Nicolas Fousset was rijk, maar bescheiden. Hij leefde in stijl op zijn afgelegen boerderij niet ver van de plaats Orgères in het westen van Frankrijk.
Zijn buren kenden hem als een vriendelijke man die geen vlieg kwaad deed. Helaas gold dat niet voor de overvallers die in de nacht van 3 op 4 januari 1798 de deur van het woonhuis op het landgoed van monsieur Fousset forceerden.
Ze riepen dat de herenboer al zijn spaargeld moest inleveren. Toen hij weigerde, staken de rovers de haard aan.
Zodra het vuur goed op gang was gekomen, hielden ze Fousset stevig vast en duwden ze zijn voeten in het vuur. Ze lieten hem pas los toen de boer het uitschreeuwde van de pijn en riep waar hij zijn geld verstopt had.
‘De angst grijpt om zich heen, we moeten iets doen.’ Het Directoire, de Franse regering, 1 december 1796
Frankrijk is in chaos
Fousset was bepaald niet de eerste die een bezoekje kreeg van de bende, die zich Les Chauffeurs noemde: de stokers.
‘Een nieuw soort criminelen maakt het land onveilig. Ze worden chauffeurs genoemd omdat ze de voeten van hun slachtoffers verbranden om erachter te komen waar het geld is. Dit zijn geen geïsoleerde gevallen; het gaat om talrijke, goed georganiseerde bendes. De angst grijpt om zich heen, we moeten iets doen,’ meldde de regering in 1796.
Maar dat was makkelijker gezegd dan gedaan. Na de Franse Revolutie van 1789 was het land in staat van burgeroorlog en hadden misdadigers vrij spel.
Les Chauffeurs grepen hun kans. In vermomming gingen ze naar afgelegen boerderijen om het spaargeld van de bewoners te roven.
Overvallers martelden hun slachtoffers
Omdat op het platteland geen banken waren, hadden veel mensen in de 18e eeuw hun geld in huis. Dat wisten Les Chauffeurs.
Roet en masker verborgen gezicht
Om niet herkend te worden droegen de overvallers maskers, en ze smeerden hun gezicht in met roet.
Voeten waren favoriet
De criminelen pijnigden de voeten van hun slachtoffers. Het voordeel van deze methode was dat het slachtoffer niet alleen veel pijn leed, maar ook met eigen ogen zag hoe zijn huid verkoolde.
Er vielen veel doden
De bende droeg wapens en gebruikte die ook. Iemand die zich verweerde, werd meteen gedood.
Van slachtoffers die zich verzetten, werden de voeten overgoten met likeur of ingesmeerd met vet, waardoor ze beter brandden.
In de streek rond Chartres liep een boer brandwonden over zijn hele lichaam op toen de bende hem vier keer in de haard gooide om hem aan het praten te krijgen.
De bende was twee jaar actief en trok een spoor van bloed door het land. 12 dagen na de overval overleed Nicolas Fousset aan zijn verwondingen.
Mensen in de buurt waren woedend om wat er met de aardige monsieur Fousset was gebeurd. De gendarmes, die hun handen al vol hadden, voelden zich gedwongen meer te patrouilleren.
Zwervers brengen agent op het spoor
Korte tijd later arresteerde de gendarme Pierre-Pascal Vasseur een haveloos stel, een man en een vrouw, die rond Orgères over de wegen zwierven en tegen mensen schreeuwden.
Tijdens het verhoor liet de man los dat hij lid was van Les Chauffeurs.
‘De overige 21 kwamen onder de guillotine op het marktplein van Chartres.’
Hij noemde de naam van een groot aantal mededaders, vermoedelijk om strafvermindering te krijgen.
Vasseur wilde de zaak tot op de bodem uitzoeken. Ruim vier maanden reisde hij te paard door het land om bendeleden te verhoren en te arresteren.
Zo’n 300 mannen, vrouwen en kinderen werden verhoord. Vasseur betrapte de harde kern van de bende op heterdaad toen ze in een bos een overval aan het beramen waren op een kasteel en zes boerderijen bij Toury.
In maart 1800 werden er 45 mannen en 37 vrouwen voor de rechtbank gebracht. Intussen was de situatie in Frankrijk veranderd. In november 1799 had generaal Napoleon de macht gegrepen en zichzelf uitgeroepen tot consul met ruime bevoegdheden.
De tucht en orde in het land moesten hersteld worden.
Het verslag van het proces tegen Les Chauffeurs is een dikke pil. Gedurende 134 dagen werden 594 getuigen gehoord.
En de rechters deden hun werk. 23 bendeleden kregen de doodstraf.
Twee van hen stierven in de overvolle gevangenis. De overige 21 kwamen op 4 oktober 1800 onder de guillotine op het marktplein van Chartres. Ze droegen rode hemden opdat iedereen hen goed kon zien.
Veel andere bendeleden kregen een lange celstraf. Napoleon deed er nog een paar jaar over om andere bendes op te rollen, maar van Les Chauffeurs werd niets meer vernomen.