Gebrek aan seksuele voorlichting bracht monarchie in gevaar
Na zeven jaar huwelijk heeft de Franse koning Lodewijk XVI nog steeds geen erfgenaam. In 1777 moet een geheim agent de koning leren over de bloemetjes en de bijtjes.
Marie-Antoinette en Lodewijk XVI trouwden al heel jong en waren bang voor seks.
Het regent dat het giet als de koets van Falkenstein het vergulde hek van het hof van Versailles door rijdt.
Zijn reis vanuit Wenen was een nachtmerrie, want de wegen zijn in april één grote modderpoel. In elk geval wacht hem een vorstelijke behandeling.
De reiziger is namelijk keizer Jozef II van Oostenrijk, die op een geheime missie is om de Franse monarchie en Europa te redden.
De naam Falkenstein is een pseudoniem.
Oostenrijk trouwt met Frankrijk
Jozef II betreedt het slot waar zijn zus al sinds 1770 woont.
Destijds was Marie-Antoinette 14 jaar, en haar huwelijk met de 16-jarige prins Lodewijk moest de twee machtigste families van Europa samensmeden: de Habsburgers van Oostenrijk en het Franse huis Bourbon.
Maar tijdens de huwelijksnacht ging er iets mis tussen het jonge paar. Het huwelijk werd niet geconsummeerd.
En zeven jaar later, als Marie-Antoinette inmiddels koningin van Frankrijk is geworden, heeft ze nog steeds geen erfgenaam gebaard. Het uitblijven van kinderen is een regelrechte ramp voor het autocratisch geregeerde land.
‘Hoe geliefd Marie-Antoinette ook is bij het volk, het is essentieel dat ze een erfgenaam voortbrengt,’ rapporteerde Mercy d’Argenteau, de ambassadeur van Oostenrijk.
‘Ze moet eerst moeder worden om door deze grillige, frivole natie als Frans te worden beschouwd.’
Als de koningin Lodewijk XVI geen troonopvolger schenkt, verruilt hij haar misschien voor een vruchtbaardere vrouw, met chaos en oorlog tot gevolg, wat heel Europa duur komt te staan.
Europa was opgelucht toen Marie-Antoinette eindelijk kinderen kreeg.
Iemand moet iets doen
Keizer Jozef heeft vanuit zijn kasteel in Wenen proberen in te grijpen, maar zijn brieven hadden geen effect.
Hij hoorde zelfs nieuwe, alarmerende geruchten van zijn ambassadeur in Frankrijk.
Een Parijs roddelblaadje vertelde dat Marie-Antoinette een nacht in de bosjes van het park van Versailles doorbracht met verschillende mannen.
De auteur van het venijnige pamflet wordt opgespoord en in de Bastille-gevangenis gegooid, en Jozef twijfelt niet aan de trouw van zijn zus.
Maar de roddel laat wel zien hoezeer de positie van Marie-Antoinette wankelt.
Er moet iets gebeuren, en daarom is de keizer onder de naam Falkenstein op weg gegaan naar Frankrijk, vastbesloten om uit te zoeken waarom het jonge paar nog steeds kinderloos is.
Plichtmatige seks zonder climax
Na zijn discrete reis uit Wenen bereikt de 36-jarige Jozef op 18 april 1777 alleen en doorweekt het hof van Versailles.
Zijn ambassadeur Mercy d’Argenteau kan hem niet ontvangen – hij blijkt te veel last van aambeien te hebben om zijn bed te kunnen verlaten.
In de weken daarop houdt de keizer nauwlettend in de gaten hoe zijn zus zich tegenover haar man gedraagt. De sfeer is uiterst gespannen, want Marie-Antoinette kent Jozefs scherpe tong en durft nauwelijks iets te zeggen.
‘Het excuus dat je jong bent, gaat zo langzamerhand niet meer op,’ bijt Jozef de 21-jarige koningin toe. ‘Wat moet er van je worden? Een ongelukkige vrouw en een nog ongelukkiger koningin.’
Als de keizer het koningspaar samen heeft gezien, volgen er meer harde woorden: ‘Waarom gedraag je je koud en verveeld tegenover je man, alsof je van hem walgt?’
Ze moet de koning meer aandacht geven en steeds bij hem in de buurt blijven. Dat betekent geen Parijse opera’s, paardenrennen en nachtelijke gokspelletjes meer.
‘Het is tijd, hoog tijd, om je levensstijl te verbeteren,’ eindigt de broederlijke raad. Zelf slaapt hij op een wolvenvel en staat hij elke dag voor acht uur op.
De keizer pakt ook de koning aan, die hij nuchter ‘zwak, maar niet imbeciel’ noemt.
De twee maken wandelingen in het slotpark, waar Lodewijk XVI aan een grondig verhoor wordt onderworpen. Elk detail van het koninklijke seksleven wil Jozef boven tafel krijgen.
Na een paar van deze tochtjes begrijpt hij de kern van het probleem, zoals hij schrijft aan zijn broer in Wenen:
‘In het echtelijk bed – dit is het geheim – krijgt de koning een prima, bevredigende erectie.
Hij brengt het lid in, blijft twee minuten liggen zonder te bewegen, trekt zich terug zonder tot een climax te zijn gekomen en zegt dan welterusten,’ vertelt de keizer. ‘Onbegrijpelijk.’
Het raadsel is opgelost. Het probleem van de twee jonge vorsten is dat ze geen flauw idee hebben wat ze moeten doen.
Missie volbracht
Zes weken na zijn komst naar Versailles gaat Jozef, opnieuw als Falkenstein, weer op weg naar huis.
Hij kan niets meer doen voor de twee ‘klungelaars’, zoals hij het Franse koningspaar noemt, en hij heeft zelf een keizerrijk om te regeren.
Voor de zekerheid laat Jozef uitvoerige instructies achter, waarin de vele adviezen worden herhaald.
‘Kon ik er maar bij zijn!’ schrijft hij voor vertrek in een brief. ‘De koning van Frankrijk moet slaag krijgen tot hij net als een ezel van pure woede ejaculeert!’
Lodewijk XVI blijkt echter ook zonder slaag te kunnen presteren. Een paar maanden na het vertrek van Jozef schrijft zijn zus hem blij over ‘het definitieve bewijs van de liefde van de koning’ – ze is zwanger.
In 1778 wordt een meisje geboren, en daarna nog twee jongens en een meisje. De troonopvolging en de vrede in Europa zijn gered.
Jozefs missie is geslaagd. Hij weet dan nog niet dat de Franse Revolutie Marie-Antoinette en haar familie van de troon zal stoten en oorlogen tussen Frankrijk en Oostenrijk zal ontketenen.
Volgens de roddelpers had de koningin affaires met haar hofdames.
Roddelpers smulde ervan
Eind 18e eeuw werd het een sport om anoniem het Franse koningshuis zwart te maken.
Het gezag van Lodewijk XVI werd ondermijnd door pamfletten als Les Nouvelles de la Cour (nieuws van het hof), waarin schimpdichten stonden over ‘de treurende koningin’ met als refrein: ‘Kan de koning het? Kan hij het niet?’
Volgens het roddelblaadje was een kamermeisje de enige die koningin Marie-Antoinette kon opvrolijken ‘met haar kleine vingertjes’. De teksten waren voorzien van stoute illustraties.
In 1775, toen de kinderloosheid van het koningspaar in Parijs het gesprek van de dag was, kwam er een stroom van deze zogeheten schotschriften uit.
Verklaringen boden ze te over: het lid van de koning was misvormd, de koningin viel op vrouwen of had minnaars.
De politie probeerde vergeefs de illegale pamfletten uit te bannen.