In de eerste maanden van 2023 gingen honderdduizenden Israëliërs de straat op om te betogen tegen premier Benjamin Netanyahu.
De aanleiding was een controversiële hervorming, die de regering politieke controle moet geven over de rechtbanken. Volgens deskundigen ondermijnt dit de democratie.
De Israëlische democratie gaat terug tot 1948, toen het land werd gesticht als een ‘joodse en democratische staat’. In de decennia daarna floreerden democratische beginselen als gelijkheid en sociale rechtvaardigheid, terwijl nieuwe wetten de rechten van de burgers veiligstelden.
Aan deze ontwikkelingen kwam abrupt een einde in 1995, toen premier Yitzhak Rabin werd doodgeschoten door een joodse extremist. De aanslag was funest voor het vredesproces met de Palestijnen, en nationalisme en religieus extremisme laaiden op.
In de eerste maanden van 2023 betoogden elke dag duizenden mensen in de Israëlische steden.
Aanslag verdeelde Israël
De verkiezing van de rechts-conservatieve Benjamin Netanyahu tot premier in 1996 droeg verder bij aan de verdeeldheid, met de ultra-orthodoxen en nationalisten aan de ene kant en de democratisch gezinden aan de andere kant.
Netanyahu nam wetten aan die de identiteit van het land als joodse staat versterkten ten koste van de democratische waarden, onder meer door de rechten van de Arabische bevolking te beperken.
In november 2022 kwam Netanyahu weer aan de macht en smeedde een coalitie met uiterst rechtse politici, die tot dan toe als te radicaal te boek stonden.
Nu ze op het pluche zitten, dromen de extremisten van een meer autoritaire staat alleen voor joden – en de eerste stap is het beteugelen van de rechterlijke macht, die tot nu toe meer joodse nederzettingen in de Palestijnse gebieden in de weg stond.