Album/Coll. Jonas/Kharbine-Tapabor/Imageselect
Madame de Brinvilliers, hôtel-Dieu, gifmoord

Dame van adel pleegde de perfecte moord

Bijna iedereen wenst weleens stiekem dat iemand verdwijnt, maar bijna niemand gaat zo ver als Madame de Brinvilliers in de 17e eeuw.

In 1666 werd de welgestelde Franse ambtenaar Anoine Dreux d’Aubray plotseling heel ziek.

Monsieur d’Aubray kreeg last van ernstige buikpijn en braakneigingen toen hij op zijn landgoed in Noord-Frankrijk verbleef.

Ondanks de goede zorgen van zijn dochter Marie-Madeleine Marguerite de Brinvilliers overleed hij een paar maanden later.

Toen de arts bij het opmaken van de overlijdensakte geen echte doodsoorzaak kon vinden, schreef hij ‘artritis’ op – een kwaal waar monsieur d’Aubray jaren mee had geworsteld.

Na die diagnose kon Madame de Brinvilliers opgelucht adem halen.

Het gif in de soep die ze aan haar vader had gegeven, werkte naar behoren, en niemand kreeg argwaan. Ze wist absoluut zeker dat ze de perfecte moord had gepleegd.

‘De wetenschap kon destijds geen gif opsporen als iemand overleden was, en onder meer alchemisten verdienden goud geld door gif te verkopen’.

Gif was populair

De misdaad was al lange tijd in de maak. Marie-Madeleine Marguérite d’Aubray was op 21-jarige leeftijd getrouwd met de welgestelde markies Antoine Gobelin de Brinvilliers – erfgenaam van de beroemde gobelinfabrieken.

De markies was respectabel, maar saai en verslaafd aan gokken. Als troost had zijn jonge echtgenote een minnaar: de officier en rokkenjager Godin de Sainte-Croix.

Die ongepaste affaire maakte haar vader razend. Via zijn contacten aan het hof liet hij Sainte-Croix arresteren en in de beruchte Bastillegevangenis zetten.

In de gevangenis wemelde het van de gifmengers. Destijds kon men geen gif opsporen in het lichaam van de overledene, en onder meer alchemisten verdienden goud geld door gif te verkopen.

Sainte-Croix lette goed op, en toen hij na een paar jaar weer vrij was, wist hij alles over gif. Hij en Madame de Brinvilliers gingen meteen aan de slag met hun snode plannen.

Tijdens een bezoek aan het lokale ziekenhuis experimenteerde de markiezin met gif op de patiënten. In 1666 wist ze precies met welke dosis ze iemand kon doden. Kort daarna vergiftigde ze haar vader.

Brinvilliers erfde een vermogen, maar door de dure levensstijl van Sainte-Croix’ werd dat er in hoog tempo doorheen gejaagd. De twee besloten daarom ook de drie broers en zussen van madame te vermoorden, zodat zij het hele familievermogen zou erven.

In 1670 stierven haar twee broers, Antoine en Francois, na het eten van taart.

Madame de Brinvilliers, gifmoord, hôtel-Dieu

Madame de Brinvilliers was niet weg te slaan uit het armenziekenhuis hôtel-Dieu op de rechteroever van de Seine in Parijs.

© Album/Coll. Jonas/Kharbine-Tapabor/Imageselect

Zieken werden onderworpen aan dodelijke experimenten

Madame de Brinvilliers had toegang tot het hospitaal

Zoals de meeste vrouwen van adel bracht Madame de Brinvilliers regelmatig een bezoekje aan het lokale ziekenhuis. Officieel was dat om de zieken op te beuren, maar madame had een heel ander doel

Het gif zat verstopt in delicatessen

Tijdens haar bezoekjes aan het ziekenhuis trakteerde Madame de Brinvilliers vaak op lekkernijen met gif. Wijn, zelfgemaakte soep en marmelade waren voedselwaren waaraan makkelijk gif kon worden toegevoegd.

Patiënten waren hulpeloos

De patiënten waren vaak al zo ziek dat een plotselinge dood niet zo opviel. De meeste patiënten waren bovendien arm en eenzaam, dus ze werden amper gemist.

Ongeluk leidde tot onthulling

De zus van Madame de Brinvilliers en haar man waren als volgende aan de beurt, maar toen ging het mis in het giflab van Sainte-Croix. Er was een explosie en hij stierf ter plekke.

Toen de politie de locatie doorzocht, werd er een rode leren doos gevonden. Daarin zaten brieven van Madame de Brinvilliers, ampullen en gifpoeder.

Het was overduidelijk wat er aan de hand was.

Toen Madame de Brinvilliers hoorde van de huiszoeking, sloeg ze meteen op de vlucht. Ze verstopte zich in een klooster in Luik, buiten het rechtsgebied van de politie.

Pas toen een agent verkleed als abt haar naar buiten lokte door te zeggen met haar te willen wandelen, werd madame gearresteerd en in Parijs gevangengezet.

‘De helft van alle welgestelde mensen doet dit soort dingen, en als ik zou willen, zou ik ze allemaal kapot kunnen maken’. Madame de Brinvilliers.

Ze bekende en werd ter dood veroordeeld, maar ze betuigde geen spijt.

‘Ik zal beroemd worden’, verklaarde ze enthousiast terwijl ze op haar terechtstelling wachtte.

Ze wist ook te vertellen dat het gebruik van gif vaak voorkwam in de hogere klasse. Alleen de rijken konden de prijs van een dosis betalen: 3000 livres – zeven keer zoveel als het gemiddelde jaarinkomen van een arme Fransman.

Madame de Brinvilliers, opera, gifmenger

Madame de Brinvilliers’ dramatische leven was zelfs in de 19e eeuw nog populair. Dit boek is uit 1887.

© Image taken from page 165 of ’[The Marchioness of Brinvilliers, the poisoner of the seventeenth century. A romance of old Paris.]

‘De helft van alle welgestelde mensen doet dit soort dingen, en als ik zou willen, zou ik ze allemaal kapot kunnen maken’, zei ze. Madame de Brinvilliers hield de kaken stijf op elkaar.

Maar een jaar later werd er een nieuw schandaal onthuld door de arrestatie van gifmenger La Voisin. Er werden 367 mensen opgepakt en 36 geëxecuteerd. De meesten waren aristocraten.

In 1682 staakte koning Lodewijk XIV het onderzoek. Zijn minnares, Madame de Montespan, bleek namelijk ook gif te hebben gekocht, waarschijnlijk om een rivale te doden.