1e akte: Verliefd
Anna Boleyn verovert het hart van de koning
Als de deuren van de balzaal opengaan, recht Anna Boleyn haar rug. Door de opening ziet de jonge hofdame de koning van Engeland, Hendrik VIII. Hij is omringd door gasten, valt meteen op met zijn grote pofmouwen – de nieuwste mode. Zijn rode lokken komen onder zijn hoed uit en zijn ogen stralen, zoals altijd op dit soort gelegenheden. Gewoontegetrouw gaat hij achter de jonge hofdames aan.
Al bijna vijf jaar is Anna hofdame van koningin Catharina en ze weet dat de relatie tussen Hendrik en de koningin niet al te best is. De Spaanse Catharina heeft de koning alleen een dochter geschonken, en omdat ze al bijna 40 is, betwijfelen de hofartsen of Hendrik ooit een mannelijke troonopvolger zal krijgen om de macht van de Tudors veilig te stellen.
‘Uw minnares, nooit! Uw vrouw, als u dat wilt.’ Anna Boleyn in een brief aan Hendrik VIII
Op deze avond in 1526 kan de koning zijn ogen niet van Anna afhouden. De hofdame met haar stralende ogen en natuurlijke charme is vaker het doelwit van de begerige blikken van mannen. Ze is opgeleid aan het Franse hof, is intelligent en doet alle vrouwen om haar heen verbleken. Als het bal voorbij is, wil Hendrik maar één ding: Anna Boleyn.
En zo begint een van de meest tragische liefdesdrama’s uit de geschiedenis. Deze avond zal het leven in Engeland voorgoed veranderen.
De koning stuurt brieven en cadeaus
Anna weet heel goed dat Hendrik VIII gevoelens voor haar heeft. De verliefde koning overlaadt haar met brieven en kostbare cadeaus. Zo ontvangt ze een kettinkje met een fluitje erin, wat zoveel betekent als: ‘als jij fluit, kom ik eraan.’
Iedereen aan het hof weet dat de koning een vrouwenverslinder is. Hij gaat regelmatig vreemd, ook met Anna’s oudere zus. Maar voor Anna is Hendrik bereid om zijn losbandige leven vaarwel te zeggen.
‘Dit jaar ben ik getroffen door Cupido’s pijl, en ik weet nog niet zeker of het tevergeefs is, of dat ik een plek in uw hart kan veroveren. Ik beloof dat ik u niet alleen in naam, maar ook in gunst als enige maîtresse zal nemen, en dat ik iedereen die u zou kunnen verstoten uit mijn gedachten en genegenheid zal weren,’ schrijft de koning in een van zijn eerste brieven.
Maar de slimme hofdame wil niet alleen het bed met de koning delen. Ze wil koningin worden.
‘Uw minnares, nooit! Uw vrouw, als u wilt,’ antwoordt ze aan Hendrik. Ze weet heel goed dat geen enkele Engelse koning ooit gescheiden is.
Anna Boleyn en Hendrik VIII waren beiden hartstochtelijke jagers.
Hendrik, die zijn vrouwen meestal voor het uitkiezen heeft, raakt alleen maar meer opgewonden door haar terughoudendheid en ongenaakbaarheid. Weken worden maanden en maanden worden jaren, terwijl de twee elkaar brieven sturen en hartstochtelijke blikken uitwisselen. Ook blijft Hendrik cadeaus sturen.
Op een dag ontvangt Anna een armband met Hendriks portret erin, zodat hij altijd ‘vlak bij haar lichaam’ kan zijn, zoals hij schrijft. Op andere momenten zijn de cadeaus wat minder subtiel.
‘Ik stuur u een bok die ik gisteren zelf geschoten heb en hoop dat u aan de jager wilt denken terwijl u hem opeet.’
Hendrik weet wat Anna wil en is vastbesloten om van Catharina te scheiden. Hij wil de koningin vervangen door zijn ‘brandende liefde’, zoals hij Anna in een brief omschrijft.
Maar om te scheiden moet hij ingaan tegen de wil van de machtige paus in Rome.
Eigenlijk moest ze de koningin dienen als hofdame, maar Anna Boleyn stal haar man.
De koningin was een echte hofdame
Anna Boleyn kwam uit een Engelse adellijke familie. Om de perfecte hofdame te worden, ging ze in de leer bij het Franse koningshuis.
Als dochter van een graaf wist Anna hoe belangrijk een goede opleiding was. Haar vader, Thomas Boleyn, was lid van de adviesraad van de koning en de Engelse ambassadeur in Frankrijk. Daarom was het logisch dat zijn dochter in de leer ging bij het Franse hof – het meest prestigieuze van heel Europa.
Anna was mooi, intelligent en leergierig, en een prettige gesprekspartner. Ze leerde binnen de kortste keren Frans. Aan het hof stond ze dichtbij koningin Claude, de vrouw van Frans I. Ze moest het gevolg van de koningin bij plechtigheden, jachten en feesten opfleuren met haar jeugdige elegantie.
Vergeleken met haar tijdgenoten was Boleyn een verfijnde en hoogopgeleide vrouw die gedichten schreef en kon zingen en dansen om de aandacht op zich te vestigen. Ze was ook geïnteresseerd in de theologie. Na negen jaar aan het Franse hof was het jonge meisje veranderd in een aantrekkelijke, huwbare vrouw die terugkeerde naar Engeland om koningin Catharina te dienen.
Anna Boleyn trouwt met de koning
Om van hun vrouw te mogen scheiden, moeten mannen toestemming krijgen van de paus in hoogsteigen persoon. Maar dat is vrijwel onmogelijk: de kerk accepteert geen echtscheidingen. Daarom stelt Hendrik een document op waarin hij de paus laat weten dat zijn huwelijk met Catharina ‘zijn gemoed kwelt’ omdat zij de weduwe van zijn broer is.
In december 1529 komt er een teleurstellend antwoord uit Rome: een huwelijk is een huwelijk.
Vanaf de zijlijn volgt Anna de ‘zaak van de koning’, zoals de scheidingskwestie genoemd wordt. Ze merkt dat Hendrik alles voor haar overheeft. De oude koningin is al op een zijspoor gezet en Anna is regelmatig in Hendriks gezelschap. De koninklijke familie betaalt zelfs haar kleren, en ze krijgt een koets en bedienden.
Anna is jarenlang de vrouw die iedereen kent, maar wier naam nooit genoemd wordt. In de herfst van 1533 doorbreekt Hendrik de impasse – hij geeft Anna de titel ‘markiezin van Pembroke’. Door deze nieuwe status mag ze de koning vergezellen tijdens een bezoek aan Frankrijk, terwijl Catharina achterblijft in het regenachtige Londen.
Anna is charmant en maakt op iedereen indruk, en na een gemaskerd bal krijgt ze een kostbaar juweel van de Franse koning.
Hendrik VIII was zo hoteldebotel op Anna Boleyn dat hij hemel en aarde bewoog om haar te krijgen.
Hendrik is trots op haar en besluit met haar te trouwen zodra ze terug zijn in Londen – met of zonder goedkeuring van de paus.
‘Sire, mag ik de pauselijke bul zien die het huwelijk ontbindt?’ vraagt bisschop Rowland Lee, die het huwelijk moet voltrekken.
‘Pardon? Durft u te twijfelen aan het woord van uw heer en koning?’ antwoordt Hendrik, die de bisschop heeft wijsgemaakt dat de paus heeft ingestemd met de ontbinding van zijn huwelijk met Catharina.
Even later is het huwelijk tussen Hendrik en Anna een feit.
Zodra het nieuws Rome bereikt, eist de paus dat Hendrik zijn ongeldige huwelijk opgeeft, maar de koning weigert.
‘De wijsheid heeft Rome verlaten,’ verklaart hij, en hij brengt daarmee een proces op gang dat zal leiden tot een definitieve breuk met de katholieke kerk: voortaan is de koning het hoofd van de Engelse kerk.
In het voorjaar van 1533 wordt het huwelijk van Hendrik en Anna geldig verklaard. Na zeven jaar wachten is Anna Boleyn koningin van Engeland.
2e akte: Teleurstelling
Hoop doet leven
In juni 1533 verzamelen de inwoners van Londen zich massaal langs de Theems om naar de kroningsceremonie van Anna Boleyn te kijken.
Een konvooi schepen vaart over de rivier en in het voorste zit Anna met haar bruidsmeisjes. Ze wordt gevolgd door meer dan 100 andere vaartuigen, met kleurrijke vaandels die uitbundig wapperen in de wind. De nieuwe echtgenote van de koning is op weg naar de Tower – het kasteel en de gevangenis van Londen, waar ze traditiegetrouw de koning zal ontvangen.
Daarna wordt Anna in een draagstoel naar Westminster Abbey gebracht. In de kerk schrijdt ze naar de troon voor het altaar en neemt plaats. Na een korte ceremonie plaatst de aartsbisschop een kroon op het hoofd van Boleyn.
‘Leve de koningin!’ scandeert de menigte als Anna weer naar buiten komt.
Tijdens een grootse ceremonie werd Anna Boleyn in de zomer van 1533 tot koningin gekroond in Westminster Abbey.
Onder haar prachtige kleren is haar zwangere buik goed te zien, en niemand kijkt méér uit naar de geboorte dan de aanstaande vader. Hendrik is ervan overtuigd dat Anna de mannelijke troonopvolger van de Tudordynastie zal baren.
Op 7 september voelt Anna de eerste weeën in het Palace of Whitehall in Londen – het grootste kasteel van Europa en het verblijf van het koningspaar. Tijdens de bevalling loopt Hendrik te ijsberen door het paleis.
Anna is blij als ze de baby eindelijk hoort huilen. Het kind is gezond, maar heeft één ernstige afwijking: het is een meisje. Anna ziet de teleurstelling in Hendriks ogen – ze heeft hem niet de zoon gegeven die hij zo graag wil. Vanaf dat moment begint de koninklijke idylle te verbleken.
Elizabeth I trouwde nooit – ze wilde het risico niet lopen dat een man haar de macht zou ontnemen.
Boleyn baarde beste staatshoofd van Engeland
Niemand had verwacht dat Elizabeth, de dochter van Hendrik en Anna, ooit op de troon zou komen. Maar 11 jaar na Hendriks dood greep ze de macht, en ze groeide uit tot een van de beste vorsten uit de Engelse geschiedenis.
Toen Hendrik in 1547 stierf, had de dochter van Anna Boleyn, Elizabeth, geen enkele kans op de troon. De eerste opvolger was de 13-jarige en zwakke Eduard VI, die Hendrik had gekregen met zijn derde vrouw Jane Seymour. Na Eduards dood in 1553 kwam Maria – dochter van Hendriks eerste vrouw Catharina – op de troon.
De katholieke Maria I veroorzaakte een religieuze chaos in Engeland, totdat Elizabeth de macht greep. Elizabeth I bracht de katholieken en protestanten in het land samen door een nieuwe kerkorde te introduceren. Ze hield Hendriks breuk met Rome in stand, maar schipperde behendig tussen het katholicisme en protestantisme.
Ook rekende ze af met de dreiging vanuit het buitenland. Ze versloeg de ‘onoverwinnelijke’ Spaanse armada en zette de Schotse Maria Stuart, die aanspraak maakte op de Engelse troon, buitenspel. Elizabeth regeerde 45 jaar, en onder haar leiding beleefde Engeland een periode van economische en culturele bloei.
De koning wordt weer verliefd
De prinses wordt Elizabeth genoemd, maar Hendrik heeft maar weinig aandacht voor zijn dochter. Tot verdriet van Anna is de koning vooral geïnteresseerd in drank, lekker eten en andere vrouwen. De 43-jarige koning wordt steeds dikker en heeft al gauw weer een legertje van gewillige vrouwen om zich heen.
In september 1535 – twee jaar na de geboorte van Elizabeth – voelt Hendrik zich weer meer dan alleen fysiek aangetrokken tot een van zijn vrouwelijke kennissen. Cupido’s pijl heeft hem weer getroffen. En terwijl Anna weer zwanger thuis zit in Londen, is de koning op weg naar het paleis Wolf Hall in het zuidwesten van Engeland.
Hier wordt hij verliefd op Jane Seymour, de voormalige hofdame van ex-koningin Catharina. Hoewel Jane geen schoonheid is, is Hendrik gek op haar.
‘Het is duidelijk dat God me niet de zoon zal geven waar ik op hoop.’ Hendrik VIII als Anna een miskraam krijgt
De koning wil dat ze met hem meegaat naar het hof in Londen, en al gauw kunnen de Franse en Spaanse ambassadeurs in Londen melden dat Hendrik een nieuwe, vaste maîtresse heeft.
Anna is ongelukkig, maar probeert haar gevoelens te verbergen. Het is heel gewoon voor een koning om minnaressen te hebben – zeker als zijn vrouw zwanger is. Het bijgeloof zegt dat seks tijdens de zwangerschap ongeluk brengt. Maar op een dag betrapt de koningin haar man, terwijl Jane op zijn schoot zit. Anna beseft dat deze vrouw meer dan alleen een flirt is.
De koningin krijgt een aanval van hysterie, en dan gebeurt het ergste: ze krijgt een miskraam. Niet veel later realiseert Anna zich dat een ongeluk nooit alleen komt.
Anna Boleyn verliest ongeboren troonopvolger
Hoewel Anna in de herfst van 1535 een miskraam krijgt, wordt ze meteen weer zwanger. De zwangerschap geeft Anna weer hoop. Als ze een zoon krijgt, zo denkt ze, zal Hendrik zijn nieuwe vlam waarschijnlijk snel vergeten.
Het nieuwe jaar begint dan ook voorspoedig. Op 7 januari sterft ex-koningin Catharina aan een hartaandoening: Hendrik en Anna zijn opgelucht.
Nu hoeft Hendrik zich geen zorgen meer te maken over zijn vorige huwelijk. En Anna is de onbetwiste koningin van Engeland. Na de dood van de ex-koningin organiseert het koninklijk paar een feestelijk bal in Greenwich Palace aan de Theems. Ze dragen gele kleding in plaats van het traditionele zwart.
In de dagen daarna ziet Anna dat Hendrik meer aandacht heeft voor de kleine Elizabeth. Hij tilt het prinsesje op als hij haar ziet en de zwaarlijvige koning rent hijgend en puffend met zijn dochter door de paleisgangen.
Maar als Catharina drie weken na haar dood op 29 januari 1536 wordt begraven, heeft de koninklijke familie niets te vieren. Die dag voelt Anna een hevige pijn in haar buik. Ze krijgt nog een miskraam – en de drie maanden oude foetus blijkt een jongen te zijn!
‘Het is duidelijk dat God me niet de zoon zal geven waar ik op hoop,’ zegt Hendrik bitter, terwijl Anna uitgeput in bed ligt.
Op dat moment verdwijnt Anna’s hoop op een gelukkige toekomst. De gevoelens van de koning bekoelen tot ver onder het vriespunt en een dag later vertelt Hendrik aan een bediende dat hij door hekserij is verleid om met Anna te trouwen.
De koning beseft dat Anna hem geen erfgenaam kan geven om zijn dynastie veilig te stellen. Hij moet dus een goede reden verzinnen om het huwelijk ongeldig te laten verklaren.
3e akte: De val
Rechtszaak krijgt vorm
Na de miskraam ontlopen Anna en Hendrik elkaar zo veel mogelijk. Zij verblijft meestal in Greenwich Palace, terwijl de koning in Whitehall woont. Anna heeft wel door dat de relatie bekoeld is, maar ze weet niet dat haar echtgenoot haar definitief uit de weg wil ruimen.
Maar beweren dat zijn vrouw magie heeft gebruikt om koningin van Engeland te worden is wel heel vergezocht – zelfs voor de koning van Engeland. Gelukkig zijn er andere manieren om van haar af te komen.
Samen met zijn vertrouwde adviseur Thomas Cromwell – de premier die de koning ook voorstelde om met Rome te breken om van Catharina te kunnen scheiden – werkt hij aan een plan. Ze willen de koningin afschilderen als ontrouwe echtgenote.
Na de breuk met koningin Catharina van Aragon trouwde Hendrik VIII nog vijf keer.
De koning had een hele reeks vrouwen
Hendrik VIII staat vooral bekend om zijn vele vrouwen. Tot aan zijn dood trouwde hij zes keer – twee van zijn echtgenotes eindigden op het schavot.
Catharina van Aragon (koningin van 1509 tot 1533)
Hendrik VIII was meer dan 20 jaar getrouwd met de Spaanse Catharina. Zij was het jongste kind van Isabella I en Ferdinand II, die de ontdekking van Amerika door Columbus in 1492 financierden.
Anna Boleyn (1533-1536)
Hendrik VIII trouwde zonder toestemming van de paus met de aristocratische Anna Boleyn, die was opgeleid aan het Franse hof. Anna had een natuurlijke charme en elegantie en werd door veel mannen begeerd.
Jane Seymour (1536-1537)
De aristocratische Jane Seymour schonk Hendrik een troonopvolger, Eduard VI, maar overleed tijdens de bevalling. Ze was een bijzonder zachtaardige en rustige vrouw.
Anna van Kleef (1540)
Op advies van Thomas Cromwell trouwde Hendrik met de protestantse Anna van Kleef, maar de koning voelde niets voor haar. Na slechts zes maanden werd hun huwelijk ontbonden.
Catharina Howard (1540-1542)
Catharina was een nicht van Anna Boleyn. Deze mooie koningin ging hetzelfde lot tegemoet als haar familielid. Ze werd geëxecuteerd omdat ze de koning bedrogen zou hebben.
Catharina Parr (1543-1547)
De slimme Catharina Parr verzoende de verdeelde Engelse koninklijke familie en kreeg een hechte band met Hendriks kinderen. Ze is waarschijnlijk vernoemd naar haar peettante – Hendriks eerste vrouw, Catharina van Aragon.
Anna Boleyn wordt naar de Tower gestuurd
Op 2 mei 1536 kijkt Anna ’s ochtends naar een tenniswedstrijd op de baan bij Greenwich Palace als er een boot aanlegt langs de oever van de Theems. Een boodschapper stapt uit met een onheilspellend bericht: op bevel van de koning moet de koningin zich direct melden bij de koninklijke raad.
Hier wordt ze ontvangen door de adviseurs van de koning, die haar vertellen dat ze wordt beschuldigd van overspel met meerdere mannen. Even later wordt de geschokte Anna met een boot naar de Tower of London gebracht.
‘Meneer Kingston, moet ik naar de kerkers?’ stamelt de koningin als ze wordt overgedragen aan de commandant van de Tower, William Kingston.
‘Nee, mevrouw. U verblijft in de residentie waar u vóór uw kroning ook verbleef,’ antwoordt de commandant voordat hij de huilende koningin naar haar luxe-gevangenis brengt. Er staan ook bedden voor drie hofdames.
Anna is blij met het gezelschap, maar weet niet dat de drie hofdames opdracht hebben gekregen van Cromwell om zo veel mogelijk informatie te verzamelen en alles aan de premier te rapporteren. Thomas Cromwell heeft de hele lastercampagne georganiseerd en zal zelfs de kleinste bekentenis gebruiken als bewijs tegen de koningin.
De gebochelde Cromwell ondervraagt ook persoonlijk hofmuzikant Mark Smeaton. Na een hardhandig verhoor – waarschijnlijk met marteling – bekent Smeaton dat hij drie keer het bed heeft gedeeld met de koningin.
‘Mijn koning, laat mij voor een eerlijk tribunaal staan, waar mijn grootste vijanden niet mijn aanklagers en rechters zijn.’ Anna Boleyn smeekt om genade in een brief aan Hendrik VIII
In de Tower vertellen de hofdames haar over de bekentenissen van Smeaton, maar Anna is zich van geen kwaad bewust. Ze herinnert zich nog wel dat de hofmuzikant haar een keer in haar kamer heeft opgezocht en dat hij ‘tegen het raam leunde’ en ‘bedroefd keek’. De koningin vroeg toen wat er aan de hand was, maar Smeaton antwoordde ‘het maakt niet uit’.
Ook al bevat Boleyns verhaal geen aanstootgevende of misdadige details, Cromwell weet genoeg. Het feit dat Smeaton alleen is geweest met de koningin en zelfs reageerde met een soort onverschilligheid en gebrek aan respect, bewijst dat ze een ongepaste relatie hebben gehad – anders zou Smeaton haar als een koningin hebben aangesproken.
Om Boleyn verder zwart te maken, heeft Cromwell drie mannen gearresteerd omdat zij ook een relatie met de koningin zouden hebben gehad. Boleyn zou zelfs van plan zijn geweest om met een van hen, kamerheer Henry Norris, te trouwen als de koning zou sterven. Ook Anna’s broer, graaf George Boleyn, wordt gearresteerd omdat hij het bed met zijn zus zou hebben gedeeld.
Zo wordt Anna beschuldigd van overspel, verraad en incest – misdaden waar stuk voor stuk de doodstraf op staat.
Anna Boleyn schrijft een brief
Na vier dagen in de Tower pakt Anna briefpapier en een pen. De koning heeft haar nog steeds niet opgezocht, en daarom wil ze hem een brief schrijven – ook al snapt ze niet helemaal wat haar overkomt.
‘De woede van uwe majesteit en mijn opsluiting hebben mij zo overvallen dat ik niet weet hoe ik u moet schrijven of tegen welke aanklacht ik me moet verdedigen,’ begint ze, en ze laat hem weten dat ze op geen enkele manier ‘een misdaad zal bekennen die ik niet eens van plan was om ooit te begaan’.
Anna herinnert haar man aan de goede momenten en de jarenlange liefde die hij voor haar voelde, en smeekt hem om niet toe te geven aan een ‘tijdelijke opwelling’ en ‘uw vrouw en kleine prinses niet te vernederen’.
‘Mijn koning, laat mij voor een eerlijk tribunaal staan, waar mijn grootste vijanden niet mijn aanklagers en rechters zijn,’ schrijft Anna, die waarschijnlijk al weet dat ze veroordeeld zal worden als dat is wat de koning wil.
‘Maar als u al een oordeel over mij heeft geveld en als niet alleen mijn dood maar ook mijn vernedering voor u noodzakelijk is om de vreugde te vinden om gelukkig te zijn, dan hoop ik dat God u deze onmetelijke zonde vergeeft.’
‘Te paard, laat de honden los en gaan!’ Henry VIII na de dood van Anna Boleyn
Maar Hendrik en Cromwell zijn bikkelhard. Op 12 mei worden Smeaton en de andere drie mannen ter dood veroordeeld – ook al heeft alleen Smeaton iets gezegd wat op een bekentenis kan lijken. De anderen ontkennen schuld. Kamerheer Norris verklaart dat hij ‘liever duizend keer zou sterven dan een onschuldige in het verderf zou storten’.
Drie dagen later lopen Anna en haar broer naar de rechtszaal in de Tower, waar de rechters zitten te wachten. De koningin recht haar rug terwijl Cromwell alle laster die hij heeft verzameld hardop voorleest. Daarna verdedigt ze zich zo goed als ze kan.
‘Ze gaf zulke slimme en afgewogen antwoorden en ze verdedigde zich zo duidelijk dat niemand kon geloven dat ze schuldig was,’ zei een ooggetuige.
De verdediging van haar broer was ook overtuigend,maar dat maakte geen indruk op de rechters.
‘Schuldig,’ zeiden ze om beurten en ze veroordeelden Anna en haar broer tot het schavot.
De rechtszaak was voor de bühne
CROMWELLS AANTIJGINGEN
OVERSPEL: Op 18 specifieke data tussen 1533 en 1536 pleegde de koningin overspel met vijf verschillende mannen in drie verschillende paleizen.
INCEST: Een van de vijf mannen was haar eigen broer. Een dienstmeisje zag George Boleyn verschillende keren alleen de kamer van de koningin binnengaan, o.a. in december 1535.
VERRAAD: Anna zou tegen Sir Henry Norris hebben gezegd dat ‘hij moest letten op de schoenen van een dode man’. Ze zou dus de koning hebben willen laten vermoorden om met Norris te trouwen.
BOLEYNS VERDEDIGING
OVERSPEL: Op driekwart van de genoemde data was de koningin niet eens in de buurt van de paleizen waar ze de koning zou hebben bedrogen.
INCEST: De koningin heeft George inderdaad privé ontmoet, maar waarom zou ze haar eigen broer willen verleiden terwijl ze zwanger was – wat ze op die data ook echt was?
VERRAAD: Niemand mag op basis van geruchten worden veroordeeld, zegt Anna. Als ze zoiets al zou hebben gezegd, was het gewoon een grapje en geen vergezocht complot.
Anna Boleyn wordt onthoofd
Anna heeft het zwaar in de dagen voor haar executie. Ze is haar koninklijke waardigheid kwijt, indirect verantwoordelijk voor de dood van vijf mannen – inclusief haar broer – en ze mag geen afscheid nemen van haar dochter. Haar gejammer schalt door de Tower, afgewisseld met vurige gebeden.
Bij zonsopkomst op 18 mei 1536 bereidt Anna zich voor op haar dood, die gepland staat om 9.00 uur. Ze vraagt commandant Kingston om getuige te zijn van haar laatste biecht, en ze zweert nogmaals op haar ziel dat ze onschuldig is.
Boleyns executie wordt 24 uur uitgesteld, omdat de beul uit Calais – een bijzonder goede scherprechter – vertraagd is. De volgende ochtend laat de commandant van de Tower Anna weten dat het tijd is.
Als laatste eerbetoon werd Anna Boleyn onthoofd met een zwaard in plaats van met een bijl.
De onttroonde koningin loopt, gekleed in een grijze jurk van damast en haar haren weggestopt onder een kralennet, de trappen af richting de geplaveide binnenplaats waar het schavot op haar wacht. De toeschouwers staan als een muur om haar heen – ook premier Cromwell, maar Hendrik ontbreekt.
Anna knielt voor het blok, terwijl de scherprechter zijn assistent vraagt om hem het zwaard te overhandigen, dat bij adellijke executies in plaats van de bijl wordt gebruikt.
‘Heer, heb medelijden,’ zegt Anna, voordat de beul haar in één soepele beweging onthoofdt.
Een paar seconden later klinkt een kanonschot vanaf de Tower, als eerbetoon aan Anna Boleyn. Volgens sommige bronnen is het te horen tot aan Epping Forest buiten Londen, waar Hendrik VIII op jacht is. Hij zat onder een eik op het signaal te wachten.
‘Het is gebeurd,’ constateert de koning. ‘Te paard, laat de honden los en gaan!’
11 dagen later is Hendrik opnieuw getrouwd. Hij hoopt nog steeds op een mannelijke troonopvolger.