Bridgeman Images

Bloeddorstige piratenvrouwen maakten Cariben onveilig

Anne Bonny en Mary Read gedroegen zich niet zoals het een vrouw in de 18e eeuw betaamde: ze dronken, vloekten en vochten als kerels en ontpopten zich zelfs tot bloeddorstige piraten in het Caribisch gebied.

Piratenkapitein John Rackham en zijn bemanning hebben een flink stuk in hun kraag. Het is 20 oktober 1720, en de tweemaster van de piraten ligt voor anker in de Dry Harbour Bay aan de noordkust van Jamaica.

De mannen vieren hun laatste overwinning en zijn al even aan het pimpelen als een van hen opeens de open zee op wijst.

Een schip met volle zeilen vaart recht op hen af. Op de achtersteven wappert de Britse vlag. Kapitein John Rackham, beter bekend als Calico Jack, grijpt zijn verrekijker en tuurt ingespannen naar het naderende vaartuig.

Dan begint hij op luide toon links en rechts bevelen uit te delen. Licht het anker, zet alle zeilen bij – en snel een beetje!

De dronken piraten komen moeizaam overeind en voeren hun taken zo goed en zo kwaad als het gaat uit. Langzaam bollen de zeilen op en komt het schip in beweging.

De piraten kunnen nog net voorkomen dat het aanstormende schip hen bij het verlaten van de baai de pas afsnijdt en varen langs de kust verder.

Maar het vijandelijke schip haalt hen snel in. Door zijn verrekijker ziet Calico Jack op het dek bewapende mannen klaarstaan om zijn boot te enteren.

De moed zakt de doorgaan onverschrokken kapitein in de schoenen. Hij blijft echter rustig, verlaat de brug en begeeft zich benedendeks om zich te verstoppen.

De andere piraten volgen zijn voorbeeld, op twee na – de enige vrouwelijke piraten aan boord: Anne Bonny en Mary Read.

Ze maken de mannen uit voor een stelletje lafaards en sommeren hen terug te komen en te vechten als een vent.

Als niemand luistert, trekt Mary Read haar beide pistolen en stormt naar het luik van het vooronder. Ze zal die watjes leren.

Vrouwen gaan gekleed als man

Een jaar voor deze ontmoeting met een Brits vlaggenschip – die slecht voor de piraten zou aflopen – zien Anne en Mary elkaar voor het eerst.

Mary wordt begin 1719 door Calico Jack gerekruteerd,Anne behoort dan al tot zijn vaste bemanning. Samen gaan ze voorop bij plunderingen van Spaanse koopvaardijschepen beladen met zilver en andere kostbare schatten.

Het gerucht over de manhaftige vechtjassen Bonny en Read verspreidt zich razendsnel door de vaarwateren van de Cariben.

De twee jonge vrouwen zijn dikke vriendinnen. Ze hebben, behalve hun bloeddorstigheid, veel gemeen met elkaar.

Beiden zijn in de twintig, groeiden op in jongenskleren, en verbergen inmiddels een vrouwenlichaam onder hun mannenkleding.

Ook hun houding is stoer. Alleen de fijne gelaatstrekken verraden dat ze niet de potige kerels zijn voor wie ze zich uitgeven.

Ze verschillen slechts in één enkel opzicht: hun sociale achtergrond. Anne is de dochter van een rijke plantagebezitter en koopman in South Carolina.

Ze weet niet wat armoede is totdat ze tegen de wens van haar vader in trouwt met de straatarme, werkloze zeeman James Bonny.

Annes vader is woedend en zet haar het huis uit met de boodschap dat hij haar nooit meer wil zien.

Zonder ook maar een cent op zak reist het kersverse paar naar Nassau, een berucht piratennest op de Bahama’s waar James werk hoopt te vinden.

Hier ontmoet Anne Calico Jack, die haar onmiddellijk probeert te versieren. Daar heeft Anne geen bezwaar tegen, want James is ze inmiddels al weer beu.

Uiteindelijk stemt Anne erin toe om in zee te gaan met Jack, die geen tijd verspilt en haar vrijwel meteen zwanger maakt.

Na een geslaagde strooptocht varen ze naar Cuba, waar Anne een zoon baart. Maar het moederschap is niet haar sterkste kant.

Al na een paar maanden laat ze haar kind achter bij een pleegmoeder en trekt ze er, verkleed als man, opnieuw met Calico Jack op uit.

Bij het spel ‘the sweats’ werd een ring van kaarsen aangestoken op het dek. De gevangene moest tussen de kaarsen heen en weer rennen terwijl de piraten hem met messen en zwaarden in zijn achterwerk staken.

© Marine Research Society/Bridgeman Images

Mary is een huursoldaat

De Engelse Mary Read is de dochter van een zeeman die na een van zijn reizen niet meer terugkeert.

Mary’s moeder, die met een baby en zonder geld achterblijft, klopt bij haar schoonmoeder aan voor financiële steun.

Eén probleempje: Mary’s oma houdt niet van meisjes. Moeder Read leidt haar echter om de tuin door Mary als jongen te verkleden. Oma zal haar schoon- en kleindochter blijven steunen tot aan haar dood.

Op dat moment is Mary 13 jaar en wordt ze – nog steeds in jongenskleren – bediende bij een rijke dame. Als het werk haar verveelt, reist de avontuurlijke Mary naar Vlaanderen en meldt ze zich aan bij een infanterieregiment.

Ze is dan allang tot de conclusie gekomen dat een leven als man gemakkelijker is dan een leven als vrouw. Het infanterieregiment is betrokken bij een aantal bloedige slagen, waarin Mary dapper haar mannetje staat.

Ze deelt een tent met een knappe, jonge Vlaamse soldaat, op wie ze verliefd wordt. Als Mary zich op een dag omkleedt in de tent, ziet hij min of meer onbedoeld haar borsten.

De soldaat is zowel stomverbaasd als opgetogen – hij denkt een minnares te hebben gescoord voor de rest van de veldtocht. Maar dat heeft hij mis.

Mary maakt hem duidelijk dat ze niet doet aan seks voor het huwelijk. Als hij haar wil hebben, moet hij met haar trouwen.

En zo gebeurt het. Het tweetal neemt ontslag bij het regiment, trouwt en koopt een herberg in de buurt van de stad Breda.

Ze zijn stapelverliefd, maar aan hun geluk komt abrupt een einde als Mary’s man ziek wordt en sterft.

De ontroostbare Mary besluit alle schepen achter zich te verbranden en koers te zetten naar de Nieuwe Wereld. Maar het schip waarmee ze naar de West vaart, wordt veroverd door Britse piraten.

Als enige Brit aan boord wordt Mary goed behandeld. De piraten, die denken dat ze een man is, vragen of Mary zich bij hen wil aansluiten.

Dat aanbod neemt ze graag aan. Daardoor is ze al een volleerde piraat als ze in 1719 op de Bahama’s Calico Jack ontmoet en zich bij zijn gezelschap voegt.

Driehoeksdrama aan boord

Op het piratenschip maakt Mary kennis met Anne Bonny. Anne ziet Mary als een buitengewoon knappe jongeman, en krijgt al snel meer dan gewone belangstelling voor ‘hem’.

Op het laatst vertrouwt ze de ‘jongen’ toe dat ze zelf in werkelijkheid een vrouw is. Mary antwoordt dat voor haar hetzelfde geldt.

Volgens sommige overleveringen krijgen de twee vrouwen een affaire. Volgens andere zijn ze alleen teleurgesteld als ze erachter komen dat ze van dezelfde sekse zijn.

Calico Jack is in elk geval woest als hij vermoedt dat er achter zijn rug gerotzooid wordt. Groen van jaloezie laat hij Anne naar zijn kajuit komen en dreigt hij zijn rivaal de strot af te snijden.

Om haar minnaar te sussen verklapt Anne dat Mary een vrouw is. Jack kalmeert meteen en accepteert ten slotte dat Mary aan boord blijft. Vrouw of niet – ze is een prima piraat.

De volgende romance aan boord dient zich aan wanneer Calico Jack een charmante jongeman van een veroverd schip dwingt om zich bij de bemanning aan te sluiten.

Mary wordt verliefd op hem en probeert zijn vertrouwen en vriendschap te winnen. Dat valt niet mee, want de jongen is tegen piraterij.

Mary, die niet terugschrikt voor een leugentje om bestwil, doet net of zijzelf ook niet gelukkig is met het leven als zeerover. Als laatste verleidingspoging zet ze een beproefde truc in en laat ze ‘per ongeluk’ haar borsten zien.

Dat werkt.

De twee beginnen een vurige verhouding – na eerst trouwbeloften te hebben afgelegd. Mary noemt het later een ‘huwelijk van het geweten’, dat even geldig is als een kerkelijk huwelijk.

Kort na het begin van de geheime verhouding krijgt Mary’s geliefde ruzie met een van de andere piraten aan boord en wordt hij uitgedaagd voor een duel.

Dat zal plaatsvinden zodra het schip bij een strand aanlegt.

Mary maakt zich grote zorgen over haar geliefde. De onervaren zeerover is geen vechtersbaas en maakt geen schijn van kans tegen de doorgewinterde piraat die hem heeft uitgedaagd.

Maar hij komt er ook niet onderuit zonder als lafaard te worden gezien. Mary besluit het heft in eigen hand te nemen.

Ze beledigt de uitdager tot op het bot en staat erop dat hij eerst tegen haar vecht en pas daarna de nieuweling aanpakt.

Uiteraard komt er nooit een ‘daarna’. Mary is geen groentje op het gebied van vechtpartijen en heeft al minstens twee duellen achter de rug als ze met haar zwaard het strand betreedt.

Ze gaat haar tegenstander als een razende furie te lijf en doodt hem met een goed gemikte stoot. Haar echtgenoot is gered.

Het laatste gevecht van de piraten

Niet lang daarna, op de noodlottige 20 oktober 1720, lijkt Mary’s geluk op te raken. De feestelijk begonnen dag heeft opeens een andere wending genomen.

Het Britse schip loopt namelijk snel in, en als de zeerovers gevangen worden genomen, wacht hun een zekere dood.

Terugvechten zou dus een verstandige keuze zijn, maar de mannen verstoppen zich nog steeds onder dek.

Mary rent naar het luik om haar kameraden het dek op te jagen. Vechten moeten ze. Door het gat ziet ze een aantal mannen op het tussendek staan.

Ze grijpt haar vuurwapens en dreigt de mannen als laffe honden af te schieten als ze niet onmiddellijk naar boven komen.

Misschien denken de piraten dat Mary bluft, maar dan vergissen ze zich lelijk. Er klinken een paar schoten en twee mannen vallen neer. De een gewond, de ander dood.

Mary’s actie heeft echter niet het gewenste effect – de piraten vluchten nu voor háár. En dan is het te laat.

Het Britse kaperschip onder commando van kapitein en premiejager Jonathan Barnet heeft de piraten ingehaald en de ervaren kapers enteren het schip.

Volgens ooggetuigen verzetten Mary Read, Anne Bonny en enkele van hun mannelijke collega’s zich tot het uiterste.

Maar de overmacht is te groot en ze hebben ten slotte geen andere keus dan zich over te geven.

Calico Jack en de rest van zijn mannen worden zonder noemenswaardige tegenstand uit hun schuilplaatsen gesleurd.

Lang nadat Mary Read en Anne Bonny hun laatste schip plunderden, werd zij een van de machtigste piraten ter wereld. Ching Shih was een prostituee die in 1801 trouwde met de beruchte Kantonese piraat Zheng Yi.

© Cultural-china.com

Iedereen krijgt de doodstraf

De gevangen piraten worden berecht in Spanish Town op Jamaica. De rechtszaal puilt uit van de mensen, die het drama op de voet volgen.

De belangstelling is zo groot, dat het gerechtsdossier direct na de uitspraak wordt gepubliceerd en verkocht in de vorm van een boek.

Daardoor weten we nu vrij nauwkeurig hoe het er destijds aan toeging.

Zodra de rechtszaak begint, kondigen Anne en Mary aan dat ze zwanger zijn. Volgens de Britse wet kan een zwangere vrouw wel de doodstraf krijgen, maar mag het vonnis pas na de bevalling voltrokken worden.

De arts die de vrouwen onderzoekt, concludeert dat ze de waarheid spreken. De getuigen die worden gehoord, spreken echter niet in het voordeel van de twee dames.

Anne en Mary waren nog meedogenlozer dan hun mannelijke collega’s. Ze hitsten de anderen op tot moord en geweld, vertellen mensen die gevangen hebben gezeten op het schip.

Als de mannelijke piraten al zo goed als veroordeeld zijn, doet Mary nog één wanhopige poging om haar geliefde te redden. Ze beweert – naar waarheid – dat hij werd gedwongen tot piraterij en ten diepste een eerlijk man is.

Bij die gelegenheid verwijst Mary ook naar hun ‘huwelijk van het geweten’.

De rechtbank gelooft haar echter niet, en alle piraten – inclusief de twee zwangere vrouwen – worden ter dood veroordeeld.

De executie van Calico Jack staat gepland voor 18 november 1720. Kort daarvoor mag Anne Bonny de veroordeelde opzoeken in zijn cel.

Maar als Jack liefde en troost verwacht had van de vrouw met wie hij zo veel hartstochtelijke nachten doorbracht, dan komt hij bedrogen uit.

‘Als je had gevochten als een man, zou je nu niet hoeven hangen als een hond,’ luidt Annes afscheidsgroet.

Met de echo van die woorden in zijn oren gaat Calico Jack de dood tegemoet. Na de executie wordt zijn lijk neergehaald – en voor de tweede keer opgeknoopt.

Dit keer met ijzeren kettingen. Hier blijft zijn lichaam aan hangen als voer voor de roofvogels en als afschrikwekkend voorbeeld voor andere goudbeluste en bloeddorstige zeerovers.

Bonny wordt respectabele vrouw

Voor Mary wordt de wachttijd in de smerige cel een nachtmerrie. Ze rouwt om de dood van haar tweede geliefde en om het aanstaande einde van haar eigen leven.

Een paar maanden na de rechtszaak overlijdt ze, mogelijk als gevolg van complicaties tijdens de bevalling.

Uit de overlijdensakte van het district St. Catherine op Jamaica weten we dat ze op 28 april 1721 werd begraven.

Hoe het Anne Bonny is vergaan, was lange tijd onbekend. Historici hebben alle relevante archieven op Jamaica en in Londen doorzocht zonder ook maar één spoor te vinden.

Er bestond geen document dat haar vrijlating bevestigde, maar een bericht van executie was er evenmin. Het leek wel of Anne Bonny in rook was opgegaan.

Sommige historici dachten dat Annes vader zijn goede connecties en zijn geld had ingezet om haar vrij te kopen.

Normaal gesproken zouden dergelijke geruchten na honderden jaren niet meer kunnen worden geverifieerd, maar in dit geval dook er onverwacht nieuw bronnenmateriaal op.

Volgens de Oxford Dictionary of National Biography, die in 2013 voor het eerst in lange tijd werd bijgewerkt, hebben nakomelingen van Anne Bonny documenten overgelegd waaruit blijkt dat haar vader haar inderdaad vrijkocht.

Hij haalde zijn dochter terug naar het huidige Charleston in South Carolina, waar het tweede kind van Calico Jack en Anne ter wereld kwam.

Op 21 december 1721 trouwde ze met Joseph Burleigh, met wie ze acht kinderen kreeg. Anne werd 84 jaar en overleed in 1782 als een respectabele oude dame.

Alleen een paar dierbaren waren op de hoogte van haar vroegere leven als piraat.