Boek van Mormon: Gods machtige profeet was opgejaagd wild

Smith krijgt bezoek van een engel

Zijn opsluiting in Carthage was bepaald niet het eerste akkefietje dat Joseph Smith had met het bevoegd gezag, maar elke keer had hij zich onder een straf uit weten te kletsen.

Hij kon praten als Brugman en wist bijna iedereen die hij tegenkwam te overtuigen.

Zijn beweging was in maar tien jaar uitgegroeid van een onbeduidend groepje mensen tot een massaal genootschap met duizenden leden, en het succes was bijna uitsluitend te danken aan de persoonlijkheid van Smith.

Toen Joseph Smith jong was, had niemand kunnen bevroeden dat hij op een dag een nieuw geloof zou stichten.

Zijn ouders waren arme dagloners die van stad naar stad trokken op zoek naar werk. Het kwam regelmatig voor dat het gezin leefde op de siroop van de esdoorn.

Joseph Smith had zich al van jongs af aan aangetrokken gevoeld tot bovennatuurlijke zaken en wist zichzelf en zijn vriendjes ervan te overtuigen dat hij verdwenen dingen kon terugvinden.

Zijn carrière als schatgraver gaf hij echter al snel op, want hij vond nooit iets waardevols. Maar toen de jonge Smith zich op het bovenaardse in plaats van het onderaardse ging richten, had hij meteen groot succes.

Op 14-jarige leeftijd maakte Smith op een ochtend een wandeling door het bos.

Toen hij knielde om te bidden, werd hij – naar eigen zeggen – in een felle lichtbundel gevangen. God en Jezus stonden in het licht en spraken tot hem, zo vertelde Smith aan zijn familie.

Het voorval in het bos was de eerste van een lange reeks openbaringen. Zo kreeg Smith bezoek van een engel die zich Moroni noemde.

De boodschapper van God gaf hem de opdracht een oude, heilige tekst te zoeken die geschreven stond op gouden platen.

Ze zouden in een stenen kist op een heuvel begraven liggen. Als de tijd gekomen was, moest Smith de platen opgraven en de tekst vertalen met behulp van twee magische stenen die ook in de kist zaten.

Smith begaf zich naar de heuvel, die heel toevallig dicht bij zijn huis lag.

Hij vond hem onmiddellijk, maar toen Smith de aarde van de kist begon te schrapen, hoorde hij de stem van de engel Moroni: de tijd was nog niet rijp.

Smith mocht de gouden platen pas tevoorschijn halen als hij daartoe een teken zou ontvangen.

Jezus is in Amerika geweest

In de jaren daarop beklom hij elk jaar de heuvel, tot de engel na vier jaar eindelijk het groene licht gaf.

Smith vertaalde de hiërogliefachtige tekens die op de platen stonden in het Engels, en volgens mormoonse bronnen mochten 11 van Smiths naasten de platen zien voordat Moroni ze weer ophaalde.

Smith gaf de vertaalde tekst uit als het Boek van Mormon.

Het was een lange verhandeling over een Israëlitische stam die in het verre verleden in Noord-Amerika geweest zou zijn en bezoek van Jezus zou hebben gekregen. De titel verwees naar de profeet Mormon, een van de hoofdpersonen van het boek.

Het boek werd in kranten en kerken belachelijk gemaakt. Hoewel de meeste Amerikanen zeer gelovig waren, had de verlichting ook daar postgevat.

Openbaringen en wonderen werden gezien als verschijnselen uit de tijd van de Bijbel. Omdat Smith beweerde dat hij met Jezus, God en engelen gesproken had, werd hij als bedrieger beschouwd.

Desondanks spraken de verhalen van Smith veel mensen aan. Het Boek van Mormon legde een link tussen de VS en de Bijbel.

En de openbaringen van Smith – die geen priesters en kerken nodig had – pasten bij het streven naar zelfstandigheid van de kolonisten.

De belangrijkste reden dat de nieuwe stroming aansloeg, was echter Smith zelf. De rol van religieus leider was hem op het lijf geschreven.

Met zijn geestdrift wist hij velen ervan te overtuigen dat hij echt een profeet was.

Een aanhanger van het eerste uur, Martin Harris, nam zelfs een hypotheek op zijn boerderij om de boeken van Smith te financieren – na een openbaring waarin God tot Smith had gezegd dat Harris de rekening van de drukker moest betalen.

‘Als je deze raad negeert, zal rampspoed je deel zijn,’ zei Smith, die zijn uiterlijk mee had.

Hij had een gespierd lichaam en een indringende blik. Als hij zijn verhaal hield, voelden alle toehoorders zich persoonlijk aangesproken.

Mormonen worden belaagd

De boodschap van Smith was helder: de mormonen waren uitverkoren door God, en de dag des oordeels was nabij.

De leden van zijn beweging – de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen – moesten de wil van God volgen, en wat die precies was, kon alleen Smith hun vertellen.

Hij kreeg immers regelmatig instructies van God. Een daarvan was dat de mormonen hun eigen maatschappij moesten opbouwen.

De eerste poging een stad te stichten vond in 1831 plaats in Ohio, maar de mormoonse bank van de stad viel om – en Smith kreeg een nieuw visioen: Jackson County in Missouri was een van de heiligste plaatsen ter wereld. Daar moesten de mormonen heen.

De bewoners van Jackson County waren echter niet zo blij met de komst van de mormonen, die grote stukken land opkochten en zich bij verkiezingen lieten leiden door Smith.

Het was slechts een kwestie van tijd, schreef een plaatselijke krant in 1833, voordat de mormonen belangrijke posten als sheriff en rechter in handen kregen.

Kort na aankomst in Jackson County had Smith een vlammend betoog gehouden, waarin hij zijn aanhang opriep ‘vol vreugde uit te zien naar het land dat jullie toekomt, maar nu in vijandige handen is’.

De bevolking wilde haar land niet aan de mormonen afstaan en kwam in opstand tegen de aanhangers van Smith.

Toen een groep mormonen door plaatselijke bewoners werd neergeschoten, was de maat voor de gouverneur vol en liet hij de mormonen de stad uit zetten.

‘De staat Missouri zal voor eeuwig verdoemd zijn,’ zei Smith toen hij het gebied in 1839 verliet om een nieuwe gemeenschap te stichten in Illinois.

Profeet slaat op de vlucht

Het land langs de Mississippi in Illinois dat Smith op het oog had, was één groot moerasgebied.

Toch wist de leider van de mormonen zeker dat het uitverkoren volk zich hier moest vestigen.

In de jaren die volgden toverden 15.000 mormonen het drassige land om tot een bloeiend stadje, dat Smith de Hebreeuwse naam Nauvoo gaf, ‘fraai’.

Hij benoemde zichzelf tot alleenheerser over het gebied en richtte zelfs zijn eigen leger op.

Algauw kreeg Smith opnieuw een visioen, dat nogal wat opschudding teweegbracht: God vond het prima dat mormoonse mannen met meerdere vrouwen trouwden.

En godvruchtig als Smith was, wilde hij zelf het goede voorbeeld geven. Al jaren was hij gelukkig getrouwd met Emma, maar nu wilde hij ook met het 16-jarige dienstmeisje van het gezin trouwen.

Emma protesteerde hevig, maar het woord van God was belangrijker, en tien jaar lang huwde Smith de ene vrouw na de andere.

Het is onbekend hoeveel vrouwen hij uiteindelijk had, maar volgens sommige bronnen is hij maar liefst 30 keer getrouwd.

Deze veelwijverij was – ook binnen de mormonenkerk – hoogst omstreden. Een aantal van zijn aanhangers keerde zich van Smith af, en de vijanden van de beweging zagen in de polygamie een mooie kans om af te rekenen met Smith. De vele huwelijken waren het ultieme bewijs dat hij de wet aan zijn laars lapte.

Maar Smith gaf zich niet zonder slag of stoot gewonnen. Toen een aantal ex-mormonen een krant uitgaf die de polygamie aan de kaak stelde, gaf hij zijn leger de opdracht de drukpers van de krant te vernielen.

Dit was voor de gouverneur van Illinois de druppel die de emmer deed overlopen, en hij vaardigde een arrestatiebevel uit voor Smith.

Smith moest zijn eigen stad in het donker ontvluchten. Hij stak de rivier over en hield zich schuil op de prairie.

Hij wilde naar de Rocky Mountains in het westen trekken, maar zijn aanhangers smeekten hem in een brief om te blijven.

Met de woorden ‘ik ben een lam dat naar de slachtbank gevoerd wordt’ gaf hij zich over.

Deze uitspraak zou wel een hoge profetische waarde blijken te hebben.

Mormonen trekken naar het westen

Toen Joseph Smith dood op de grond lag bij de gevangenis in Carthage, waren de tegenstanders van de mormonen in hun nopjes. Maar Smith had nu de status van martelaar, wat alleen nog maar meer volgelingen aantrok.

De opvolger van Joseph Smith, de pragmatische Brigham Young, besefte dat de mormonen
alleen konden overleven wanneer ze de confrontatie met de autoriteiten uit de weg gingen.

In een brief aan de gouverneur van Illinois bood Young aan om met zijn aanhangers de VS te verlaten als de autoriteiten hen tot hun vertrek met rust zouden laten.

De gouverneur ging akkoord. Nu restte de vraag waar ze dan heen moesten.

In tegenstelling tot Smith kreeg Young maar één openbaring, en die zei dat de mormonen naar het westen moesten gaan.

Young dacht eerst aan Californië, maar dat was al overbevolkt en lag binnen bereik van de autoriteiten.

De kale, grote zoutwoestijn die op dat moment tot Mexico behoorde, leek de perfecte plek.

In oktober 1845 vertrok de eerste van vele huifkarren uit Illinois, en twee jaar later bereikte een enorme karavaan de bestemming midden in de woestijn.

Onder de brandende zon begonnen de mormonen aan de bouw van hun nieuwe stad: Salt Lake City.

Hier is nog steeds het hoofdkwartier van de mormonenkerk gevestigd, en de mormonen verkondigen ook vandaag de dag nog dat Joseph Smith hun profeet was, en zij het uitverkoren volk zijn.