Wist je dat Cleopatra met slangengif experimenteerde op haar slaven, dat Shakespeares favoriete gif gewoon langs de Nederlandse wegen groeit en dat arsenicum in de 19e eeuw tegen syfilis werd gebruikt? Lees meer over de populairste vergiffen om een moord mee te plegen, die allemaal in de natuur of bij de apotheek te vinden zijn.
Gevlekte scheerling doodde Socrates
De gevlekte scheerling groeit in Nederland langs dijken, wegen en weilanden.
De gevlekte scheerling lijkt een heel onschuldige plant. Hij bloeit in de zomer, kan 2,5 meter hoog worden en is familie van de berenklauw. Maar alle delen van de gevlekte scheerling zijn extreem giftig en kunnen verlamming en ademhalingsfalen veroorzaken.
De plant, waarvan de wortels lijken op de bekende eetbare wortels, is duizenden jaren als gif gebruikt. Het beroemdste geval stamt uit het oude Griekenland, waar de filosoof Socrates in 399 v.Chr. ter dood werd veroordeeld voor zijn slechte invloed op de jeugd.
Volgens historici koos Socrates zelf voor de gifbeker, met extract van de gevlekte scheerling. Nadat hij het gif gedronken had, liep de filosoof nog even rond tot hij zijn benen zwaar voelde worden. Hij ging liggen en zei dat zijn lichaam gevoelloos werd en dat hij vanaf zijn voeten kou omhoog voelde gaan. Toen bereikte het gif zijn hart.
Naar alle waarschijnlijkheid was Socrates bij bewustzijn toen de dood intrad, ook al kon hij niet meer bewegen of spreken.
Cyanide was favoriet bij huurmoordenaar
Richard Kuklinski vermoordde naar eigen zeggen meer dan 100 mensen voor de maffia en gebruikte bij voorkeur cyanide.
De symptomen beginnen onschuldig, met toenemende hoofdpijn. Dan treedt duizeligheid in en stijgt de hartslag. Uiteindelijk krijgt het slachtoffer ademhalingsproblemen, waarna hij gaat braken, het bewustzijn verliest en sterft aan een hartstilstand.
Je zou het misschien niet denken, maar cyanidevergiftiging komt veel voor, bijvoorbeeld door rookinhalatie bij woningbranden, waarbij het gif vrijkomt uit brandende materialen als papier en plastic.
Maar het gif is ook gebruikt bij moorden. Met name de Amerikaanse huurmoordenaar Richard Kuklinski zwoer bij cyanide toen hij in de jaren 1960 en 1970 in opdracht van de maffia meer dan 100 mensen vermoordde.
Kuklinski, ook wel The Iceman, zei dat hij ervan genoot zijn slachtoffers te zien lijden nadat hij het gif had geïnjecteerd.
Hij kreeg in 1988 levenslang en stierf 18 jaar later in de Trenton State Prison, New Jersey.
Cleopatra was expert in slangengif
Koningin Cleopatra experimenteerde met slangengif op haar slaven. Daarom wist ze wat de juiste dosis was toen ze besloot zelfmoord te plegen.
Hoewel slangengif tot een heftige, snelle dood kan leiden, wordt het zelden door gifmoordenaars gebruikt. Het gif is moeilijk verkrijgbaar en lastig te doseren.
Toch experimenteerde de Egyptische koningin Cleopatra met het executeren van mensen met behulp van slangen, zo weten we van de Griekse historicus Strabo. In zijn geschriften vertelt hij hoe de koningin de werking en dodelijkheid testte op haar slaven, die ze door cobra’s liet bijten.
Vervolgens volgde de koningin met belangstelling de verschrikkelijke doodsstrijd van de slachtoffers. Een cobrabeet leidt tot blaarvorming, verlammingen, pijn en krampen, tot ten slotte de ademhaling stopt.
Volgens Strabo, die als eerste de dood van Cleopatra beschreef, pleegde de koningin zelfmoord. Ze zou zich hebben laten bijten door cobra’s toen haar Egyptische imperium op instorten stond.
Arsenicum, de stille killer van huisvrouwen
Arsenicum lost op in lauw water en is geur- en smaakloos.
In de 19e eeuw won arsenicum terrein als nieuw wondermiddel, dat allerlei toepassingen had: rattengif, kledingverf, shampoo, het zat zelfs in het toenmalige reumamedicijn. Maar de stof is wel dodelijk, en omdat arsenicum zo makkelijk verkrijgbaar was, werd het het favoriete gif van getrouwde vrouwen.
Vrouwen konden niet scheiden, dat was bij wet verboden. Daarom waren er vrouwen die hun man vermoordden.
Alleen al in de jaren 1840 beoordeelden rechtbanken in Engeland en Wales 69 zaken waarin vrouwen werden beschuldigd van het gebruik van arsenicum voor moord of een poging daartoe. En alles duidt erop dat slechts een fractie van de moorden voor de rechter kwam.
Veel vrouwen kwamen ermee weg, omdat het gif destijds moeilijk aan te tonen was en de symptomen op die van de veelvoorkomende cholera leken: diarree, hevig braken, verwardheid en onsamenhangende spraak.
Russen moorden met polonium
1 gram verdampt polonium kan al een miljoen mensen doden. In 2006 werd het gif de Russische dissident Aleksandr Litvinenko fataal.
Polonium is een radioactief element dat uiterst giftig is als je het inademt, inslikt of aanraakt. Een paar milligram is al genoeg om een langzame en pijnlijke dood te sterven.
Gedurende meerdere dagen lijdt het slachtoffer aan diarree, haaruitval en andere symptomen van stralingsvergiftiging. En er is op dit moment geen behandeling.
Het beroemdste geval van poloniumvergiftiging vond plaats in 2006, toen Russische spionnen het gif in een kopje groene thee deden en dit aan de dissident Aleksandr Litvinenko gaven, die een verleden had bij de KGB.
Litvinenko leed drie weken lang voordat hij stierf. Naderhand troffen Britse onderzoekers in Litvinenko’s huis en elders sporen van polonium aan, die de daders hadden achtergelaten. Hoewel er slechts microscopische hoeveelheden van de radioactieve stof bij hem thuis werden aangetroffen, kon zijn gezin er zes maanden niet wonen.
Bittere smaak verraadt strychnine
Een opvallend kenmerk van strychninevergiftiging zijn ernstige krampen, waarbij de rug zich onnatuurlijk achterover kromt.
Strychnine zit in de zaden van de braaknoot. Deze plant werd veel gebruikt tegen buikpijn, hoofdpijn en menstruatiepijn. Maar in de verkeerde hoeveelheden verlamt strychnine de ademhaling, waardoor de slachtoffers in korte tijd stikken.
Hoeveel mensen er met dit gif zijn vermoord, is onzeker. Maar de bekendste gevallen stammen uit de jaren 1880, toen de arts Thomas Neill Cream minstens acht patiënten en prostituees vermoordde met strychnine. Hij schreef hun pillen voor met het gif of gaf hun water of thee met strychnine te drinken. Cream werd in 1892 veroordeeld en opgehangen bij de beruchte gevangenis Newgate in Londen.
De slachtoffers van strychninevergiftiging zullen de extreem bittere smaak van het gif zeker opmerken, en de dood treedt langzaam in. Daardoor kan de vergiftiging tegenwoordig worden behandeld als deze op tijd wordt ontdekt.
Belladonna was Shakespeares favoriet
De nachtschadefamilie bevat diverse oude medicinale en giftige planten – naast wolfskers ook alruin, bilzekruid en doornappel.
Wolfskers, een plant uit de nachtschadefamilie, wordt sinds de middeleeuwen ook belladonna genoemd – mooie vrouw.
Die naam is goed gekozen, want de plant werd voor make-up gebruikt: het bessensap gaf de wangen een mooie rode tint. Ook werd het sap verdund gebruikt in oogdruppels, die de pupillen groter maakten. Daardoor werden de vrouwen volgens het schoonheidsideaal van die tijd aantrekkelijker.
De plant bevat echter, zoals meer nachtschadeplanten, meerdere giftige stoffen, en zowel de bessen als het sap zijn in kleine hoeveelheden al giftig.
Belladonna is vooral bekend om zijn rol in Shakespeares Macbeth, waarin de hoofdpersoon het gif gebruikt om zijn vijanden te vermoorden.
Gif doodt veroordeelde misdadigers
De eerste Amerikaanse executie met gif vond plaats in 1982 in een gevangenis in Texas.
Tegenwoordig is gif in een aantal landen toegestaan voor actieve euthanasie en het uitvoeren van doodvonnissen. Onder andere in 27 Amerikaanse staten worden terdoodveroordeelden geëxecuteerd middels injecties met doorgaans drie verschillende stoffen.
De eerste injectie bevat een stof die het slachtoffer buiten bewustzijn brengt. Dan volgt een injectie die de ademhaling stopt, waarna het gif in de laatste injectie het hart verlamt en een hartstilstand veroorzaakt.
Het gif wordt langzaam gedoseerd om elk middel de juiste tijd te geven om te werken en de dood zo pijnloos mogelijk te maken. De methode komt in grote lijnen overeen met die die artsen gebruiken voor actieve euthanasie in landen waar dit is toegestaan.