Toen de RMS Titanic op 10 april 1912 vertrok vanuit Southampton, stonden er 100.000 mensen op de kade om het 269 meter lange en 52.310 ton zware luxeschip uit te zwaaien. De Titanic was het grootste en duurste schip ter wereld, en de kranten hadden al maandenlang geschreven over dit bakbeest van een oceaanstomer.
‘Zelfs God kan dit schip niet tot zinken brengen,’ zei de rederij van de Titanic, White Star Line, zelfverzekerd. Maar op 15 april 1912 was één ijsberg genoeg om het onzinkbare schip naar de kelder te jagen.
De geschiedenis van de Titanic is het ultieme verhaal over menselijke hoogmoed, en de verfilming van de scheepsramp van regisseur James Cameron is nu te zien op Disney+.
Bekijk de originele trailer van Titanic uit 1997
Een historische triomf
Met een budget van ruim 200 miljoen dollar was Titanic de duurste film ooit toen hij in première ging. De speciale effecten waren in 1997 zonder weerga, en Titanic werd de grootste kaskraker aller tijden met een wereldwijde opbrengst van 2 miljard dollar.
Een groot deel van dat succes dankt de film ongetwijfeld aan zijn vermogen om het publiek mee terug te nemen naar 1912. De Ierse werf Harland & Wolff, die meebouwde aan de Titanic, gaf Cameron toegang tot zijn archieven en leverde bouwtekeningen van het schip aan, dat de filmploeg op ware grootte namaakte.
De hutten, de meubels, het bestek en de beroemde trap naar de eerste klas zijn tot in het kleinste detail gereconstrueerd. Dat geldt ook voor de kostuums: sommige jurken komen rechtstreeks uit een Frans modeblad uit 1912.
Als je afziet van de fictieve liefdesgeschiedenis tussen de arme Jack Dawson (Leonardo DiCaprio) en rijkeluisdochter Rose Dewitt Bukater (Kate Winslet), is Titanic buitengewoon waarheidsgetrouw.
Zoals James Cameron na de première zei: ‘Als je in een tijdmachine terugging, zou je precies dit hebben gezien.’
De vele personages en figuranten met wie Jack en Rose te maken hebben, zijn gebaseerd op echte passagiers en bemanningsleden van de reis in 1912 – van scheepsontwerper Thomas Andrews, die in de chique Smoking Room met het schip ten onder ging, tot de katholieke priester Thomas Byles, die in de laatste uren 100 passagiers de biecht afnam en hun zonden vergaf.
Indrukwekkend zijn ook de vele kleine details waarmee James Cameron strooit. Zo duurde de botsing van de Titanic met de ijsberg precies 37 seconden. Als je een stopwatch laat meelopen met de film, zie je dat de botsing ook daar 37 seconden in beslag neemt.
Een paar kleine tekortkomingen
James Cameron nam twee Titanic-deskundigen in de arm om de historische details na te lopen, en er werd zelfs een etiquette-expert ingehuurd om de acteurs te leren hoe de elite zich in 1912 gedroeg.
‘Titanic is een liefdesverhaal met een flinke laag geschiedenis,’ zei Cameron. En juist de historische details maken de film zo uitzonderlijk goed.
Er zijn echter een paar schoonheidsfoutjes, waardoor we Titanic niet de allerhoogste score kunnen toebedelen.
Vooral het portret van eerste stuurman Will Murdoch is omstreden. In de film schiet hij twee mannen neer die naar de reddingsboten proberen te komen, waarna hij zelfmoord pleegt. In werkelijkheid redde hij honderden mensen. De 80-jarige neef van Murdoch kreeg in 1998 excuses van de filmmaatschappij voor de manier waarop zijn oom was neergezet.
Een van de meest hartverscheurende scènes is ook pure fictie. Als de passagiers uit de derde klas het dek op proberen te komen, moeten ze door een afgesloten ijzeren hek. Maar volgens het British Inquiry Report over de ramp zaten ze niet opgesloten.
Deze kleine tekortkomingen doen echter niets af aan het feit dat Titanic een zeldzaamheid is in Hollywood: een epische rampenfilm die de kijkers recht in het hart raakt en bovendien het verhaal met zo’n authenticiteit vertelt dat je haast zelf naar een reddingsboei grijpt als het schip ten onder gaat.
