Mary staat naast het bed en kijkt naar haar man. Al vijf dagen ligt George V ziek in bed, en de vermoeide koning heeft deze hele dag, 20 januari 1936, besteed aan het ondertekenen van staatsdocumenten.
Die moeten ervoor zorgen dat de troon in overeenstemming met de wet wordt overgedragen aan zijn oudste zoon Eduard.
Mary is niet de enige aan het ziekbed in het koninklijke privéverblijf Sandringham House in Norfolk. Naast haar staat de naaste familie van de vorst: kroonprins Eduard en zijn zus en drie broers.
De aartsbisschop van Canterbury en de lijfarts van de koning, Bertrand Dawson, zijn als enige niet-familieleden welkom in de kamer. Om 23.00 uur weten de aanwezigen dat George niet lang meer te leven heeft.
Dawson geeft hem twee injecties: een hoge dosis morfine en een gram cocaïne. Door deze sterke pijnstillers zakt de koning weg in een diepe slaap, en nog geen uur later, om 23.55 uur, blaast hij zijn laatste adem uit.
De familie staat zwijgend rond het bed en probeert te bevatten wat er is gebeurd. Koningin Mary komt als eerste in beweging.
Ze draait zich om naar Eduard, pakt zijn hand vast en brengt die naar haar lippen. ‘Uwe majesteit,’ zegt ze nederig nadat ze zijn hand heeft gekust.
Mary beseft dat het voor Eduard een moeilijke opgave zal worden om zijn geliefde vader op te volgen.
Eduard werd in 1894 geboren, toen koningin Victoria nog op de troon zat.
Kindermeisje mishandelde prins
Zoals gebruikelijk bij de Britse elite zag de kleine prins Eduard zijn kindermeisjes en privéonderwijzers een stuk meer dan zijn ouders.
En een van die kindermeisjes schepte er plezier in om de jonge troonopvolger pijn te doen.
Als Eduard in zijn zondagse pak was gehesen om in het openbaar te verschijnen, kneep ze hem vlak voordat zijn ouders hem zagen.
Dan zette de jongen het op een huilen en stuurden zijn moeder en vader hem terug naar zijn kamer. Het koninklijk huis ontsloeg het kindermeisje in 1897, toen de mishandeling aan het licht kwam.
Ze had drie jaar haar gang kunnen gaan.
Nieuwe koning breekt met etiquette
Dinsdag 21 januari 1936, 10.00 uur:
Een heraut maakt de troonswisseling bekend vanaf het balkon van St. James’s Palace in Londen. De traditie schrijft voor dat de nieuwe koning hierbij niet aanwezig is, maar Eduard is niet van plan zich iets aan te trekken van al die conservatieve conventies.
Eduard stapt door de deur met een vrouw aan zijn zijde. Zijn privésecretaris, Godfrey Thomas, zet grote ogen op.
Wallis Simpson, geboren Warfield, is getrouwd, maar de 41-jarige Eduard heeft al jaren een verhouding met haar en is smoorverliefd op de twee jaar jongere Amerikaanse.
De relatie zelf is echter geen nieuws voor Thomas. Volgens Eduard is zijn secretaris zo verrast omdat er vanuit deze kamer vrij zicht is op het balkon. Om Thomas gerust te stellen zegt de kersverse koning:
‘Godfrey, dit lijkt wellicht een tikje onconventioneel, maar ik kwam ineens op het idee dat het wel grappig zou kunnen zijn om mezelf uitgeroepen te zien worden tot koning.’
Vanachter een gordijn slaan Eduard en Wallis de herauten gade die in middeleeuwse kledij kond doen van de troonswisseling.
Als de ceremonie bijna voorbij is, treedt de garde onder het balkon aan om God Save the King te spelen ter ere van de nieuwe vorst. Maar Eduard luistert niet.
Hij is met zijn gedachten niet bij het landsbestuur, maar maakt zich zorgen over zijn relatie met Wallis.
“Godfrey, dit lijkt wellicht een tikje onconventioneel, maar ik kwam ineens op het idee dat het wel grappig zou kunnen zijn om mezelf uitgeroepen te zien worden tot koning”
Gerucht maakt premier nerveus
Dinsdag 4 februari:
Iedereen aan het hof en in de regering weet dat Eduard omgaat met Wallis. Maar na zijn troonsbestijging gaan velen ervan uit dat hij op zoek zal gaan naar een passender partner.
Premier Stanley Baldwin ijsbeert nerveus door zijn werkkamer in Downing Street 10 in Londen als Clive Wigram binnenkomt.
Baldwin heeft de ervaren privésecretaris, die onder George V diende, laten komen om de kwestie van de minnares van de koning te bespreken.
Terwijl Wigram en Baldwin op de stoelen in het kantoor plaatsnemen, vertelt de premier wat hij zojuist gehoord heeft: Wallis, die al een scheiding achter de rug heeft, wil zich opnieuw laten scheiden om met Eduard te kunnen trouwen.
Wigram, met zijn verzorgde snor en strakke zijscheiding normaal het toonbeeld van Britse ingetogenheid, barst in luid geschater uit.
Als hij weer op adem is gekomen, verzekert hij Baldwin ervan dat het kabinet noch het koningshuis iets te vrezen heeft. Waarschijnlijk is de echtgenoot van Wallis uit op geld of een andere gunst van het hof, suggereert hij.
De premier hoeft niet bang te zijn dat de koning zal trouwen met een vrouw die twee nog levende echtgenoten heeft. Dat zou een schandaal zijn!
Wigrams woorden stellen Baldwin gerust. Hij denkt dat Eduard een vrouw niet boven de natie zal stellen.
Eduard gaat op zomervakantie
Eind augustus:
De koning maakt een cruise in deAdriatische Zee. Hij maakt geen gebruik van het koninklijke schip, maar heeft een luxe jacht gecharterd. Zo hoeft hij zich niet aan het protocol te houden en kan hij meenemen wie hij wil.
Wallis gaat tegen Eduard aan staan op het dek van de Nahlin. Het schip ligt voor anker bij Cetinje in Montenegro op deze warme, heldere avond.
Het stel geniet van de rust terwijl ze luisteren naar het geklots van de golven tegen de boeg.
Boven de stad tekenen de bergen zich als een donkere schaduw aan de hemel af. Plotseling verschijnen er talloze lichte stipjes op de hellingen.
Terwijl die langzaam omlaag komen, klinkt er een gedempt gezang. De stemmen zwellen aan naarmate de stipjes dichter bij de kust komen.
Het licht komt van de fakkels van honderden bergbewoners, beseft Wallis. Ze vergaapt zich aan het schouwspel, dat de autoriteiten op touw hebben gezet om indruk te maken op het koninklijke bezoek.
‘Zou je denken dat dat ter ere van mij is?’ vraagt Eduard.
‘Natuurlijk,’ antwoordt Wallis. ‘Voor wie anders?’
Eduard zegt wat ze wilde horen: ‘Je hebt het mis. Het is allemaal voor jou: deze simpele zielen hebben door dat er een koning verliefd op je is.’
‘Doe niet zo gek,’ zegt Wallis. ‘Dat is pure waanzin. En als je niet voorzichtig bent, zullen anderen ook op dat idee komen.’ Ze verwijst naar het feit dat veel Britten niet te spreken zijn over hun verhouding.
‘Voorzichtigheid,’ antwoordt Eduard, die nu een serieuze toon aanslaat. Wallis meent enige trots in zijn stem te horen. ‘Voorzichtigheid is een eigenschap die best nuttig is, maar die ik nooit zo waardevol heb geacht.’
Nu snapt Wallis dat de koning alles voor haar op het spel wil zetten.
“Voorzichtigheid is een eigenschap die best nuttig is, maar die ik nooit zo waardevol heb geacht”.
Druk op privéleven neemt toe
Dinsdag 20 oktober:
Er gaan al langer geruchten dat Wallis Simpson zich van haar man wil laten scheiden. Halverwege oktober lijkt het erop dat de eerste bijeenkomst in die zaak later die maand zal plaatsvinden. Baldwin besluit een hartig woordje met de koning te spreken.
Stanley Baldwin is Fort Belvedere, de koninklijke residentie bij Windsor Castle, nog niet binnen of hij vraagt al om een whisky met een scheutje mineraalwater. Voordat de premier het glas aan zijn lippen zet, spreekt hij een formele wens uit met geheven glas.
‘Welnu, sir, wat er ook gebeurt, mijn vrouw en ik wensen u vanuit het diepst van onze ziel alle geluk toe.’
Tot zijn grote verbazing barst Eduard in huilen uit. Daardoor houdt ook Baldwin het niet droog. De premier vermant zich echter snel.
Op kalme toon vertelt hij Eduard dat hij elke dag meer brieven krijgt over de verhouding van de koning met Wallis Simpson. Of zijne majesteit misschien iets discreter te werk wil gaan, verzoekt de premier.
‘Deze dame is mijn vriendin, en ik wil haar niet door de achterdeur binnen hoeven te laten,’ antwoordt Eduard koppig.
Kan de koning mevrouw Simpson niet zo ver krijgen haar scheiding uit te stellen, wil Baldwin weten. ‘Dat is een privézaak van mevrouw,’ luidt het antwoord.
Kan ze dan misschien het land een paar maanden verlaten, stelt de premier voor. Eduard maakt er geen woorden meer aan vuil. Baldwin gaat onverrichter zake naar huis.
Regering houdt koning in de gaten
Eind oktober:
De koning lijkt nog steeds niet van plan de relatie te beëindigen. De verhouding tussen vorst en regering is ernstig bekoeld.
Zoals zo vaak pakt Eduard de hoorn van de telefoon in zijn werkkamer van de haak om een belletje te plegen. Maar de koning weet niet dat er deze keer iemand meeluistert.
Terwijl regering en koninklijk huis zich kritisch opstellen jegens nazi-Duitsland, heeft Eduard meermaals gepleit voor het aanhalen van de banden tussen de twee naties.
Hij heeft zelfs de Britse fascistenleider Oswald Mosley ontmoet, die hem steunt in zijn streven om met Wallis Simpson te kunnen trouwen.
De regering is bang dat Eduard via zijn contacten in uiterst rechtse kring de hulp van Berlijn zal inroepen. Daarom heeft de inlichtingendienst opdracht gekregen de telefoongesprekken van de koning af te luisteren.
Eduard koesterde sympathie voor het nazisme en leerde zijn nichtje, de latere koningin Elizabeth, de Hitlergroet te brengen.
Eduard koesterde racistische ideeën
Het denkbeeld dat blanke Europeanen superieur waren aan andere volkeren, was gangbaar in de eerste helft van de 20e eeuw. Maar Eduard ging een stapje verder dan de meeste Britten en stak zijn racisme niet onder stoelen of banken.
Tijdens een reis naar Australië in 1920 schreef hij aan zijn toenmalige minnares dat hij de Aboriginals als ‘de laagste soort mensen’ zag. Ze stonden volgens hem het dichtst bij de apen van alle volken.
Datzelfde jaar noemde hij tijdens een bezoek aan Barbados de oorspronkelijke bevolking ‘weerzinwekkend’, en als gouverneur van de Bahama’s in de oorlog weigerde Eduard zwarten te benoemen tot lid van de regering.
Zwarten konden ‘niets bereiken zonder de balans te verliezen’, merkte hij op.
Een andere reden was, zo vertelde Eduard later aan de minister van Koloniale Zaken, dat kabinetsleden vaak werden uitgenodigd in de woning van de gouverneur.
Maar zwarten waren daar niet welkom, want de blanken ‘wilden hun vrouw niet toestaan aan tafel te zitten met kleurlingen’.
Het ministerie van Koloniale Zaken in Londen probeerde Eduard op andere gedachten te brengen, maar vergeefs.
Zwarten waren slecht toegerust voor een leven in de 20e eeuw, vertrouwde de gouverneur toe aan Winston Churchill. Het idee van gelijkheid van de rassen was ‘prematuur en gevaarlijk’.
Aftreden lijkt onvermijdelijk
Maandag 16 november:
De rechtbank in Ipswich heeft de scheiding van Wallis voorlopig goedgekeurd. Baldwin gaat weer langs bij de vorst.
Eduard steekt zijn irritatie niet onder stoelen of banken. Baldwin heeft een ergerlijke gewoonte: als hij een punt wil benadrukken, brengt hij zijn rechterhand naar zijn oor en knipt hij met zijn vingers.
De premier spreekt plechtig over de plichten van de koning en stelt dat het ondenkbaar is dat hij met een twee keer gescheiden vrouw trouwt.
De vorst hoort de premier ongeduldig aan, waarna hij uitroept: ‘Ik ben van plan met mevrouw Simpson te trouwen zodra het haar vrijstaat weer in het huwelijk te treden.’
Als de koning met haar kan trouwen, zou hij gelukkig zijn, en daardoor kan hij zijn taken beter uitoefenen. Maar als de regering tegen het huwelijk is, zoals hij nu vermoedt, is hij bereid af te treden, zegt Eduard.
Baldwin, die net zijn pijp heeft aangestoken, laat zich niet intimideren. ‘Sir, dat is een ernstige zaak, en ik kan er vandaag niets over zeggen,’ antwoordt hij kalm.
Eduard beseft dat zijn dreigement niet de gewenste uitwerking heeft. Zwijgend doet hij de premier uitgeleide.
Eduard kiest voor de liefde
Woensdag 2 december, ’s avonds:
Eduard heeft verklaard dat hij bereid is een morganatisch huwelijk met Wallis aan te gaan. Dat houdt in dat ze trouwen, maar dat Wallis zichzelf geen koningin mag noemen. De beslissing ligt bij het parlement in Londen en bij de dominions: rijksdelen met zelfbestuur.
De sfeer aan de eettafel is gespannen, merkt Wallis. Eduard is net teruggekeerd uit Londen, waar hij met premier Baldwin de mogelijkheid heeft besproken om een zogeheten morganatisch huwelijk met haar te sluiten.
Hij was maar net op tijd terug voor het diner, en omdat er een tante van Wallis op bezoek is, heeft ze de koning nog niet onder vier ogen kunnen spreken.
Na het dessert excuseren Wallis en Eduard zich en gaan ze een luchtje scheppen in de tuin. Er hangt een dichte mist, en het vocht druipt uit de bomen.
De gelaatsuitdrukking van de koning past bij het trieste weer, denkt Wallis, terwijl ze zwijgend naast elkaar door de tuin lopen. De koning lijkt de ernst van de situatie eindelijk in te zien. Ze wacht rustig af tot hij begint te vertellen.
Het huwelijk zal niet worden geaccepteerd door de Britse dominions en het parlement, heeft de premier gezegd. ‘Zo staan de zaken ervoor: ik moet jou opgeven, of ik moet
aftreden,’ zegt Eduard.
‘En ik ben niet van plan om jou op te geven,’ voegt hij er resoluut aan toe.
Wallis stribbelt voor de vorm een beetje tegen. Eduard hoort het volk te leiden, zegt ze, maar eigenlijk meent ze het niet. Ze beseft echter dat ze geen controle meer heeft over de situatie.
Wat begon als een zorgeloos pleziertje zonder gevolgen is inmiddels een kwestie van macht, eer en traditie geworden. Wallis’ instinct zegt haar dat ze weg moet. ‘Ik vertrek,’ zegt ze vastberaden.
‘Ik ben hier al veel te lang gebleven.’
Eduard werd altijd verliefd op de verkeerde
Rosemary Leveson-Gower was de eerste grote liefde van Eduard.
Een bombardement leidde ertoe dat Eduard zijn minnares Freda Dudley Ward ontmoette.
Eduard viel als een blok voor Wallis Simpson toen hij in 1931 aan haar werd voorgesteld.
Koning houdt laatste toespraak
Vrijdag 11 december, 17.00 uur:
Wallis is naar het Franse Cannes gegaan, en Eduard heeft Baldwin twee dagen eerder laten weten dat hij aftreedt. Met toestemming van de regering neemt hij afscheid van de natie via een toespraak op de BBC.
‘Dit is Windsor Castle. Nu spreekt zijne koninklijke hoogheid prins Eduard,’ kondigt BBC-directeur sir John Reith aan.
Met een ernstig gezicht staat Eduard zwijgend naast Reith naar diens korte bericht te luisteren. Vervolgens neemt hij de microfoon over.
‘Eindelijk ... eindelijk krijg ik de kans zelf een paar woorden te spreken,’ begint Eduard hortend en stotend terwijl hij dichter naar de microfoon schuift.
De afzwaaiende vorst is gespannen als hij trouw belooft aan zijn broer, de nieuwe koning. Maar als hij bij het onderwerp komt dat hem het meest na aan het hart ligt – zijn gevoelens voor Wallis – krijgt zijn stem wat kracht:
‘U weet waarom ik ervoor heb gekozen afstand te doen van de troon.’
‘Gelooft u mij als ik u zeg dat ik de zware last der verantwoordelijkheid niet kan dragen en mijn plichten als koning niet kan doen op de manier die ik wens, zonder de hulp en steun van de vrouw van wie ik houd.’
Eduard spreekt de laatste woorden van die zin met veel nadruk uit. Hij noemt Wallis Simpson wijselijk niet bij naam, want hij wil niet te veel aandacht vestigen op het feit dat ze nog met een ander getrouwd is.
‘Mijn besluit werd vergemakkelijkt door de wetenschap dat mijn broer, met zijn lange opleiding in de staatsinrichting en zijn goede kwaliteiten, mijn plaats kan innemen zonder dat het rijk in gevaar komt,’ vervolgt de koning. ‘En hij kan profiteren van de bijzondere zegening die ook velen van u ten deel is gevallen, maar die mij niet gegund is: een gelukkig gezin met vrouw en kinderen,’ zegt Eduard met een vleugje bitterheid in zijn stem. Dan rondt hij de radiotoespraak aan de natie af: ‘En nu er een nieuwe koning is, wens ik hem uit de grond van mijn hart al het goede, en
u, zijn volk, geluk en voorspoed. God zegene u, en God
behoede de koning.’
Eduard voelt dat zijn stem een beetje breekt tijdens het uitspreken van de laatste zin. Nu kan hij niet meer terug. Hij heeft afstand gedaan van de troon.
“Dit is Windsor Castle. Nu spreekt zijne koninklijke hoogheid prins Eduard”
‘Mijn besluit werd vergemakkelijkt door de wetenschap dat mijn broer, met zijn lange opleiding in de staatsinrichting en zijn goede kwaliteiten, mijn plaats kan innemen zonder dat het rijk in gevaar komt,’ vervolgt de koning.
‘En hij kan profiteren van de bijzondere zegening die ook velen van u ten deel is gevallen, maar die mij niet gegund is: een gelukkig gezin met vrouw en kinderen,’ zegt Eduard met een vleugje bitterheid in zijn stem. Dan rondt hij de radiotoespraak aan de natie af:
‘En nu er een nieuwe koning is, wens ik hem uit de grond van mijn hart al het goede, en u, zijn volk, geluk en voorspoed. God zegene u, en God behoede de koning.’
Eduard voelt dat zijn stem een beetje breekt tijdens het uitspreken van de laatste zin. Nu kan hij niet meer terug. Hij heeft afstand gedaan van de troon.
Koninklijke familie blijft weg van bruiloft
Donderdag 3 juni 1937:
Na zijn aftreden is Eduard benoemd tot hertog van Windsor, en een maand eerder is Wallis gescheiden van haar man. Nu kunnen de twee eindelijk trouwen. De ceremonie wordt gehouden in het Château de Candé bij Tours in Frankrijk.
‘Hoofd omhoog als je gefotografeerd wordt,’ zegt Eduard vrolijk tegen zijn vrouw terwijl de fotografen in de weer zijn.
De voormalige koning van het Britse Rijk is trots op zijn bruid, de stralende Wallis Simpson. Ze draagt een chique, lange jurk. De lichtblauwe kleur zal wereldwijd bekend komen te staan als ‘Wallis-blauw’.
Tijdens de hele ceremonie kijkt Eduard echter onrustig om zich heen. Tot het laatste moment hoopt hij dat zijn naaste familieleden zich zullen laten zien. Maar dat gebeurt niet.
Onder de circa 20 bruiloftsgasten zijn geen leden van de koninklijke familie.
“Hoofd omhoog als je gefotografeerd wordt”
Hermann Göring showt zijn modelbaan
Donderdag 14 oktober:
Eduard en Wallis leggen een privébezoek af aan Duitsland, naar verluidt om het bedrijfsleven te bestuderen. De ogen van de wereld zijn op Hitler-Duitsland gericht omdat het land zich in strijd met internationale verdragen aan het bewapenen is. De nazi’s hopen dat het bezoek het aanzien van de natie in het buitenland zal verbeteren.
Een hartelijke Hermann Göring leidt de hertog en hertogin rond in zijn 230 vierkante meter grote luxe jachthut ten noorden van Berlijn.
Uit respect voor zijn gasten draagt de veldmaarschalk zijn witte uniform.
Het hoogtepunt van de rondleiding is de grote modelspoorlijn op zolder. De voorzitter van de Duitse rijksdag en minister van Luchtvaart is zo trots als een pauw op zijn dure speelgoed.
De spoorlijn, die de vloer grotendeels in beslag neemt, is voorzien van landschappen, bomen, huizen en viaducten.
Göring vertelt honderduit over elk onderdeeltje terwijl hij op knopjes drukt en aan hendels trekt om de treintjes aan te sturen en de miniseinen te bedienen.
Als laatste toont hij een bijzonder detail: boven de modelspoorlijn hangt een modelvliegtuig aan een touw. Als dat touw in beweging gebracht wordt, vallen er houten bommen op de treinen, legt Göring enthousiast uit.
Vervolgens showt de veldmaarschalk zijn bibliotheek, en het oog van de hertog valt op een landkaart aan de muur. De grens tussen Duitsland en Oostenrijk staat er niet op.
‘Uwe excellentie, dat is een buitengewoon interessante kaart die u daar heeft,’ zegt Eduard.
‘Ja, ik heb hem onlangs laten maken – een fraai staaltje moderne cartografie,’ antwoordt Göring, waarna Eduard op de ontbrekende grens wijst.
‘Uwe koninklijke hoogheid duidt op de inlijving van Oostenrijk bij Duitsland,’ zegt Göring met een grijns.
‘Tja, ik zou een nieuwe kaart moeten laten maken als Oostenrijk zich binnenkort – vrijwillig uiteraard – bij Duitsland voegt. Dus het leek me verstandig om vast een beetje vooruit te denken. Dat bespaart me weer wat moeite als het zo ver is,’ aldus het nazikopstuk.
De hertog lijkt genoegen te nemen met die uitleg, want Eduard laat het onderwerp rusten. De rest van het bezoek verloopt zonder incidenten.
Als een goede gastheer zet Göring de Britse hertog en hertogin natuurlijk thee voor – op een tafel van het formaat van een bescheiden dansvloer.
Adolf Hitler onthaalde Eduard en zijn vrouw allerhartelijkst.
Hitler-Duitsland gaf ex-koning een warm welkom
Eduard en Wallis brachten in 1937 een bezoek aan Duitsland. Officieel kwamen ze de vooruitgang op het gebied van industrie en werkgelegenheid bekijken, maar in werkelijkheid waren ze acteurs in een propagandashow van de nazi’s.
11 oktober
Eduard en Wallis komen aan op station Friedrichstraße in Berlijn. Zo’n 2000 mensen heten de hertog en hertogin welkom.
12 oktober
Robert Ley, de leider van het Deutsche Arbeitsfront, organiseert een diner ter ere van het echtpaar. Een van de gasten is propagandaminister Joseph Goebbels, die uitgebreid met Eduard spreekt.
13 oktober
Eduard bezoekt Ordensburg Krössinsee, een kazerneachtige school waar leden van de Hitlerjugend opgeleid worden. Tijdens het bezoek inspecteert de hertog SS-troepen in het gelid.
14 oktober
De hertog en hertogin bezoeken de privéresidentie van Hermann Göring, Carinhall in Schorfheide aan de Poolse grens. Göring schenkt thee en vertelt Eduard terloops dat het naziregime van plan is om Oostenrijk in te lijven bij het Derde Rijk.
18 oktober
Eduard bezoekt een machinefabriek en ontbijt met de arbeiders. Hij bezichtigt de arbeiderswoningen naast de fabriek.
20 oktober
Eduard bezoekt een school van het Deutsche Arbeitsfront in Dresden. De school is een van de beste van het land en is zorgvuldig uitgekozen.
22 oktober
Hitler ontvangt het echtpaar in de Berghof, zijn privéverblijf in Berchtesgaden in Beieren. Hij spreekt onder vier ogen met Eduard en drinkt daarna thee met de hertog en hertogin. ’s Avonds dineert het echtpaar bij Hitlers plaatsvervanger, Rudolf Hess.
De Führer onthaalt de hertog
Vrijdag 22 oktober:
Wallis en Eduard zijn uitgenodigd voor een bezoek aan Adolf Hitler in diens buitenverblijf in Beieren, de Berghof.
Als Wallis en Eduard aankomen op de Berghof, worden ze naar een grote salon gebracht. Aan één kant bestaat de hele muur uit een raam met een indrukwekkend uitzicht op de Beierse Alpen.
Terwijl de hertog en hertogin zich vergapen aan het landschap, verschijnt er een adjudant. Hitler is klaar om de hertog te ontvangen.
Terwijl de twee mannen overleggen, drinkt Wallis thee met Rudolf Hess, de plaatsvervanger van de Führer. Hij maakt een beleefde indruk op de hertogin, en hij is een goede conversatiepartner.
Na een uur komen Eduard en Hitler de kamer binnen. De Führer draagt een bruin uniform en een mouwband met hakenkruis. Het gezelschap praat over koetjes en kalfjes, en Wallis krijgt steeds meer bewondering voor hun gastheer.
Vooral de vurige ogen van de Führer vallen de hertogin op. De sympathie is wederzijds. Aan het eind van de dag drukt Hitler haar innig de hand terwijl hij een diepe buiging maakt.
Eduard straalt van trots. Als de Führer zijn rechterarm opsteekt, doet de hertog hetzelfde.
Op de terugweg in de auto vraagt Wallis of het gesprek interessant was. ‘Jazeker,’ antwoordt Eduard vaag.
Wallis merkt dat Eduard iets voor haar verbergt. En hoewel haar man liever niet over zijn ontmoeting onder vier ogen met Hitler wil praten, is ze te nieuwsgierig om het erbij te laten.
‘Hadden jullie het over politieke zaken?’ vraagt ze.
Eduard probeert de vraag te ontwijken, maar Wallis blijft terugkomen op de ontmoeting. Uiteindelijk zegt Eduard dat ze onder meer gesproken hebben over de maatregelen die Hitler neemt om het communisme te bestrijden.
‘Wat zei hij over het communisme?’ vraagt Wallis.
‘Hij is ertegen,’ antwoordt Eduard kortaf, en Wallis kent haar man inmiddels goed genoeg om te weten dat ze niet meer uit hem zal krijgen.
Eduard en Wallis bezochten de Führer in de Berghof in Beieren.
Het is oorlog in Europa
Zondag 3 september 1939:
De spanningen in Europa nemen toe. In maart heeft Hitler Tsjecho-Slowakije onder de voet gelopen, en als Duitse troepen een half jaar later Polen binnentrekken, zetten de Britten hun hakken in het zand.
Eduard zit met Wallis bij het zwembad in een gehuurde villa in Antibes aan de Franse Rivièra als hij naar de telefoon geroepen wordt. De Britse ambassadeur in Parijs hangt aan de lijn.
Na 10 minuten komt Eduard terug. ‘Groot-Brittannië heeft Duitsland de oorlog verklaard,’ zegt hij.
De gevolgen voor zijn vaderland zijn echter niet het eerste waar de hertog aan denkt.
‘Ik ben bang dat dat de weg zal vrijmaken voor het wereldwijde communisme,’ verkondigt de hertog, waarna hij in het zwembad springt.
Amerikaanse diplomaat luidt de noodklok
Juni 1940:
Na het uitbreken van de oorlog reizen Eduard en Wallis rond door Europa. In juni bezoeken ze de pro-Duitse bankier Ricardo do Espírito Santo Silva in Portugal.
Op een zwoele avond in juni organiseert de rijke Ricardo Silva een diner in zijn villa in Lissabon. Herbert Pell is als Amerikaans zaakgelastigde in de stad uitgenodigd.
Maar Pell is bij lange na niet de meest prominente gast, zo merkt hij al snel.
De hertog en hertogin van Windsor zitten namelijk ook aan tafel. Vooral Eduard vermaakt zich opperbest en kletst er lustig op los.
Op een gegeven moment laat de voormalige koning zich ontvallen dat hij van plan is in het buitenland te blijven, wat Churchill daar ook van mag vinden.
En de Britten zouden trouwens vrede moeten sluiten met Hitler, voegt hij er nonchalant aan toe.
Pell verstijft. Hij weet dat aan geallieerde zijde alom wordt gevreesd dat Eduard zich voor het karretje van de nazi’s zal laten spannen. Ze kunnen hem gebruiken voor propaganda, maar ook om toegang te krijgen tot andere leden van de Britse elite.
Na het eten stuurt Pell een verontrust telegram aan zijn Britse collega-diplomaten.
Eduard en Wallis vonden de Bahama’s maar niets, maar ze hadden in feite geen keus.
Lastige hertog moest weg
Om Eduard buiten bereik van de nazi’s te houden, benoemde de Britse regering hem in 1940 tot gouverneur van de Bahama’s. Zijn vrouw was hier niet blij mee.
‘Ik haat dit oord met de dag meer. De bewoners zijn gierig, de toeristen saai en oninteressant,’ vertrouwde Wallis Simpson haar tante Bessie toe.
Een groot deel van de tijd – en het geld – van het echtpaar ging op aan de renovatie van de gouverneurswoning, die kampte met een termietenplaag.
Als gouverneur reisde Eduard vaak in luxe naar Washington, waar hij overlegde over handel tussen de Bahama’s en de VS.
Als Wallis hem niet vergezelde op zijn reizen, deed ze liefdadig-heidswerk bij de plaatselijke afdeling van het Rode Kruis.
Regering stuurt Eduard naar Cariben
Zondag 18 augustus:
Om Eduard onschadelijk te maken, benoemt de regering hem tot gouverneur van de Bahama’s, een eilandengroep in de Cariben. De zittende gouverneur, Charles Dundas, wordt overgeplaatst naar Oeganda.
Met plezierboten vol nieuwsgierige passagiers in zijn kielzog vaart de Canadese oceaanstomer Lady Somers de haven van Nassau binnen, de hoofdstad van de Bahama’s.
Eduard had geen keus. Hij moest Europa wel verlaten. Honderden belangstellenden zien hem en Wallis aan land gaan.
Het echtpaar is tiptop gekleed: Eduard draagt zijn veldmaarschalkuniform en Wallis een lichte, maar nette jurk met een sjaal om haar hals.
In haar hand heeft ze een waaier, want in deze tijd van het jaar ligt de hitte als een deken over de eilanden.
Onderweg van de kade naar de gouverneurswoning wuiven Eduard en Wallis naar de toeschouwers, die terugzwaaien en juichen. Soldaten van het koninklijke garnizoen staan in de houding.
Als het echtpaar in de woning is aangekomen, begroeten ze de menigte vanaf het balkon. Hiervandaan hebben ze zicht op zee.
Ergens in de verte, zo’n 7000 kilometer verderop, ligt Europa. De voormalige koning van Engeland is in zijn ballingsoord gearriveerd.
President Nixon en zijn vrouw dineerden in 1970 met het beroemde echtpaar in het Witte Huis.
Echtpaar leidde een jetsetleven
Eduards twijfelachtige connecties waren snel vergeten toen het vrede werd in Europa.
Het romantische verhaal van de koning die alles opofferde voor de liefde, viel bij het publiek in de smaak in de jaren 1950.
Allerlei beroemdheden stonden dan ook in de rij om gezien te worden met de hertog en hertogin, die toonaangevend waren in de jetset in Europa en de VS.
‘Waar de hertog en hertogin ook komen, de wereld gaat mee. De wereld van de mooie mensen,’ zei de Amerikaanse roddeljournalist Elsa Maxwell.
Wallis en Eduard maakten onder meer een cruise op de Middellandse Zee met de filmster Greta Garbo en bezochten de presidenten Eisenhower en Nixon in het Witte Huis.
Het echtpaar liet zich bovendien interviewen in het goed bekeken Amerikaanse programma Person to Person.
In 1967 dineerden Eduard en Wallis met de Kennedy’s, vaak de onofficiële koninklijke familie van de VS genoemd. Het diner vond plaats na de première van de film A King’s Story, die gebaseerd was op de memoires van Eduard.
Dit was een van een reeks boeken die de voormalige koning schreef over het Britse koningshuis. Met de opbrengst financierde hij deels zijn luxe levensstijl.
Naschrift:
Eduard en Wallis zaten tot 1945 gedwongen op de Bahama’s, waarna ze terugkeerden naar Europa en zich in Frankrijk vestigden.
Eduard leefde de rest van zijn leven gescheiden van zijn moeder en zijn broers en zus, maar hield tot zijn dood in 1972 contact met de familie.
De hertog werd ter aarde besteld op de koninklijke begraafplaats bij Windsor Castle. Dat had hij afgesproken met zijn nicht, koningin Elizabeth.
Wallis Simpson werd nooit officieel ontvangen door koningin Mary en koningin Elizabeth, die in 1953 haar vader George VI opvolgde.
De hertogin stierf in 1986 na een lang ziekbed en kreeg een plaatsje naast haar man op de begraafplaats.