een kaping.

Iets meer dan twee maanden eerder werd een ander vliegtuig van de werkgever van Donald Cook, Trans World Airlines (TWA), gekaapt tijdens een vlucht van Rome naar Tel Aviv in Israël. Die kaping kostte aan niemand het leven, maar dat geldt niet voor andere kapingen.

Dit was voor Cook zijn eerste kaping, maar hij wist dat hij het hoofd koel moest houden in deze situatie, anders kon de boel wel eens escaleren en konden er slachtoffers vallen.

Donald Cook is een ervaren piloot die beschikt over een flinke dosis rust en overzicht. In zijn stem klinkt dan ook geen enkele paniek door als hij zich via de intercom richt tot de angstige passagiers om ze meer te vertellen over wat er aan de hand is:

‘Geachte dames en heren, dit is uw gezagvoerder. Een jonge passagier heeft besloten dit vliegtuig over te nemen. Hij was zeer overtuigend. Daarom vliegen we naar New York en niet naar San Francisco. We voeren een tussenlanding uit in Denver om te tanken. Onze excuses voor het ongemak en dank voor uw aandacht.’

Donald Cook richt zich dan tot Raffaele Minichiello en vraagt hem of de passagiers en stewardessen het vliegtuig mogen verlaten in Denver. De jonge kaper vindt het goed, maar hij wil dat een van de stewardessen blijft. De 21-jarige stewardess Tracey Coleman meldt zich vrijwillig aan om aan boord te blijven.

De gezagvoerder pakt de microfoon en richt zich opnieuw tegen de angstige passagiers:

‘Geachte dames en heren, uw reis eindigt in Denver. TWA biedt haar excuses aan voor het ongemak en zal ervoor zorgen dat u op de eerstvolgende vlucht naar San Francisco wordt gezet. Tot dat moment zijn alle drankjes voor rekening van TWA.’

De bedrukte stemming onder de passagiers verdwijnt als sneeuw voor de zon. Het ziet ernaar uit dat deze nachtmerrie snel voorbij is.

Gebed vol tranen via de radio

7.30-8.00 uur, cabine: Nadat de passagiers in Denver zijn afgezet, begint het vliegtuig aan de vijf uur durende vlucht naar New York. Een uur na de start hoort Minichiello de stem van zijn moeder over de radio.

‘Lieve zoon, geef je over… Geef je over. Ik beloof je dat het goedkomt,’ klinkt een stem over de luidsprekers in de cabine.

Raffaele Minichiello verstijft – hij herkent de stem van zijn moeder. Stewardess Tracey Coleman had namelijk de radio aangezet om te horen wat er op het nieuws werd gezegd over de kaping. De monotone stem van een nieuwslezer vertelde het volgende.

Minichiello had eigenlijk op 29 oktober voor de krijgsraad moeten verschijnen op de Amerikaanse marinebasis Camp Pendleton – dus twee dagen voor de kaping plaatsvond. De aanklacht was inbraak en diefstal van inventaris ter waarde van 200 dollar.

Uit angst voor een gevangenisstraf had de jonge oorlogsveteraan zijn thuisstad Seattle verlaten en zijn toevlucht gezocht in Los Angeles. Nu stond de 19-jarige deserteur echter een veel ergere straf te wachten. Op kapingen stond een gevangenisstraf van 20 jaar en soms zelfs de doodstraf, aldus de nieuwslezer.

Wat de nieuwslezer niet vertelde, was dat Raffaele Minichiello spullen ter waarde van 200 dollar had gestolen omdat hij dacht dat zijn werkgever, het Amerikaanse leger, dit bedrag van zijn militaire rekening had gehaald toen hij actief was in Vietnam.

Raffaele Minichiello had dit geld apart gezet omdat hij het wilde gebruiken voor een reis naar zijn geboorteplaats Melito Irpino, ongeveer 100 kilometer ten oosten van Napels. Hij wilde zijn vader bezoeken die vanwege ziekte was teruggereisd naar Italië.

‘Zet uit!’ roept een geëmotioneerde Minichiello, terwijl de stem van zijn moeder nog door de radio schalt.

Tracey Coleman doet het meteen en direct daarna haalt ze een kop koffie voor haar gijzelnemer. Er zijn nog slechts vijf mensen aan boord: de twee piloten, een boordwerktuigkundige, Minichiello en Tracey Coleman.

De drie andere stewardessen hebben het vliegtuig verlaten, maar Coleman is gebleven, omdat de kaper eiste dat een van de stewardessen achterbleef. Ze waren bovendien bang dat Minichiello de anderen niet zou laten gaan, als zijn eisen niet werden ingewilligd.

Coleman knoopt een gesprek aan met Minichiello om hem rustig te krijgen.

Ze vertelt dat ze uit Kansas City komt en talen studeert aan de universiteit, naast haar baan als stewardess. De jongeman stelt zich meteen wat meer open en vertelt haar over zijn zieke vader en moeder, en zus Anna.

‘Geen zorgen, ik wil niemand pijn doen,’ zegt de jonge kaper tegen haar. ‘Ik ben eigenlijk een heel lieve jongen, maar zeg het niet tegen de piloot. Hij moet denken dat ik nergens voor terugdeins.’

Er klinkt een schot in het vliegtuig

11.40 uur, vliegveld JFK in New York: Het vliegtuig landt in New York, ver weg van de terminals. Minichiello heeft om twee nieuwe piloten gevraagd, die hem naar Rome kunnen brengen.

Het beleid omtrent kapingen van TWA is helder: zolang er geen bloed vloeit en het vliegtuig onbeschadigd is, vliegt TWA de jonge soldaat overal naartoe. En Raffaele Minichiello wil naar de hoofdstad van Italië. Daarna wil hij naar Napels rijden om zijn zieke vader te bezoeken.

De FBI heeft echter andere plannen. Tot dan toe had nog niemand een binnenlandse vlucht gekaapt om ermee naar een ander continent te vliegen. De FBI vreest dat dit een gevaarlijk precedent schept en de FBI-agenten zijn daarom in groten getale op het vliegveld.

Zo’n honderd FBI-agenten, onder andere verkleed als monteur, staan rond het vliegtuig in de hoop aan boord te kunnen komen en de kaper te grijpen. Minichiello heeft de agenten allang in de gaten en wordt nerveus. Alleen noodzakelijk personeel mag in de buurt van het vliegtuig komen.

Hij begint op en neer te lopen door de cabine, omdat hij bang is dat hij door een scherpschutter wordt neergeschoten als hij bij een raam gaat zitten. Plotseling klinkt er een schot in de cabine – in de chaos heeft Minichiello per ongeluk zijn geweer afgevuurd.

De kogel boort zich in het dak van de cabine en schampt een zuurstoftank, maar dringt niet door de romp heen. Als dat was gebeurd, had het vliegtuig niet kunnen vertrekken.

De FBI-agenten trekken zich echter meteen terug. Even later komen de twee trans-Atlantische piloten, Billy Williams en Richard Hastings, aan boord. Iedereen in het vliegtuig is geschrokken door het voorval en Donald Cook schreeuwt de agenten woedend na door het raam van cockpit.

De gezagvoerder laat ze duidelijk weten dat het vliegtuig weer gaat opstijgen, ook al is het bijtanken nog niet afgerond. De twee nieuwe piloten, die zijn getraind in trans-Atlantische vluchten, zijn inmiddels aan boord.

Minichiello zegt tegen Cook, de copiloot en de boordwerktuigkundige dat ze in de cockpit moeten blijven. Cook is echter nog steeds woest over de poging van de FBI om de kaping te beëindigen.

‘De FBI joeg ons bijna allemaal de dood in. We zaten al bijna zes uur met hem opgescheept en we zagen hem veranderen van een zielige gek naar een zelfverzekerde en intelligente jongeman, met flink wat humor. En toen kwamen die idioten,’ aldus Donald Cook later in een interview met The New York Times. En hij gaat door:

‘Volslagen onverantwoordelijk en zonder enige informatie besloot de FBI dat ze hier wel even een einde aan zouden maken. Het onderlinge vertrouwen dat we hadden opgebouwd, was meteen helemaal weg.’

Toen de twee nieuwe piloten aan boord waren, steeg het vliegtuig op en bleven de FBI-agenten beteuterd achter op de landingsbaan.

Minichiello viert feest

Zaterdag 1 nov., middernacht (lokale tijd), Ierland: Door de chaos in New York is het vliegtuig niet bijgetankt en daarom landen ze in Bangor, Maine. Vervolgens zetten ze koers naar Ierland, waar ze nog een keer zullen tanken.

Het bijtanken in Bangor verloopt zonder problemen. Het nieuws over de kaping verspreidt zich als een lopend vuurtje door de VS en het vliegveld in Maine staat dan ook vol met journalisten. De autoriteiten houden zich wijselijk afzijdig.

De politie houdt de pers op afstand en zorgt ervoor dat alleen bevoegd personeel in de buurt komt. Als het tanken is afgerond, stijgt TWA 85 weer op.

In het vliegtuig is de stemming nu een stuk beter en de zeven aan boord beginnen een band met elkaar en met de jonge kaper te krijgen. Terwijl vlucht TWA 85 over de oceaan naar Ierland vliegt, wordt het 1 november, de verjaardag van Raffaele Minichiello.

‘Ik geloof dat ik vandaag jarig ben,’ zegt hij tegen stewardess Tracey Coleman.

‘Echt waar?’ vraagt ze en ze lacht.

‘Ja, ik word 20,’ antwoordt hij.

De stewardess gaat even kort weg en komt snel weer terug met een cocktail voor de jarige aan boord.

‘Gefeliciteerd met je verjaardag, Raffaele,’ zegt ze tegen de jongeman, die duidelijk geëmotioneerd is. Hij bedankt haar en drinkt zijn drankje op.

Uit het raam ziet hij in de verte de Ierse westkust en het vliegtuig zet de landing in. Na een korte tankstop van ongeveer een half uur, stijgt het vliegtuig weer op en zet het koers naar de eindbestemming: Rome.

Raffaele Minichiello hoopt dat hij zijn verjaardag met zijn vader kan vieren, maar hij weet ook dat de kans steeds groter wordt dat hij achter de tralies terechtkomt. Hij is inmiddels wel de man achter ‘de langste en meest spectaculaire kaping ooit’, aldus The New York Times.

Rond 3.00 uur ’s nachts vliegen ze over de Italiaanse Alpen. Raffaele Minichiello kijkt nerveus op zijn horloge. Het staat nog op de tijd in Los Angeles en geeft 18.00 uur aan. Het is nu iets meer dan 16 uur geleden dat hij de kaping begon.

Over iets meer dan twee uur komt er een eind aan op de luchthaven van Rome.

‘Het spijt me dat ik deze ellende heb veroorzaakt,’ zegt Raffaele Minichiello tegen gezagvoerder Cook als het vliegtuig rond 5.00 uur in de ochtend de landing inzet bij de Italiaanse hoofdstad.

‘Het geeft niet,’ zegt hij. ‘We zien het niet als iets persoonlijks.’

Het einde van de rit

1 nov., 5.15 uur (lokale tijd), luchthaven Rome: Het vliegtuig landt in Rome. Minichiello wil dat er een hoge politiefunctionaris naar het vliegtuig komt. Even later komt er een auto aangereden.

Politieagent Pietro Gulí stapt uit zijn zwarte Alfa Romeo en loopt de vliegtuigtrap op met zijn handen boven zijn hoofd. Hij is 47 jaar en werkt als plaatsvervangend hoofd van de politie op de luchthaven van Rome.

Hij is de hoogste in rang die dag en moet daarom de teruggekeerde Italiaanse kaper ontvangen. Hij weet dat er echt van alles kan gebeuren tijdens een kaping. Daarnaast weet hij helemaal niets over Raffaele Minichiello – behalve dan dat hij van Italiaanse afkomst is.

Pietro Gulí denkt aan zijn vrouw en zijn twee zonen, die thuis nog liggen te slapen. Hij slaat een kruisje en stapt de cabine van het vliegtuig binnen. Raffaele Minichiello loopt hem tegemoet met het geweer in de aanslag.

Terwijl hij de politieagent onder schot houdt, zegt de jonge kaper vriendelijk gedag tegen de zes personen die in het vliegtuig achterblijven. Ze hebben bijna 19 uur met elkaar doorgebracht en 11.000 kilometer afgelegd. Niemand heeft echt geslapen onderweg en ze zijn opgelucht dat hun nachtmerrie eindelijk voorbij is.

Dat geldt echter niet voor Minichiello. Hij stapt voorzichtig het vliegtuig uit achter zijn nieuwe gijzelaar aan en loopt direct op de zwarte Alfa Romero af.

‘Breng mij naar Napels,’ zegt Minichiello als de twee in de auto zitten.

Pietro Gulí knikt en rijdt van de luchthaven weg richting Napels, ongeveer 220 kilometer naar het zuiden. Zonder dat Minichiello het weet, heeft hij de microfoon van zijn radio aangezet, zodat zijn collega’s alles kunnen horen.

Zodra de Alfa Romeo wegrijdt, komen er meteen vier politieauto’s achteraan. Raffaele Minichiello laat Pietro Gulí met hoge snelheid over de smalle weggetjes door het heuvelachtige landschap rondom Rome rijden in de hoop de achtervolgers af te schudden.

Als ze hen op een gegeven moment kwijt zijn, laat Minichiello Gulí een doodlopende weg in rijden. Aan het einde van de weg stappen beide mannen uit, maar voordat Pietro Gulí aan Minichiello kan vragen waar ze nu heen gaan, rent hij weg en verdwijnt hij uit het zicht.

Als Pietro Gulí ziet dat zijn collega’s in aantocht zijn, houdt hij ze tegen:

‘Voorzichtig, jongens! Hij schiet jullie zo dood. Hij heeft een automatisch wapen met 240 kogels!’

Priester vangt kaper

1 nov., 10.00 uur (lokale tijd), 10 km buiten Rome: 400 agenten, 40 honden en twee helikopters doorzoeken de buitenwijken van Rome. Minichiello zoekt zijn toevlucht in een kleine kerk.

De kerk De Goddelijke Liefde zit helemaal vol deze ochtend. Het is namelijk Allerheiligen en iedereen uit de omgeving is toegestroomd. Er is er echter een die flink opvalt tussen de opgetutte katholieken.

Raffaele Minichiello had zich eerst vijf uur lang in de buurt verstopt en is nu met de anderen de kerk binnengegaan. Hij heeft zijn geweer en uniform verstopt, en hij staat daar dus in zijn shirt en sokken. Hij wist niet dat het vreselijk koud kon zijn in Italië in deze tijd van het jaar.

Als priester Don Pasquale Silla zijn ogen over de kerkgangers laat gaan, ziet hij de jongeman met de wonderlijke kleding. Hij herkent zijn opvallende gezicht meteen van het nieuws.

Silla rent naar twee politieagenten toe die hun ronde maken in de buurt, en hij vertelt ze wie hij heeft gezien. Niet veel later omsingelt de politie de kerk, waar ze zonder al te veel drama Minichiello arresteren. Hij geeft zich eigenlijk direct over.

‘Landgenoten, waarom pakken jullie mij op? Ik heb toch niets verkeerd gedaan!’ roept Raffaele Minichiello als hij na een vlucht van 23 uur wordt weggevoerd.

Als hij achter in de politieauto zit, overweegt hij even om de Beretta van een van de agenten af te pakken en de politieauto te kapen, maar hij laat het idee snel varen.

‘Gelukkig bedacht ik mij op dat moment,’ zei hij later.

Opera in Romeinse rechtbank

5 nov. 1970, rechtbank in Rome: De rechtszaak tegen Minichiello begint een jaar na zijn aanhouding in Rome. Hij wordt veroordeeld tot zes jaar gevangenisstraf, maar in hoger beroep wordt dat 18 maanden.

De Italianen weten het zeker: Raffaele Minichiello is geen schurk. Eerder andersom. Hij is een oorlogsheld die door de VS in de steek werd gelaten. Dit leidde ertoe dat hij terug wilde naar Italië en zijn zieke vader.

Zijn moeder zei tegen de pers:

‘Hij is een oorlogsslachtoffer en we moeten hem vergeven. Hij heeft vreselijke dingen meegemaakt en dat is in zijn hoofd gaan zitten.’

Als de advocaat van Raffaele Minichiello, Edmond Zappacosta, op 5 november 1970 zijn verdediging begint, heeft zijn verhaal wel wat weg van een Napolitaanse opera. Hij sluit af met een opmerking over zijn cliënt, die uiteindelijk maar zes maanden hoeft te brommen, waarmee hij de harten van alle Italianen steelt:

‘Had Raffaele Minichiello op de maan gewoond, dan had hij nog zijn weg naar ons teruggevonden om Italiaanse lucht in te ademen en zijn ouders in de armen te sluiten.’