Een vreemdeling stapt uit de trein in het stadje Tucumcari in het Wilde Westen. Zijn naam is Douglas Mortimer. Zijn hoed is zwart, zijn laarzen glimmen.
Mortimer loopt naar het telegraafkantoor en kijkt naar een plakkaat: ene Guy Callaway wordt gezocht voor moord. De beloning voor de aanhouding bedraagt 1000 dollar. In potlood staat een nog hoger bedrag: 100.000.
‘Guy kwam hoogstpersoonlijk langs en voegde nog twee nullen toe’, grijnst de telegrafist achter zijn toonbank.
‘Hij zei: “Een lullige 1000 dollar is veel te weinig. Ik ben veel meer waard”’, vervolgt de telegrafist, die niet verwacht dat iemand Guy Callaway durft aan te houden.
Mortimer neemt de poster mee en steekt de straat over naar het hotel, waar de gastheer aan de bar staat. Mortimer rolt de poster uit: ‘Waar is hij?’
De norse gastheer zegt niets, maar kijkt veelzeggend naar het plafond. Mortimer weet genoeg. Even later ligt Guy Callaway dood in de stoffige hoofdstraat – doorzeefd met kogels van de premiejager.
Douglas Mortimer draagt een indrukwekkende revolver bij zich - een Colt Buntline Special met een loop van 30 cm. De revolver werd echter niet gebruikt in het Wilde Westen – hij werd alleen tussen 1957 en 1992 gemaakt.
Dit is een scène uit de film For a Few Dollars More uit 1965, met Lee Van Cleef en Clint Eastwood in de hoofdrollen als twee meedogenloze schutters die een fortuin verdienen met het vangen en doden van de engste criminelen in het Wilde Westen.
Maar is het echt waar dat justitie gigantische bedragen betaalde aan schutters in ruil voor hulp bij de handhaving? Over die vraag buigt Historia zich vandaag.
VOOR EN TEGEN: Gezocht – dood of levend
‘Wanted’-posters waren een bekend verschijnsel in de VS van de 19e eeuw. Op sommige posters stond een tekening of foto van de gezochte crimineel. Daaronder zag je de beloning.
Sheriffs aan de overkant van de Mississippi moesten uitgestrekte gebieden bewaken en een koloniale gemeenschap in toom houden – en dat alles voor een loon waarvoor je je leven niet zou riskeren. Alle hulp die ze konden krijgen was meer dan welkom.
De premiejager speelt een onmisbare rol in talloze westerns. Het personage is net zo belangrijk als de sherrif, de barman, de pokeraar en de begrafenisondernemer – er is zeker inspiratie voor opgedaan in het echte leven.
Er waren maar een paar criminelen die 5000 dollar opbrachten, zoals Billy the Kid. Een beloning van 10 dollar was gebruikelijker – en daarvoor deden gelukszoekers het niet. Vaak inde de sherrif het geld zelf.
In historische bronnen worden premiejagers niet genoemd, maar sheriffs werden wel af en toe bijgestaan door detectives, bijvoorbeeld van het bureau Pinkerton.
Premiejager is een misleidende term voor bail enforcement agent: deze werkte voor particuliere bureaus die geld voor de borgtocht aan verdachten leenden. Liepen ze weg zonder te betalen, dan was de jacht geopend. Als de agent de verdachte ving, gaf het agentschap hem een beloning. In de films betaalt justitie.
Billy the Kid was een van de weinige criminelen waar een fraaie beloning voor te vangen was.
De lange arm der wet werd niet geholpen
19e-eeuwse Amerikaanse kranten vertellen ons niets over de premiejager die in 1954 voor het eerst verschijnt in de westernfilm The Bounty Hunter, met Randolph Scott in de titelrol.
In de film zie je Scott staan met een bundeltje dollarbiljetten als hem gevraagd wordt waarom hij juist dit beroep heeft gekozen.
‘Ik ben ze nu aan het tellen!’ antwoordt Scott droog.
Maar dat pak geld is niet bepaald realistisch. 10.000 dollar als beloning voor een gezochte man in de 19e eeuw zou nu maar liefst 300.000 euro zijn. Dat enorme bedrag is alleen maar gekozen om de bioscoopbezoekers van nu te overtuigen.
Hoewel het misschien logisch lijkt dat de scherpschutters van het Wilde Westen de sherrifs een handje hielpen, is de premiejager een spannend verzinsel.