Een hausse ontstaat als de prijs van een product door speculatie zo sterk stijgt dat hij geen afspiegeling meer is van de echte waarde.
De eerste hausse was de tulpenmanie in de Nederlandse Gouden Eeuw, in de jaren 1630.
De tulp kwam in de jaren 1550 naar Europa en werd onder de rijken al snel een statussymbool. Botanici stortten zich op de exotische bloem, die werd veredeld tot nieuwe, kleurrijke soorten.
Toen het Holland en Utrecht in de 17e eeuw financieel voor de wind ging, kon de middenklasse ook tulpen kopen. Daarmee stegen de vraag en de prijs.
Tulpen werden voor het eerst gecultiveerd in 10e-eeuws Perzië.
De tulp kwam in 1554 naar Europa, toen een Rooms-Duitse ambassadeur wat bollen van Istanboel naar Wenen stuurde.
Via diverse landen kwam de bloem in de jaren 1590 naar de Nederlanden. De beroemde Carolus Clusius omarmde de tulp en veredelde deze. Al snel werd de bloem populair.
De hausse liep uit de hand toen kooplui ook gingen handelen in tulpenbollen. Daardoor kon er worden gespeculeerd op toekomstige resultaten en gehandeld in bloemen die er nog niet waren.
Bollen van de populairste soorten konden evenveel waard zijn als een huis. Toen de tulpenhandel in 1637 op zijn hoogtepunt was, barstte de bubbel.
De tulpen waren zo duur dat niemand ze nog kon betalen, en toen grote beleggers de tulpen massaal van de hand deden, daalden de prijzen en stortte de tulpenmarkt in.
De krach leidde tot een economische depressie in de Nederlanden en de regering stelde een commissie in om beleggers te helpen en de economie te redden.
In 1720 steeg de prijs van een aandeel in een half jaar van ca. 125 tot 1000 pond.
Beurskrach gaf zeepbel zijn naam
Een hausse wordt ook wel een zeepbel of bubbel genoemd. Die term duikt voor het eerst op bij de zogeheten South Sea Bubble, die in 1720 barstte.
Er ging een speculatiegolf aan vooraf waarbij veel Engelsen aandelen kochten in de firma South Sea Company, die het monopolie op de handel met Zuid-Amerika had.
De aandelen werden heel veel waard, maar toen veel investeerders ze wilden verkopen, kelderde de prijs. Een van de velen die een fortuin verloren, was de wetenschapper Isaac Newton.