akg-images/De Agostini Picture Lib./A. Dagli Orti
Theodoros Deligiannis; Antonios Gherekaris; attentat

Casinowet kostte premier het leven

Na de moord op de Griekse premier Theodoros Deligiannis werd de dader meteen gepakt, en het motief leek zonneklaar. Maar ergens klopte er iets niet.

De zwarte koets met twee witte paarden ervoor houdt halt voor het parlementsgebouw in Athene. Het is 13 juni 1905, laat in de middag, en de zitting van de wetgevende vergadering is al begonnen.

Maar er staat een groepje burgers te wachten, en de passagier van de koets, de Griekse premier Theodoros Deligiannis, laat een kans om handen te schudden nooit voorbijgaan.

Al vijf keer is de inmiddels 79-jarige Deligiannis verkozen voor de hoogste functie van het land.

Als een man naar voren stapt en het portier van de koets opent, maakt de premier zich klaar voor een warme ontvangst. Hij glimlacht naar de man.

De premier grijpt met beide handen naar zijn buik en slaakt een diepe zucht.

Maar de vreemdeling heeft kwade bedoelingen. Als Deligiannis groetend zijn hand opsteekt, krijgt hij een mes tussen zijn ribben.

De premier grijpt met beide handen naar zijn buik en slaakt een diepe zucht.

Honger drijft casinomedewerker tot moord

Een paar omstanders grijpen de dader vast, en anderen helpen de premier.

Ze ondersteunen hem als hij naar de marmeren trap van het parlementsgebouw wankelt.

Een ambulance brengt Deligiannis naar de dichtstbijzijnde hulppost. Artsen proberen zijn leven te redden, maar de inwendige bloedingen zijn te ernstig. Om 19.30 uur blaast de premier zijn laatste adem uit.

Die avond verzamelen duizenden rouwende Atheners zich rond de opgebaarde dode.

Intussen verhoort de politie de dader.

Het motief is zonneklaar.

Theodoros Deligiannis; Antonios Gherekaris; aanslag

Getuigen beschreven de dader later als ‘duister’, maar niemand vermoedde iets tot hij zijn mes trok.

© akg-images/De Agostini Picture Lib./A. Dagli Orti

Behulpzame burger was moordenaar

Premier wordt neergestoken

Op het plein voor het parlement staat Antonios Gherekaris te wachten. Als de koets arriveert, stapt hij naar voren, opent behulpzaam het portier ... en steekt de premier neer.

Verwondingen zijn ernstig

Het mes boort zich in het middenrif van premier Deligiannis. Het wapen dringt ruim 9 cm de lever binnen en laat een 8 cm lange snee achter. Het letsel veroorzaakt ernstige inwendige bloedingen.

Beveiligers schieten te hulp

Beveiligers van het parlement en toeschouwers zien direct dat er iets mis is en rennen naar de koets. Ze overmeesteren de dader en zorgen dat de premier eerste hulp krijgt.

De 38-jarige Antonios Gherakaris vertelt dat hij de premier heeft vermoord uit wraak voor het verbod op casino-exploitatie dat Deligiannis kort daarvoor heeft uitgevaardigd.

Tot dan toe had Gherekaris zijn brood verdiend met baantjes in verschillende casino’s. Dat werk is hij nu kwijt, en hij, zijn vrouw en hun vijf kinderen leven in bittere armoede.

‘In maart sloot hij onze casino’s, en nu lijdt mijn gezin honger,’ zegt Gherekaris somber.

Dader moet zichzelf verdedigen

Maar Gherekaris heeft meer te zeggen. Want de moord was niet zijn eigen initiatief. Zijn voormalige werkgever, de rijke casinobaas Giorgos Mitseas, heeft kapitalen verloren als gevolg van de nieuwe wet.

Daarom heeft hij Gherekaris gevraagd een aantal mensen die verantwoordelijk zijn voor de wet en de handhaving ervan, te vermoorden – onder wie de politiecommissaris en de premier.

‘In maart sloot hij onze casino’s, en nu lijdt mijn gezin honger.’

Als de zaak op 17 december 1905 voor de rechtbank in Athene komt, zitten beide mannen daarom in de beklaagdenbank.

Maar hun omstandigheden verschillen nogal. De rijke Mitseas wordt bijgestaan door de beste advocaten van het land, en onder de getuigen à décharge zijn een rechter en meerdere officieren en zittende parlementsleden.

Antonios Gherakaris kan geen advocaat betalen en moet zichzelf verdedigen, zo goed en zo kwaad als dat gaat. Al snel trekt hij zijn beschuldigingen jegens Mitseas weer in.

Athene, nationaal museum, Theodoros Deligiannis

In het oude parlementsgebouw van Athene zit nu het Griekse nationaal museum.

© messier/Wikimedia Commons

De aanklager is niet overtuigd.

Hij weet dat de twee mannen samen in het huis van bewaring hebben gezeten en vermoedt dat Mitseas zijn voormalige werknemer en medeplichtige onder druk heeft gezet.

Het bewijs is echter te zwak. Als de rechtbank op 27 februari 1906 uitspraak doet in deze zaak, krijgt Gherakaris de schuld.

Hij wordt veroordeeld tot de dood door onthoofding. De executie vindt plaats op 10 juni 1906 in Nafplio op het schiereiland Peloponnesos.

De omstandigheden rond Deligiannis’ dood worden snel vergeten. Een geschil over gokhallen is geen waardige doodsoorzaak voor een vader des vaderlands.