1. Filips van Frankrijk
De nummer twee van het koninkrijk droeg vrouwenkleding
Lodewijk XIV (links) en Filips van Frankrijk (rechts). Er zat maar twee jaar tussen de twee prinsen, maar ze hadden een heel verschillende opvoeding, waarbij hun moeder Filips in meisjeskleren stak.
Frankrijk is het enige land ter wereld dat een officiële titel heeft voor de eerste broer van de koning – Monsieur. Maar weinig monsieurs grepen zo ver naast de troon als Filips, de broer van Lodewijk XIV, beter bekend als de Zonnekoning.
De moeder van de broers, Anne van Oostenrijk, had Lodewijk geleerd hoe hij moest regeren en hoe zijn toekomstige macht door God gegeven was, maar met Filips ging ze iets anders om.
De koningin noemde haar zoon ‘Mijn kleine meid’ en kleedde hem in meisjeskleren, zelfs toen hij een jongeman was. Ze moedigde hem zelfs aan als vrouw verkleed naar het bal te gaan.
Vanwege Filips’ kledingkeuze werd er flink geroddeld aan het Franse hof. Homoseksualiteit was strafbaar, maar de prins deed weinig moeite om zijn seksuele geaardheid te verbergen en ging met veel jonge edelen om.
Hij had echter jarenlang een nauwe band met Filips van Lotharingen, die werd beschreven als een man ‘zonder scrupules’.
In 1670 had Filips’ vrouw Henrietta genoeg van zijn schaamteloze ontrouw, en ze haalde Lodewijk XIV over om Filips van Lotharingen naar Rome te verbannen. De prins was woedend en verhuisde met het hele gezin ver weg van Parijs. Kort daarna stierf Henrietta plotseling – ze had op haar sterfbed gezegd dat ze vergiftigd was.
Lodewijk XIV verdacht zijn broer, maar kon niets bewijzen. De rest van zijn leven leefde Filips in de schaduw van de machtige Zonnekoning en toen hij in 1701 stierf, regeerde zijn oudere broer nog steeds.
2. Christoffel II van Denemarken
Lastig broertje verpandde het land
Christoffel II nam een land in diepe crisis over, maar wist de rampspoed alleen maar groter te maken.
Toen koning Erik V van Denemarken in 1286 onder mysterieuze omstandigheden werd vermoord, ging de troon over op zijn oudste zoon Erik. Maar zijn jongere broer Christoffel vond dat de kroon beter op zijn hoofd paste.
Gelukkig voor Christoffel maakte de koning zich snel impopulair met zijn verslaving aan riddertoernooien, die de staatskas ruïneerde terwijl de bevolking verhongerde. Al snel begon Christoffel samen te spannen met de vele vijanden van zijn broer. Hij verbond zich met Zweedse hertogen, de Noorse koning Haakon V en Duitse graven.
Maar de plannen kwamen de koning ter ore, waardoor Christoffel in 1315 het land moest ontvluchten. In 1318 keerde hij terug en probeerde hij samen met de verdreven aartsbisschop Esger Juul en verschillende vogelvrijverklaarden een deel van het land te veroveren. Ook dat mislukte.
Het jaar daarop stierf Erik VI een natuurlijke dood en kon Christoffel eindelijk op de troon plaatsnemen. Maar hij erfde een staat die failliet was en verpand aan allerlei graven.
Zijn positie was zo zwak dat hij een handvest moest ondertekenen waarin stond dat hij alle leningen van zijn broer moest terugbetalen en geen belasting mocht heffen.
Christoffel II liet zich weinig aan het handvest gelegen liggen: hij negeerde het gewoon en verhoogde de belastingen toch. Dit draaide uit op opstand, en Christoffel II moest het land verlaten, terwijl de Deense en Duitse graven debatteerden over hoe ze het verpande Denemarken onder elkaar moesten verdelen.
3. Richard III van Engeland
Jaloerse broer vermoordde zijn neefjes
Richard III wordt vaak beschouwd als een van de slechtste koningen uit de Engelse geschiedenis.
Als 11e kind van de Engelse hertog Richard Plantagenet was de kleine Richard bij zijn geboorte in 1452 ver van de macht verwijderd. Maar kort daarna braken de Rozenoorlogen uit, waarbij vader Richard de Engelse troon opeiste.
Plantagenet sneuvelde in de Burgeroorlog, maar zijn oudste zoon Eduard bleek een dapper en indrukwekkend bevelhebber, die doorvocht en in 1461 de troon veroverde.
Richard kreeg van zijn oudere broer de controle over het noorden van Engeland, maar vond het moeilijk om in de schaduw te staan van de populaire koning. In plaats van een openlijke krachtmeting aan te gaan, koos Richard er echter voor de trouwe onderdaan te spelen en de relatie tussen hem en Eduard IV bleef hecht, zelfs toen de koning met de jaren gewelddadiger en paranoïde werd.
Het is nooit aangetoond dat Richard III zijn neefjes vermoordde terwijl ze gevangen zaten in de Tower of London, maar de meeste geschiedkundigen wijzen de koning aan als de dader.
Bij de dood van Eduard IV in 1483 volgde zijn 12-jarige zoon Eduard V hem op. Maar de koning had zijn broer Richard de rol van voogd toebedeeld tot zijn zoon meerderjarig was. Dat was een foutje.
De troon was eindelijk binnen Richards bereik en hij verspilde geen tijd. Hij verklaarde onmiddellijk het huwelijk van zijn oudere broer nietig, waarmee Eduard V en zijn jongere broer nu bastaarden waren. Ze werden opgesloten in de Tower of London en nooit meer gezien. De meeste geschiedkundigen denken dat ze werden geëxecuteerd door de kersverse Richard III.
Engeland was geschokt door de machtsovername, en nog geen twee jaar later werd Richard III gedood in een nieuwe burgeroorlog. Zijn dood betekende het einde van de Rozenoorlogen – en van de dynastie Plantagenet.